Mümeyyiz

Yayın Tarihi: 31/01/18 07:00
okuma süresi: 4 dak.
A- A A+

Yüz yılımız, kitle iletişim araçlarının zafer yüz yılıdır. Bu zafer kazanıldıkça topluma yönelen tehlikenin de arttığı bir ters orantı olduğundan bahsetmemiz mümkündür. Özellikle çocuklar, doğrudan veya dolaylı olarak ilk andan itibaren etki altındadırlar. Özellikle radyo ve televizyonlar bu konudaki birincilikleri ellerinde bulundurmaktadırlar.

Çocukluk döneminin; çocukların fiziksel olduğu kadar zihinsel gelişimlerinin de önemli bir süreci olduğunu düşünürsek, kitle iletişim araçlarından gelen etkinin ne derece önemli olduğunun da farkına varabiliriz.

Özellikle, doğrudan çocuklara yönelik olarak hazırlanan yayınlar bu anlamda daha da önem taşırlar. Ülkemizde yerel anlamada olmayan ancak Türkiye'den getirtilerek satışta bulunan çocuk dergileri bu önemli katagoridedirler. Doğrudan çocukları hedef alan bu yayınlar diğer genel veya özel içerikli dergilere oranla çok daha dikkatli ve daha hassas bir içeriğe sahip olma profesyonelliğinde olmalıdırlar.

Çünkü kitle iletişim araçlarının, yeni alışkanlıklar oluşturulmasında, kısmen değiştirilmesinde veya mevcut olanların terk edilmesinde etkin rol oynadığı bilinmektedir.

Dolayısı ile çocuk dergiciliği önemlidir ve bu katagoridedir.

*

Tarihçesine baktığımızda, Avrupa'da çocuk dergiciliği yayıncılığın hızla geliştiği 17. yüzyıldan yüz yıl sonraya denk gelir. Eğitim ve öğretim temelli ilkelerle 18. yüzyılda ortaya çıkmış ve hızla gelişmiştir. İlk yayımlanan çocuk dergilerinde ebeveynlere ve çocuklara yönelik ahlaki öğütlere yer verilmiştir. 1722'de Leipzig'te yayımlanan Leipziger Wochenblatt für Kinder (Leipzig'in Çocuklar İçin Haftalık Gazetesi) dünyanın ilk çocuk dergisi kabul edilir. Aynı yıl bu dergiye rakip olarak basılan Niedergaschisches Wochenblatt für Kinder (Niedergaschisches'in Çocuklar İçin Haftalık Gazetesi), 1724'te Moralisce Wochenschirift (Ahlaki haftalık yayın), aynı yıl Patriot (Vatansever), 1759'da Wochenblatt zum esten der Kinder (Çocukların Yararına Haftalık Dergi ve 1771'de Wochenschirift zum Besten der Erziehung der Jugend (Gençlerin Eğitimi Yararına Haftalık Mecmua) ilk çocuk dergisi olan Leipzig'i takip eden diğer çocuk gazeteleridirler.

*

Tıpkı batıdaki gibi, Osmanlı'da da ilk çocuk gazetesi, eğitim ve ahlaki gelişimi hedef alan içerikle yayımlandı. Bu tarih 28 Temmuz 1869 Çarşamba (15 Teşrinievvel Frenki 1869) günüdür.

Sıtkı Efendi'ye ait olan Mümeyyiz Gazetesi, hafta içi 5 gün yayımlanan bir gazete idi. İlk sayısı Çarşamba'ya denk düşmesine rağmen geri kalan baskıları gazetenin Cuma günkü baskılarının yanında ve aynı ismi, Mümeyyiz ismini taşıyan, yanında ise "çocuklar için gazetedir" yazısı bulunan bir ilave olarak yayımlanırken, ilk Türkçe çocuk gazetesi (dergisi) yayımlamış oldu.

Osmanlı Devleti'nde zor geçen 18. Yüz yılın hemen ardından çöküş sürecinin başladığı 19. yüz yıla gelindiğinde sadece iki gazete yayımlanabiliyordu. Bunlar 1831'de bizzat Padişah 2. Mahmut'un emriyle yayıma giren Takvim-i Vakayi ve diğeri de devletten ödenek alarak yayın yapan yarı resmi Ceride-i Havadis'ti. Her ikisi de devlet politikası ile yayımlanıyordu. 1860'a gelindiğinde Batı'da iki yüz yıldır devam eden gazeteciliğin ilk adımları Osmanlı'da da atılmaya başladı. Tercüman-ı Ahval, Tavsir-i Efkar ve Mümeyyiz bu dönemine denk gelir.

Mümeyyiz, dönemin Sıpyan Mektepleri'nde (ilkokul) verilen eğitime ek olarak çocuklara, daha çağdaş daha Batılı eğitimle destek vermeyi ve bu yolla uzun vadede de olsa Türk toplumunun daha eğitimli ve daha çağdaş bir konuma gelmesi hatta Batılı ülkelere karşı yitirdiği eski itibarını ve gücünü yakalaması için çözüm üretmeyi hedeflemişti.

#mesajınızvar
Levent ÖZADAM'dan
#mesajınızvar
Gözden Kaçmadı
#gozdenkacmadi

Yorumlar

Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

Diğer Dr. Ferhat ATİK yazıları