Kooperatifler devlet kuruluşu değildir

KKTC'de maalesef bir çok kişi ve özellikle de siyasiler, kooperatifleri devlet kuruluşu olarak görüyor.

Bu hatalı görüş nedeniyle de,1984'den sonra iktidara gelen siyasiler, K.T. Kooperatif Merkez bankasını,siyasi tercihe göre atanmasını sağladıkları yönetim kurulu ile yönetiyor.

Yaklaşık bir buçuk asırdan beri ekonomik sorunların çözümünde kooperatifçilikten dünyanın bir çok ülkesinde, çok etkin bir araç olarak yararlanılıyor.

Yakın geçmişte, ülkemizde de kooperatiflerin çok değerli yararları olduğu ve özellikle 1974'den sonraki olağan üstü koşullarda,bir çok hizmetlerin yürütülmesinde çok değerli katkıları olduğu biliniyor.

Yaşanan dönemde de, ülkemizin bir çok ekonomik sıkıntılarının, kooperatifçilik vasıtası ile atlatılabileceği en azından etkilerinin azaltılabileceği inancındayım.

Ancak bütün dünyada benimsenen kooperatif ilkelerinin dikkate alınmaması, politik iktidarların müdahalesi ve bazı yozlaştırıcı uygulamalar nedeniyle, maalesef kooperatifçiliğimiz, olması gereken düzeyde bulunmuyor. Hatta halen KKTC'de gerçek anlamda kooperatifçilik yapıldığı söylenemez.

Her şeyden önce başta siyasiler, herkes kooperatiflerin de, özel veya tüzel kişiler tarafından kurulan; Dernek, Birlik, Oda, Vakıf ve Sendikalar gibi Sivil Toplum Örgütü olduğunu bilmesi gerekir.(Bu konuda şüphesi olan varsa AB mevzuatına baksın).

Demokratik hukuk devletinde, tüm Sivil Toplum Örgütleri, genel kurulda üyelerin demokratik yöntemle seçtiği kişiler tarafından yönetilir.

KKTC'deki duruma baktığımız zaman, sol görüşte olduğunu iddia etmesi nedeniyle, kooperatifçiliğin değerini daha iyi takdir etmesi gereken eski iktidar bile uyarılara rağmen, tüm kooperatiflerin ana kuruluşu olan K.T.Kooperatif Merkez Bankasını güdümüne alarak ,oy avcılığında araç olarak kullanmaktan çekinmedi.Son koalisyon döneminde de durum aynıdır.

Oysa,politik iktidarların; tüm diğer Sivil Toplum örgütlerinin yöneticilerinin seçilmesinde ve faaliyetlerinin yürütülmesinde olduğu gibi, kooperatiflerin yöneticilerinin seçilmesinde ve faaliyetlerinin yürütülmesinde de hiç bir hak ve yetkisi yoktur.

Tüm kooperatifler ve K.T.Kooperatif Merkez Bankası da, tıpkı diğer Sivil Toplum örgütleri gibi kurucularına ait örgütler olduğuna göre, bu kuruluşun yöneticilerinin de demokratik yöntemle ve kendi üyeleri tarafından iş başına getirilmesi engellenmemeli.

Gerçi, çıkarılan bir yasa ile hükümete, K.T.Kooperatif Merkez Bankasının yönetim kurulunun görev süresini istediği kadar uzatabilme yetkisi verilmiştir.Ancak böyle bir yasa çıkarılması, Anayasamıza, sosyal demokrasi anlayışına, Sivil Toplum Örgütleri mevzuatına ve dünyaca kabul edilen kooperatifçilik ilkelerine aykırıdır.

Ayrıca, hükümetlerinKooperatifMerkezbankasınıgüdümlerinealması,Amnayasamıza da aykırıdır.ÇünküAnayasamızın 63 MaddesindedevletinKooperatifleringelişmesinisağlayacakönlemlerialmasıvekooperatiflerindemokratikilkelereuygunolarakçalışmasınınyasailedüzenlenmesiemredilmektedir.

Kısaca siyasilerin Kooperatiflere el atması önlenmelidir. Bunu sağlamak da, öncelikle kooperatiflerin kurucuları ve sahipleri olan üyelerinin başlıca görev ve yükümlülüğüdür.

Ancak, gerek bilgi yetersizliğinden gerekse kooperatiflerin faaliyetlerini denetleyen Kooperatif Şirketler Mukayyidinin, politik iktidarlar tarafından atanmış olması ve güdümünde hareket etmesi nedeniyle,kooperatiflerin haklarına sahip çıkılmıyor.

İşte bu nedenle, öncelikle Kooperatif Mukayyit'i politikacıların güdümünde hareket etmek zorunda kalmayacak bir yöntemle atanmalı ve partiler üstü hareket edebilmesi sağlanmalı.