Bakan Çeler: "Devlet dağınık durumda"

Sosyal devlet nedir, KKTC sosyal bir devlet mi?

KKTC'de devlete dair en çok sorulan soru budur.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Zeki Çeler ile sohbetimiz bu soruyla başladı.

Bakanlığın icraatlarına dair, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Çeler'in söylemleri;

"Sosyal devlet olmamız için daha çok yol almamız gerek. Ne zaman ki vatandaş devlet kurumlarında sıra beklemez. İlaç paralarını zamanında alır, okullarda eğitim eşit sağlanır, o zaman sosyal devlet anlayışı oluşmaya başlarız.

Enkaz edebiyatı yapmayacağım. Fakat devlet çok dağınık durumdadır. Maalesef çok geri kaldık. Her tarafı kopmuş, nereden tutsanız elinizde kalan bir yapı. Kamu personelinin kendi içinde iletişimi, iki dairenin birbiriyle ilişkisi çok zorluyor. Bunlar var ama çözmek ve düzeltmek için elbette çalışacağız.

Ülkenin kanayan yarası iş kazaları ve can kayıplarıdır. Aslında biz farklı birşey yapmıyoruz. Biz sadece yasaları uyguluyoruz. Bakanlığımızın yetki alanı, çalışma hayatının güven içinde olmasıdır. Ve herkes yasalara uymak zorundadır. Toplam 171 inşaat denetlendi, 75'i durduruldu. Hepsini Bakanlık elemanları yaptı. Daha önce denetime giden personele, "neden denetim yaptınız?" diye hesap sorarlardı. Şimdi herkes özveri ile görevini yapıyor. Ben tüm personele teşekkürü bir borç bilirim.

Denetimler devam edecek. Önümüzdeki hafta yeniden daha sık olacak şekilde, denetimleri sürdüreceğiz. Çalışma izinlerinin denetimine de başlıyoruz. Oluşturulacak bir sistemle, çalışanların yanlarında taşıyacakları çalışma kartları olacak. Hemen ve çabuk şekilde denetimleri kolayca yapılabilecek. Denetimler sadece iş güvenliğinde değil, başka konularda da katkı sağladı. Mesela, denetimler artınca sosyal hakların yatırımında da ciddi artış oldu. Bu anlamda da bir denetim mekanizması oluştu. Bunu geliştirerek kayıt dışılığı da önleyeceğiz.

Bunlar küçük dokunuşlar. Ve bunlar bile ortaya isteyince yapılabiliyormuş inancını çıkarttı. Hala yasalara uymayanlar var mı, evet vardır. Ama gerekenler aynen yapılacak. İş güvenliği yanında bizim için çalışanların sosyal yatırımlarının yatırılması da ve bunun denetimi de önemlidir. Yasalarda boşluklar var. Bunların kullanılmasına da fırsat vermeyeceğiz.

Amacımız çalışma hayatının kayıt altında olduğu bir ülke yaratmak. Bu ülkeye turist olarak gelen, öğrenci olarak gelen çalışmak isterse hangi alanda çalışacak, ülkenin çalışma yaşamına dair yasaları nelerdir? Bunları ülkeye girerken anlatarak kayıt dışılıkla mücadeleye başlayacağız. Elbette önceliğimiz yerli istihdamı artırmaktır.

Sosyal sigortaların maddi olarak çok sıkıntısı yok. Personel anlamında sıkıntı var. Çalışma Bakanlığına yeterli önem verilmedi. Sektörlerin bu kadar büyüyeceği düşünülmedi. 1977 yılından buyana Bakanlığın teşkilat şeması değişmedi. Çalışan da mutsuz, hizmet alan vatandaş da mutsuz. Kısa sürede alınacak önlemlerle çözüm üreteceğiz.

Bir konuda vatanştan özür diliyorum. İlaç paraları 7 ay geriden ödeniyor. Sorun para değil. Eczacımız yok. Bunun için münhale çıktık.

2013 yılında başsavcılığa gönderilen bir dosya var. Polise gönderildi. Eski bir Bakan ve şuan milletvekili olan özel kalem müdürünün olduğu bir konu. Ön izin almadan, çalışma izni verilmesi gibi bir durum söz konusu. Bu arkadaşlar yargılanacak. Ortada yasa dışılık var. Bakananın böyle bir yetkisi var. Tursit olarak gelen insanlara çalışma izni verilemez.

Asgari ücretin belirlenmesinde yeni bir sistem şart. Özel sektör çalışanları lütfen asgari ücret üzerinden sosyal yatırımı kabul etmesinler. Bu emekli olurken kaybetmeleri demektir. Böyle bir durumda Bakanlıkla iletişime geçsinler. Bizler üzerimize düşeni yapmaya hazırız".