"Kalkınma Bankası verdiği kredilerin ne kadarını tahsil edebildi?"

Ekonomik kriz devam ediyor.

Düşük gelirli insanlar ve sabit gelirliler bunu çok daha ağır hissediyor.

Daha önce hükümet tarafından ekonomik krize çare olarak açıklanan "önlemler paketi" ekonomik yangına çare olamadı.

Hatta yılın dönmesi ile zamlanan kamusal hizmet harçları, ekonomideki yangını daha da körükledi.

Acı olan, çözüm beklediğimiz siyasal kesimlerin bu gerçeklerden çok uzak olması.

Yalın, bildik, kısır, iktidar etme ve muhalefet etme dışında, siyasal üretim, çözüm odaklı, akılcı, rasyonel yaklaşımlar yok.

Devlet vergi toplamada, yetersiz, hükümetler siyasi çıkar için vergi toplamanın üzerine gerçek anlamda gitmiyor.

Oysa her kuruş, toplumun alın teri, bu topluma hizmet olarak geri dönüşümü olması gereken, milli servet.

Toplumsal ihtiyaçların karşılanması için kamu yanında özel yatırımlarında rolü önemlidir.

Kalkınma Bankası, her dönemin tartışmasıdır, özellikle verilen kredilerin, geri dönüşüm konusu.

Kalkınma Bankasını denetleyen bir merci var mıdır?

Sayıştaylık denetimi yapılıyor ve etkin midir?

Bankacılık ayrı bir konu değil midir? Bankaları, bankacılar denetlemesi gerekmez mi?

Geri dönüşü olmayan krediler ne kadardır, geri dönmemesinin sebepleri neler olabilir?

Elbette merak edilen çok konu var.

Konu ile ilgili iki önemli ekonomist ve akademisyenin görüşleri şöyle;

Prof. Dr. Okan Veli Şafaklı;

"Mustafa Besim arkadaşın bu göreve atanması oldukça olumludur. Önemli olan buraya atanan insanların, akademisyenlerin siyasi baskıdan uzak bırakılarak, baskı altına almadan, idari özerklik vererek, çalışma ortamı yaratmaktır.

Peki, öylemi? Hayır, öyle değildir. Siyasetten arınmak şart.

Kalkınma bankasının web sayfasında kredilerin verilmesi ile ilgili bilgileri bulamazsınız. Bunların topluma açıklanması gerek. Şeffaflık için yasal değişiklik yapmaya gerek yoktur. Siyasi iradeye bağlı oldukça, şeffaflık olmaz.

Dünya üzerinde bu tür kurumlarda etkili bir içi denetim olur.

Performans denetimi yapılır. Krediler verilirken, ne kadar istihdam yapılacak, toplumsal yarar için ne sağlayacak, bütçe açığı için ne kadar yansıması olacak. Ne kadar verilen kredi oldu, bu ülkeye ne sağladı. Turizmde, eğitimde, ne kadar kredi verildi, ülkeye ne getirdi, ne kadar katma değer sağladı, tüm bunlar şeffaf olarak açıklanmalı. Bu kaynak bu toplumun parasıdır. Bu kredilerin %60 geriye dönmüyor. Sebebi nedir, kimler ödemiyor, ödemeyenler neden açıklanmıyor, geri ödemenin sağlanması için neler yapıldı?

Merkez bankasının misyonu ile kalkınma bankasının misyonu uyuşmaz. Kalkınma bankasının denetimi Sayıştay ile yapılmalıdır. Sayıştay bunu ne kadar yapabilir, işte bu tartışmalı."

Prof. Dr. Vedat Yorucu;

"2019 yılında KKTC ekonomisi büyük bir durgunluk ve bunalım yaşayacak. Dolar kuru yılsonunda 7.50 TL'yi aşacak, enflasyon yüzde 45-50 bandının üzerinde olacak. İşsizlik oranı çiftelenecek ve ülkeden Avrupa'ya göç artacaktır. Tüm bunları engellemek için ülkede erken seçim kaçınılmaz olacaktır. Temiz bir siyaset yaratılmış, ancak soruşturma dosyaları hala bekletilerek bazı şeyler hasıraltı edilmektedir. Umut vaat edenler, maalesef hayal kırıklığı yaratmışlardır.

Kuzey Kıbrıs'ın en büyük sorunu kalkınma vizyonu olmayışıdır. Yatırımlar kişilerin tercihine bırakılmıştır. Fiziki ülke planı yoktur. Her şey keyfidir. Ülke imar planları eksik ve çok sınırlıdır. Emirnamelerle yönetiliyoruz. Oysa altyapı yatırımlarının "tabandan tavana doğru yaklaşımı" ile diğer bir deyişle, yerel yönetimlerden başlayarak merkezi yönetime doğru yapılması gerekmektedir.

Ülkede faaliyet gösteren Kalkınma Bankası sadece göstermelik, ranta dayalı, liyakatten yoksun bir yönetim anlayışıyla göz boyamaktan öteye gitmemektedir. Kimse kusura bakmasın, gerçek budur. Ülkede eksikliği görülen ara eleman yetiştirme okullarının yaygınlaştırılması ve özendirilmesi şart.

Kalkınma Bankası, bu projelere yönelik kredi desteği sağlamalı, Ekonomi ve Kalkınma Bakanlığı, Kalkınma Bankası destek projelerini teşhir etmeli, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını KKTC'ye çekecek teşvik politikaları geliştirmelidir. Şu an Kalkınma Bankası böyle bir uygulama yapıyor mudur? Hayır yapmıyordur. Bugüne kadar verdiği kredilerin kaçta kaçını tahsil edebilmiştir? Sınıfta kalmıştır. Çıksın yöneticileri ödenmeyen kredilerin karşılığında bu yatırımları irade göstererek millileştireceğiz desin. Ama diyemez."