Kıbrıs Türk Devlet Tiyatroları'ndan bir ilk: Antik sahnede antik oyun!

Son 20 yılını sahnesiz geçiren fakat buna rağmen perde kapamak yoluna gitmeyip, farklı alternatfiler oluşturarak toplumu sanattan mahrum bırakmamak için elinden geleni ardına koymayan Kıbrıs Türk Devlet Tiyatroları sanatçı ve işçi kadrosu bir ilke imza atmaya hazırlanıyor.

İlknur Işıl Türkmen liderliğindeki tiyatro, Gazimağusa Belediyesi işbirliğiyle, Antik Yunan Tragedyalarından Sophokles'in Antigone oyununu, Salamis Antik Tiyatro'da sahneleme kararı aldı.

Türkiye'nin hatırı sayılı tiyatrocularından Murat Çidamlı'nın yönettiği ve uyarladığı oyunun bestelerini, Kerem Memişoğlu üstlenmiş durumda.

SOPHOKLES'İN EN ÜNLÜ TRAGEDYASI…


Sophokles'in ölümsüz eseri Antigone, Milattan Önce (M.Ö.) 442 yılında Eleusis şenliklerinde oynandı. Thebai Üçlemesi'nin son oyunu olmasına rağmen, ilk önce yazılmıştır. Diğer iki oyun gibi, bu oyun da bağımsız oynanır. Üçleme'nin ilk oyunu olan Kral Oidipus Tragedyası'nda Oidipus, yazgısından kaçamamış ve kendi elleriyle gözlerini oymuş bir halde sürgüne giderken kızları Antigone ile İsmene'yi Kreon'a emanet eder. Babalarının kendi kendini sürgün edişinden sonra yönetim sırayla oğullara devredilir.

Üçleme'nin ikinci oyunu Oidipus Kolonos'da ise aradan yirmi yıl geçmiştir ve Oidipus ölmek üzeredir. Oğulları Eteokles ile Polüneikes babalarına ziyarete gelirler. İkisi de babalarını vesayetleri altına almak ister. Oidipus, Atina Kralı Theseus'un yardımıyla onları kovar. Çilesinin sonuna gelen Oidipus ölür. Babalarının ölümünden sonra, iki oğul arasında kanlı bir çekişme başlar. Dönüşümlü olarak aldıkları yönetimi bir süre devam ettirdikten sonra, sıra küçük kardeş Eteokles'e geldiğinde anlaşmayı bozar ve yönetimi devretmez. Bunun üzerine Polüneikes Argos kralı Adrastos'a sığınır, kızıyla evlenerek de durumunu pekiştirir. Sonra da Argos kralının askerlerinden derlediği bir orduyla Thebai'ı yedi kapısından kuşatır. Ve bu savaşın sonunda iki oğul da ölür. Böylece Thebai'nin yönetimine dayıları -ve de amcaları- Kreon geçer.


Üçlemenin üçüncü oyunu Antigone ise bu sahneyle başlar. Kreon tahta geçmiştir ve iktidar için Thebai'yi kuşatıp, saldırıya geçen Polüniekes'e bir ceza kesmiştir. Eteokles'in cenazesini törenlerle kaldırtır, ama Polüniekes'in ölüsünü gömdürmez; açıkta bırakır. Karşı gelen, ölümle cezalandırılacaktır. Bu, ölenin ruhunun dünyada kalmasına ve eziyet çekmesine neden olacaktır. Bu duruma Antigone karşı çıkar ve gidip, kardeşini gömer. Yakalanır ve Kreon'un huzuruna çıkarılır. Kreon'un huzurunda şimdi yeğeni, oğlunun nişanlısı durmaktadır. Kreon, devletin yasalarını hatırlatır Antigone'ye: "Demek karşı geldin bana, yasamı çiğnedin?" diyerek hukuku ve onun üstünlüğünü savunur. Antigone ise doğal hukuku savunur: Evet, öyle, çünkü Zeus böyle bir yasa koymamış. Kâğıda geçmemiştir onlar dünden bugüne değişen emirler değil, ne var ki yaşıyorlar, asıl bu yasaları çiğneyemem" der. Ve yazgısına katlanır.

Kreon cezanın uygulanmasını ister ve Antigone'yi gömütüne, zindana gönderir. Kreon, dönüşü olmayan yola girmiştir artık. Oğlu Haimon'un sağduyuya davetini reddederek, kendi yıkımına doğru sürüklenir. Sahneye kör bilici Teiresias gelir. Kreon, bilicinin korkunç tehditlerinden sonra iyice şüpheye düşer. Nihayet, kararsızlığından kurtulur ve Antigone'nin serbest bırakılmasını emreder. Ama artık çok geçtir. Antigone zindanda intihar etmiştir. Bunu gören oğlu, Haimon da intihar etmiştir. Oğlunu ve yeğenini kaybeden Kreon'u bir yıkım daha beklemektedir. Bu acılara dayanamayarak intihar eden son kişi de karısı Eurüdike'dedir.