"Ancak komünistler and içer böylesine hilesiz"

Yunanistan'da 2008 Aralığı ile alevlenen sürecin nereye varacağı, hem ekonomik göstergelerden hem de sokağın nabzından anlaşılıyordu. Olan oldu. Bölge halkının öfkesi yoğundu. Yunanistan "Denizin dibinde yosunlara sarılmış gibi soluksuz"kaldı ve bunu tarih boyunca ne yazık ki defalarca yaşadı. Yunan iç savaşı da bu çerçevede hatırlayabileceğimiz ve Yunan halkının sokak nabzının nereye varabileceğini anlayabileceğimiz bir süreçti.

Yunanlıların en büyük özelliği ise eylem pratiklerinin yelpaze genişliği ve sokakta yaşananlara sanat eklemeleridir benim kanaatim. Kaldı ki sokak ve sanat deyince hele bir de Yunan iç savaşı denince akla ilk gelen ilk ürün "Karanfilli Adam"dır.

"O anthropos me to garyfallo" (The Man With The Carnation) ya da "Karanfilli Adam" bahsettiğim iç savaşı anlatan ve 1980 yılında çekilmiş yönetmenliğini Nikos Tzimas ve senaristliğini Tasos Lertas ile Potis Paraskevopoulos'un yaptığı harika filmdir.

Film Yunan iç savaşını ve ardından faşistlerin saldırılarını, gerçekçi ve sanatsal bir dille anlatır. Karanfilli Adam'da Her toplum için alınacak bir ders vardır. İzlemeyenlere öneririm.

*

Seher karanlığında,
Projektörlerin ışığında,
Kurşuna dizilen beyaz karanfilli adamın
fotoğrafı duruyor üstünde masamın.
Sağ eli tutuyor karanfili.
Bir ışık parçası gibi Yunan denizinden.
Karanfilli adam,
Ağır kara kaşlarının altından bakıyor
cesur çocuk gözleriyle,
Hilesiz bakıyor.
Türküler ancak böylesine hilesizdir
ve ancak komünistler and içer böylesine hilesiz.
Dişleri bembeyaz. Gülüyor Beloyannis.
Ve elindeki karanfil, bu yiğit, bu rezil günlerde
söylediği sözlerden biri gibi insanlara.
Mahkemede çekildi bu fotoğraf.
İdam kararından sonra.

*

Meraklısına birkaç dip not düşeyim. "Karanfilli Adam kim?" diye merak ettiyseniz, yakın tarihi, Yunanistan iç savaşını bilmeniz gerekecektir. Ancak ben kim olduğunu söyleyim. Nasılsa böylesine bir filmin büyüsü hiç kaçmaz. Cunta tarafından idam edilen "Beyaz karanfilli adam" Yunanistan Komünist Partisi MK üyesi Nikolas Beloyannis'ti. Yukarıdaki şiirin sahibi ise, dünyayı kalbine sığdırmış, kocaman kalpli şiirlerin, şairlerin ustası Nazım Hikmet'tir.