Sermayenin kültürel ayrımları

"Eğer sosyolog her zaman biraz rahatsızlık veriyorsa, bunun nedeni, bilinçsiz kalınması yeğlenen şeylerin bilincine varmaya zorlamasıdır" der Pierre Bourdieu.

Bourdieu, 20. yy'ın bizimle birlikte yaşamış, yani dönemi bilen, düşünürlerindendir. Sınıflar arası ilişkileri, Marx'ta olduğu gibi sadece ekonomik veya sadece ideolojik olarak ele almaz. Dönüşen politika anlayışını ve politikadan kaynaklanan güç ilişkilerini ele alır. Bourdieu'da bu durum, Weber etkisidir. (Bu etkiyi dolaylı olsa da kendisi de kabul eder).

Bourdieu sınıflar arasındaki çatışmayı açıklayabilmek için çatışma alanları belirler. Bu alanlar mevkiler arası ilişkilerden oluşur ve güce göre şekillenir. Bu gücün dağılımı da sermayelerin dağılımına göre değişir. Sermayeler ekonomik, toplumsal, kültürel ve simgesel olmak üzere 3 (aslında 3+1) farklı başlıkta ele alınır. Ekonomik sermaye, ekonomik kaynaklar anlamına gelir. Toplumsal sermaye, toplum içerisindeki ilişkiler bütününü yansıtır. Kültürel sermaye ise eğitim yoluyla öğrenilmiş tüm kabulleri, davranış kalıplarını, kısacası toplumun özünü içerir. Simgesel sermaye; her sermayenin içerisinde görülebilecek, sahip olunan simgesel değerler bütünüdür.

Diğer sermaye tiplerinin herhangi birinin, algı kategorileriyle kavrandığında büründüğü biçimdir. Bir toplumda ekonomik çıkarlar (illusio) önemli konuma gelmişken, bir diğer toplumda kültürel çıkarlar başat önem kazanabilir. Bu durum simgesel sermayenin, şiddete dönüşmesi noktasında da farklılıklar doğurur; yani simgesel şiddetin boyutunu da belirler. Tüm bu dinamikler aracılığıyla şekillenen sistemin yeniden üretimini sağlayan dinamik ise habitustur.

İnsanın oluştuğu esaslar. Bugünün endüstrileşmiş güncesine iz bırakan kavram olarak bu vurgu, sadece siyaseti değil, biriktirdiğimiz herşeyi de içinde barındırır.

Günümüzü sadece simgesel kalamdan, gerçekçi değerlendirmelerle ve derinlemesine kaleme alan Pierre Bourdieu, bir süre daha makalelerimde konumuz olacak. Bize yakın bir anlayış zincirinden haberdar olalım diye...

Meraklısına:

Bu makalede Pierre Bourdieu günün öne çıkan kişisi. Bakılmasında yarar var. Habitus, alan-sermaye kavramlarını sonraki yazılarda paylaşacağız.