Boltaşlı'nın tarihi zenginlikleri devletin ilgisizliği yüzünden yok oluyor

• Tarih kokan Boltaşlı'da turizm imkânları devletin ilgisizliği nedeniyle yok oluyor; köylü sorunlarına çözüm bekliyor…

• Köy ziyaretleri ile köy halkının sorunlarını gündeme taşıyan Kıbrıs Postası'nın bu haftaki durağı Karpaz bölgesinin tarihi zenginlikleri ile dolu köyü Boltaşlı oldu…

•Turizm konusunda pek çok imkâna sahip olunmasına rağmen Boltaşlı'nın adeta kaderine terk edildiğini belirten muhtar Sefer Mani, tüm talep ve isteklerin bildirilmesine rağmen yetkililerin sadece "tamam" deyip hiçbir icraatta bulunmadığını ifade etti. Eski eserlerin yanında köyün sahilinin de oldukça güzel olduğunu söyleyen Mani, yıllardır bir deniz yolunu tüm girişimlere rağmen tamamlayamadıklarını belirtti.

• Deniz kenarlarında olan bölgelerin genelde kalkınmış bölgeler olduğunu kaydeden Mani, hiçbir projenin hayata geçirilemediğini ve köy halkının tüm imkânlardan mahrum bırakıldığını söyleyerek "Çok uzak değil Türkiye örnek alınsın. Gerek kırsal gerekse en küçük su birikintisinin yanında oluşan yatırımlar bölgeyi kalkındırıyor. Tek bir taş turizme çevriliyor" dedi.

Kıbrıs Postası - Nadire Bahadi

Kıbrıs Postası'nın bu haftaki durağı Karpaz bölgesi köylerinden Boltaşlı oldu. Adını yapısı nedeni ile çokça taşı olmasından alan Boltaşlı, 1974 yılı öncesinde Kıbrıslı Rum ve Türklerin bir arada yaşadığı, eski adı ise Litrangomi olan tarihi zenginlikleri bol, yaklaşık 400 nüfuslu bir köy.

Öyle ki, Boltaşlı tarihin en eski kiliselerinden ve camilerinden birini sınırları içinde barındırıyor. Ancak Kıbrıs kültürüne yönelik hemen her türlü imkânları barındıran Boltaşlı'da, turizm imkânları devletin ilgisizliği nedeni ile yok oluyor.

Boltaşlı'yı ve sorunlarını Kıbrıs Postası'na anlatan köy muhtarı Sefer Mani, en çok devletin ilgisizliğinden yakınıyor. Ülkedeki birçok köyün yaşadığı işsizlik nedeni ile göç sorunu Boltaşlı'nın da yaşadığı en büyük sorunlardan biri haline gelirken, muhtar Mani köylünün kalkınması için onca imkana sahipken devletin boşvermişliği nedeni ile Boltaşlılı gençlerin hayatlarını uzman asker olarak kurtarmaya çalıştığını ve genç nüfusun köyde kalmak istemeyip şehre göç ettiğini kaydediyor.

200 yıllık Osmanlı yapısı cami kaderine terk edildi

Şimdilerde yetkililerin ilgilisini her ne kadar de çekmese de Boltaşlı'da Kıbrıs kültürünü günümüze taşıyan birçok yapı yer alıyor. Tarihi zenginliklerin bir kısmı zar zor ayakta dururken, bir kısmı ise ilgisizlik nedeni ile yok olmuş durumda. Boltaşlı'da bulunan en önemli tarihi zenginliklerden biri 200 yaşını aşan Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi cami. Pek çok ülkenin tarihini yansıtan tarihi yapılara ekstra ilgi ve bakım gösterilirken, Boltaşlı'da bulunan bu Osman yapıtı kaderine terk edilmiş ve yıkılmaya yüz tutmuş durumda. Köyde bulunan bir diğer önemli tarihi güzellik ise 2 asırlık yağ değirmeni. Köyde Kilise malı olduğu söylenen yağ değirmeni pek çok kez yetkililer tarafından ziyaret edilse de tarihi yapının bakımı ve korunması için herhangi bir girişimde bulunulmamış. Köy muhtarı Mani, köye gelen turistlerin yağ değirmenini görme talebinde bulunduğu zaman utandığını ve göstermek istemediğini söyledi. Mani "turistlere rezil oluyoruz" diyerek yakındı.

Kıbrıs Postası'na konuşan köylüler caminin yanında yine Osmanlı dönemine ait olan bir de okulun olduğunu belirtirken, tarihi yapı olan okulun ilgisizlik ve bakımsızlık yüzünden göz göre göre zamanla yıkıldığını belirtti. Boltaşlı'da ilgisizlik ve bakımsızlıktan yıkılan bir diğer tarihi eser ise İngiliz sömürgesi döneminde yapılan bir tulumba çeşmesi.

Almanya'da tarihi eser davasına konu olan kilise Boltaşlı'da

Boltaşlı'nın en önemli tarihi yapısı ise Almanya'da ciddi bir tarihi eser davasına konu olan Panayia Kanakarya Kilisesi. Kiliseden 6'ıncı yüzyıl mozaiklerinin çalınması nedeni ile Rum yönetiminin tarihi eser kaçakçısı Aydın Dikmen ile davalık olduğu, dünyanın ise akıbeti ile ilgili tartışma yaptığı Panayia Kanakarya Kilisesi ülkemiz yetkililerinin ilgilisini pek çekmiyor. Adanın en eski ve önemli kilisesinin bulunduğu Boltaşlı'da hemen her gün onlarca turist kiliseyi ziyarete gelirken, kilisenin bakımı ve temizliği sırf devletin ilgisizliği nedeni ile gönüllü emekli polis çavuşu Erol Kahraman tarafından yapılıyor. 5 dil bilen Kahraman kiliseyi ziyaret eden turistleri ağırlayarak kiliseyi gezdiriyor ve ibadet edebilmelerine olanak sağlıyor. Köy muhtarı Sefer Mani 83 yaşında olan ve kilisenin kapalı kalmaması için gönüllü olarak kilisede bulunan Erol Kahraman'ın olmaması halinde bu denli öneme sahip kilisenin kapalı kalacağını söyleyerek, devletin kilisenin bakımı ve turist ziyaretleri için bir rehber görevlendirmesi gerektiğine vurgu yaptı. Panayia Kanakaria Kilisesi'nin 5'inci veya 6'ncı yüzyıllarda inşa edildiği biliniyor. Adanın en eski kilisesi olan bu kilisenin, 7'nci yüzyılda tahribata uğradığı, 1160 yılındaki bir depremle yeniden hasar gördüğü biliniyor. 14'üncü yüzyıla kadar onarımı devam eden kilise çok kubbeli olarak inşa edilirken Apsis kısmı ile bazı sütun başlıklarının ise 7'inci yüzyılda hasar gören kiliseye ait olduğu biliniyor. Apsis bölümünde yer alan mozaiklerin büyük bir bölümü çalınarak yurt dışına pazarlandı ancak mozaiklerin çok azı ise hala kilisede bulunuyor.

Mağaralarla zengin Boltaşlı

Boltaşlı muhtarı Sefer Mani ilgisiz bırakılsa da pek çok tarihi zenginlik bulunan Boltaşlı'daki mağaraların da tarihi öneme sahip olduğunu belirtiyor. Çok sayıda mağara bulunan Boltaşlı'da mağaraların başka ülkelerde olduğu gibi turizme açılabileceğini söylerken, köylünün duyarsızlığından yakınarak mağaralara hayvan ölülerinin atıldığından şikâyet ediyor.

"Hiçbir imkânımız değerlendirilmiyor"

Turizm konusunda pek çok imkâna sahip olunmasına rağmen Boltaşlı'nın adeta kaderine terk edildiğini belirten muhtar Sefer Mani, tüm talep ve isteklerin bildirilmesine rağmen yetkililerin sadece "tamam" deyip hiçbir icraatta bulunmadığını ifade etti. Eski eserlerin yanında köyün sahilinin de oldukça güzel olduğunu söyleyen Mani, yıllardır bir deniz yolunu tüm girişimlere rağmen tamamlayamadıklarını belirtti. Deniz kenarlarında olan bölgelerin genelde kalkınmış bölgeler olduğunu belirten Mani, hiçbir projenin hayata geçirilemediğini ve köy halkının tüm imkânlardan mahrum bırakıldığını belirtiyor. "Çok uzak değil Türkiye örnek alınsın. Gerek kırsal gerekse en küçük su birikintisinin yanında oluşan yatırımlar bölgeyi kalkındırıyor. Tek bir taş turizme çevriliyor" diyen muhtar Mani, KKTC'de ise tüm yatırımların şehirlere yapıldığını kaydederek köylünün göç etmesine neden olunduğunu anlatıyor.

Mani: "Yollar yol değil, ne gençler ne çocuklar düşünülüyor"

Yolların kanalizasyon projesi sırasında bozulduğunu söyleyen muhtar Sefer Mani, yamalanarak onarılmaya çalışan yollarda bazı yerlerine asfalt, bazı yerlerine ise beton döküldüğünü kaydetti. Hayvancılık ve çiftçiliğin girdi maliyetleri nedeni ile neredeyse öldüğünü söyleyen Mani, Boltaşlı'da gençlerin iş imkânı olarak uzman asker olmakta çareyi bulduğunu söylüyor. Köyde gençleri tutabilecek hiçbir imkân olmadığını söyleyen Mani, gençlerin şehirlere göç ettiğini, çocukların ise köyde oynayabileceği doğru düzgün bir parkı bulunmadığını kaydetti. Pas içinde ve kırık oyuncaklarla dolu köy meydanındaki çocuk parkı çocukların güvenliği açısından oldukça tehlikeli. Geçtiğimiz yıl seçim döneminden önce Gelincik ve Boltaşlı köylerinde yüzü aşkın gence Kırsal Kesim hakkı tanındığını söyleyen muhtar Mani, "bir popülizm ile arsa dağıtılıyor dendi ancak gençler sadece arsalar için hak sahibi oldular. Hala arsa alan yok" dedi. Bu seçimlerde aday olmayacağını belirten muhtar Mani, köylünün partizanlık değil, icraat beklediğini kaydetti.