Türk Amerikan gerginliği dövizi patlattı!

Kıbrıs Postası - Vatan MEHMET

Türk lirası (TL), Türkiye ve ABD'nin vize başvurularını karşılıklı askıya almasının ardından yüzde 3'e yakın değer kaybetti. Dolar güne 3,70 TL'nin üzerinde başladı...

Türk lirası, dolar karşısında, ABD'nin Türkiye vatandaşlarının vize başvurularını askıya alma kararının ardından Türkiye'nin de ABD vatandaşlarının vize başvurularını askıya almasıyla sert şekilde değer kaybetti. Dolar/TL önceki gece Asya piyasalarında bir ara 3,9223 seviyesine kadar yükselerek 11 Ocak'tan bu yana yüksek seviyesini gördü.

Kur, 08.30 itibarıyla yüzde 2,60 yukarıda 3.7087 seviyesinde seyrediyordu. 16.00 itibarıyla ise 3,7140 seviyesindeydi.

Analistler, söz konusu gelişmelerin ardından taraflardan gelecek haber ve açıklamaların yatırımcıların odak noktasına yerleştiğini belirterek, dolar/TL'de 3,7500 ve 3,7870 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu kaydetti.

Önceki sabah euro kuru da yeni rekor kırdı. 4,48 ile tarihi rekorunu kıran euro/TL kuru, 08.30 itibarıyla 4,34 TL'den güne başladı, 16.00 itibarıyla ise 4,3618 seviyesinde seyretti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) bankacılar arasında 'swap' olarak ifade edilen 1,25 milyar dolarlık TL depo karşılığı döviz depo ihalesine dün gelen talep ise 350 milyon dolar oldu.

Bu da 6 Nisan'dan itibaren 1,25 milyar dolar limitle açılan ihale serisindeki en düşük seviye. Londra'da gecelik kur takası piyasasındaki off-shore TL faizi ise yüzde 12 eşiğinde ve arbitraj imkânının kapanmasını yansıtan bu durumun bir diğer anlamı da TL için yine negatif.

BESİM: "DALGALANMALAR KARŞISINDA 'BEKLE-GÖR' VE TEMKİN KORUNMALI"

Ekonomist Prof. Dr. Mustafa Besim, son dönemlerde Türk lirasının zayıflamasının iç ve dış faktörleri olduğunu, ABD ile gerilen ilişkiler yanında ABD Merkez Bankası'nın faizleri yükseltme kararına dikkat çekerek bu durumun da dolar kaybına yol açacağını ifade etti.

Öte yandan, İngiltere'de de enflasyonun beklenenin üzerinde çıktığını hatırlatan Besim, bunun da faizlerin artacağı anlamına geleceğini belirterek döviz dalgalanmalarına karşı dikkatli olunması, gelir üzerinden borçlanılması ve genel olarak bekle-gör pozisyonunun korunması tavsiyesinde bulundu.

Ekonomist Prof. Dr. Mustafa Besim, fiyat dalgalanmalarına karşı bütçe disiplini ile övünen hükümete de akaryakıtta indirim yapması gerektiği uyarısı yaptı.

DEĞİRMENCİOĞLU: "TÜRKİYE'NİN KENDİ RİSKLERİ İLE ÖN PLANA ÇIKMASI İLAVE KIRILGANLIK YARATABİLİR"

İktisatbank Hazine Grup Müdürü Emre Değirmencioğlu ise başta ABD ile Türkiye arasında diplomatik krize dönen vize hizmetlerinin askıya alınmasının Türk lirasında ciddi anlamda tahribat yaratırken, dövizin ise buna paralel yükselişte olduğuna işaret etti.

''DİPLOMATİK KRİZ TAHRİBATA NEDEN OLDU''

''ABD ile Türkiye arasında diplomatik krize dönen vize hizmetlerinin askıya alınması, Türk lirasında ciddi anlamda tahribat yarattı.

Haftayı 3,6160 seviyesinde tamamlayan USD/TL kuru, önceki akşam sağlıklı olmayan fiyatlarla 3,92 seviyelerine kadar (likit olmayan piyasada) satışlara sahne oldu.

İşlem hacminin sabah saatlerinde oturması ardından kurun ilk etapta 3,70 - 3,73 aralığında dengeye bulmaya çalışacağını görüyoruz.

Türk lirasının sepet bazında değeri (½ Usd/TL + ½ Eur/TL) psikolojik 4 seviyelerinin üzerine yükseldi. Böyle bir kur seviyesi, faiz ve enflasyon açısından oldukça negatif bir gerçekleşme Doların küresel anlamda değer Kazanmaya başladığı son haftalara ilaveten Türkiye'nin kendi riskleri ile ön plana çıkması ilave kırılganlık yaratabilir

Maalesef Türk Mali piyasaları hatta NATO müttefiki Türkiye açısından hoş olmayan bir güne başlıyoruz.

ABD, Suriye, İran, Libya, Somali, Sudan ve Yemen'den sonra Türkiye'den gelen vize başvurularını askıya aldığını duyurdu.

Akabinde, Türkiye karara misilleme yaparak ABD vatandaşlarının vize başvurularını askıya aldığını duyurdu.

Haliyle karşılıklı atılan bu adımlar, diplomatik bir krize işaret ederek, gece geç saatlerde açılan Asya piyasalarındaki döviz işlemlerinde ciddi anlamda yankı buldu.

Haberleri taradığımızda, ön plana 3 başlığın çıktığını görüyoruz.

ABD İstanbul başkonsolosluğu çalışanı Metin Topuz, firari eski savcı Zekeriya Öz'le irtibatı tespit edildiği gerekçesiyle FETÖ soruşturması kapsamında 4 Ekim'de casusluktan tutuklanmıştı.

İkinci olarak hafta sonu patlak veren İdlip operasyonu. Operasyon kapsamında Türkiye'ye sızma ihtimali olan teröristler nedeniyle ABD'nin güvenlik riskini bir kademe daha artırma isteği ön plana çıkarken, Türkiye'nin Rusya ve İran ile hareket etmesi de eleştirilerin odağına oturdu.

Elde ettiğimiz izlenim, kısa bir süre önce patlak veren, diz üstü bilgisayarların ABD uçuşlarında kabine sokulma yasağının kısa sürede kaldırılmasını aksine, vize yasağının daha uzun soluklu bir süreç alacağına işaret ediyor.

DİĞER ETKENLER…

Reuters Platform'un verilerine göre ABD'de yaşayan Türk vatandaşları, önceki akşam THY'nin ABD'den kalan ve Türkiye'ye gelen uçağı, öğrenciler, iş adamları derken sürecin nasıl bir hal alacağı pek kestirilemiyor.

Öte yandan, vizesi olan Türkiye vatandaşlarını ABD girişlerinde daha sıkı kontrole tabi tutulacakları da konuşuluyor. İlginç bir nokta daha gözümüze çarptı.

Türkiye vatandaşları, Türkiye dışında, komşu ülkelerden, ABD Konsolosluk ve Elçiliklerine vize başvurusu yapabilecekler. Elbette, işin politik ve diplomasi tarafı bu satırların amacının ötesinde olsa da, dilimizin döndüğü kadar sade bir giriş ardından konunun piyasa yansımasına geçmek istiyoruz.

İlk olarak cuma ABD'de sarkan tarım dışı istihdam raporuna bakalım. ABD ekonomisinin sağlığına yönelik en ciddi ipuçları verdiğine inanılan istihdam raporu, uzun bir süreden sonra beklentilerden daha iyi sonuçlandı.

Her ne kadar manşet istihdam artışı kasırgalar nedeniyle artış yerine düşüş kaydetse de, işsizlik oranı % 4,2 seviyesine geriledi. Aslında buraya kadar önemli bir sapma olduğunu söyleyemeyiz.

Lakin piyasalar, uzunca bir süredir ABD istihdam piyasasının tam istihdama yakın seyretmesi nedeniyle, manşet istihdam artışı veya işsizlik oranı yerine daha fazla raporun alt kalemlerinden enflasyon etkisine bakmayı tercih ediyor. Saatlik kazançlar veya aylık maaş artışı % 0,3 olan beklentinin ötesinde % 0,5 açıklanırken, geçen aya ilişkin rakam da yukarı yönlü revize edildi.

Bu sonuçla, yıllık maaş artışı % 2,5 seviyesinden % 2,9'a yükselmiş oldu. Uzunca bir süredir, artan istihdamın bir türlü enflasyon yaratamadığı ve FED'in de bu verilerin ışığında faiz artıramayacağı gerekçesi ile dolar değer kaybeden taraftaydı.

Geride bıraktığımız haftalarda, FED'in Aralık ayına yönelik faiz artırım isteğinin artması ve dahası bilanço küçültme operasyonun da bu ay başlayacak olmasının bir yansıması olarak, ABD dolarında başlayan yükseliş eğilimi seyir, Cuma, FED'i destekler mahiyette sonuçlanan veri ardından daha da kuvvetlendi.

Bol likidite ve destekler mahiyette küresel ortamdan ciddi anlamda faydalanan Türk Mali piyasalarında, hatırlanacağı üzere, geçen haftalarda USD/TL kuru 3,39 seviyesinin altının test etmesi ardından başlayan dolar alımlarına paralel Cuma gününe 3,5930 seviyelerinde bulunan 200 günlük teknik seviyeyi aşarak ABD verisi öncesinde 3,62 seviyelerini test etmişti.

Açıklanan veri seti, enflasyonun artığına ve FED'in endişe ettiği enflasyonist ortamın oluşmaya başladığına işaret etmesi ardından, USD/TL kuru 3,6375 seviyesine kadar güm içinde yükselmesi ardından haftalık kapanışı 3,6160 seviyelerinde gerçekleştirdi.

Akabinde, önceki akşam patlak veren, ABD'nin Türkiye'den gelen vize başvuruların askıya alma kararı ardından sığ piyasada gece yarısı öncesinde 3,65'li seviyelere çıkan USD/TL kuru, Türkiye'nin de ABD'den gelen vize başvurularını askıya alması ile diplomatik bir krizin başladığı yönünde inanışlara paralel gece geç saatlerde, Asya piyasalarında işlem gören USD/TL kuru, panik işlemler ve sığ likiditenin de yardımı ile 3,92 seviyelerine kadar satıldığını görüyoruz.

"TÜM ZAMANLARIN ZİRVESİ…"

Paniğin ilk adımlarının atlatılması ardından, likiditenin de geri dönmesi ile kurun da kademeli olarak 3,70 - 3,72 bandında denge bulduğuna şahit oluyoruz. Elbette, USD/TL kurunda yaşanan yükseliş, benzer bir şekilde Türk Lirası bacaklı diğer işlemlere de sirayet etmiş. EUR/TL kuru 4,25 ile tüm zamanların zirvesine otururken, GBP/TL kuru da, Brexit ve hükümet krizi ile boğuşan zayıf Sterline rağmen 4,93 seviyesine yükselerek tüm zamanların zirvesini test etti.

Daha basit bir yaklaşımla, TL'nin sepet bazında değerini gösteren kur sepetinin de (½ USD/TL + ½ EUR/TL) psikolojik 4 seviyelerinin üzerine yükselerek tüm zamanların zirvesine yaklaştığını not edelim.

Kur girişkenliğinin enflasyon üzerinde yarattığı tahribat ile uğraşan TCMB'nin, yeni kur seviyeleri ile işinin kolay olmayacağının düşünüyoruz.

Küresel iyimserliğin yardımı ile, özellikle Ağustos ayında yüksek faiz sununa Türk Lirası varlıklara park eden fonların, önceki akşam baş gösteren diplomatik kriz ardından zarar kes emirlerinin devreye girmesi ve satışların tetiklenmesi ile TL'den çıkarak tekrar dövize sığınma isteği, likit olmayan piyasada kurun istenmeyen noktalara doğru sürüklenmesine neden oldu.

Teknik bir bakış açısı işe, 3,6650 seviyesinin üzerinde 3,73/3,75 seviyeleri; ötesinde ise 3,81 seviyeleri ön plana çıkıyor.

Londra piyasalarının TSİ 10.00'da açılması ile kurun kendisine yön tayin edebileceğini düşünüyoruz.

Elbette, Londra piyasalarından gelecek tepkiden de öte, Borsa cephesinin günü sert bir değer kaybıyla karşılayacağını düşünüyoruz.

Benzer bir süreç faiz cephesi için de geçerli olacaktır. Basit bir yaklaşıla, iyimserlikte 1,000 kişilik odaya yavaş yavaş giren 1,500 kişinin, yangın alarmı çalması ile odadan panik ile çıkmaya çalışması, bugünkü Türk mali piyasalarının seyrinin bir benzetmesi olarak görülebilir."