Aganta, burina burinata
Çok bildik, tanıdık gelir bu ifade çoğumuza. Öyledir de!
Halikarnas Balıkçısı olarak edebiyat literatüründe yerini alan ve önceleri Cevat Şakir daha sonra ise Cevat Şakir Kabaağaçlı olarak bilinen edebiyatın değerli yapı taşlarından birisinin eserindendir bu cümle.
Bir kitabının adı olan da "aganta, burina burinata"daki Aganta tut, zaptet; Burina Burinata ise serenlerin üstündeki üst ve alt yelkenin adını ifade ediyor.
Kontrol altına alma eyleminin bir parçası aslında. Geminin idaresi için kullanılan terimlerden biri. Bir çok denizcilik ifadesi gibi bize yapancı ama bir o kadar sevimli ve benimseyebileceğimiz türden.
Ayrıca "aganta, burina burinata" gemicilerin yol almadan, gemi kalkmadan önce söyledikleri son komut cümlesi olarak da bilinir.
Cevat Şakir bu eserini 1945'te yazdığında "Aganta, burina burinata nedir?" diye soranlara şakacı bir tavırla hep aynı açıklamayı yapar ve şöyle dermiş:
"Burina ve burinataların aganta edilmesi için verilen komuttur".
Yazar 1890-1973 yılları arasında sürdürdüğü yazın yaşamı boyunca, dönemin yazarları kadar tutuklanmış bir o kadar da ceza görmüş.
Robert Kolej ve Oxford Üniversitesi'nde eğitim almış. Tüm arzusuna rağmen ailesine yenilerek denizcilik okuyamamış ama yazın hayatını bu alandaki eserleri doldurmuş. Çağdaş tarih öğrenimi görüp İstanbul'a dönünce gazete ve dergilerde yazıları çıkmaya başlayan yazar, asker kaçaklarının mahkeme kararı olmadan idam edilmesini yeren 13 Nisan 1925 tarihli "Hapishanede İdama Mahkûm Olanlar Bile Bile Asılmağa Nasıl Giderler" başlıklı öyküsünden ötürü İstiklal Mahkemeleri'nde yargılandı.
İdamdan kıl payı dönen Halikarnas Balıkçısı Bodrum'a (Bodrum'un Karia çağındaki adı Halikarnas'tır) sürüldü. 3 yıl süren cezası 1924'te sona erdi. Cezasının son yarısını İstanbul'da tamamladıktan sonra, çok sevdiği insanları ve doğal güzellikleriyle kaynaştığı Bodrum'dan uzak kalamadı ve Bodrum'a yeniden dönüp yaklaşık 25 yıl orada yaşadı.
Tüm kitaplarını okudum. Kişisel yazın tarihimin önemli tecrübelerinden olduğu için anmak istedim.
Cevat Şakir, denize karşı sonsuz bir hayranlık duymasından dolayı yıllarca denizden esinlendiği hikaye ve romanlar yazan Halikarnas Balıkçısı, yazın içeriğinde bunca tek temele yoğunlaşan ender edebiyatçılardan birisidir.
Yorumlar
Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.