Elektrikte kafalar karışık!
Zaten karışmaması da mümkün değil
Hükümet önce Türkiye ile kablo ile elektrik konusunda anlaşmaya imza koyuyor!
Bu hayata geçmeden şimdi de yenilenebilir enerji kaynakları gündem yapılıyor
O zaman soru şudur:
Eğer KKTC'de artık güneş enerjisinden elektrik üretimine ağırlık verilecekse kablo ile elektrik konusunda niçin anlaşma imzalanmıştır!
Sonra son bir yıldır kablo ile elektrik konusu görüşülürken bunun tüketiciye ne kadara yansıyacağı da hala açıklanmamıştır
Belli ki bu konuda fizibilite çalışması yoktur, açıklamalar biraz da popülizm içermektedir!
Ucuz olacak ama ne kadar ucuz olacak konusu hep havada kalmaktadır
Kıb-Tek'in şu an uygulamada olan tarifelerine kaynaklık eden 1 kWs elektrik maliyeti 58 kuruş (üretim, iletim, dağıtım ve diğer maliyet bileşenlerinin toplamıdır).
Bu maliyetin 33 kuruşluk kısmı üretim, geri kalan 25 kuruşluk kısmı ise iletim, dağıtım, kayıp-kaçak ve diğer maliyetlerden oluşuyor.
Şu anda kullandığımız tarifelerin pahalı olmasının baş sorumlusu durumundaki AKSA sözleşmesi gereği AKSA'dan alınan 1 kWs elektrik fiyatı 37 kuruş. AKSA, santral çıkışındaki iletim hatlarımıza bu fiyattan veriyor elektriği. Üzerine diğer maliyet bileşenleri ekleniyor ve bu fiyat, bire bir aynı olan Kıb-Tek santrallerinde şu anda 6 kuruş daha ucuz.
Yenilenebilir Enerji Tüzüğü (YEK Tüzüğü)'nde yapılan son düzenleme ile önceden sadece konutlar için var olan kWs cinsinden mahsuplaşma, diğer tüm tarife kullanıcıları için de geçerli hale getirilmiştir.
Kurulacak güneş santrallerinden şebekeye verilecek elektriğin maliyeti, santrallerin üretim maliyeti ile kıyaslanmalıdır. Güneş santrallerinde üretilip şebekeye verilecek olan elektrik için de diğer santrallerin ürettiği elektrikte olduğu gibi üzerine; iletim, dağıtım, kayıp ve diğer maliyet bileşenleri eklenecektir. Bugün ticari tarife kullanıcıları; 53-54 kuruş kWs tarifeden elektrik almaktadır. Bu tarife kullanıcısı bir abonenin şebekeye vereceği 1 kWs elektrik ile şebekeden alacağı 1 kWs elektriği eşdeğerde tutarsanız (mahsuplaşma ile yapılan budur), güneş santralinden almış olduğunuz elektriği 53-54 kuruş/kWs fiyatla almışsınız demektir ve bunun üzerine 25 kuruşluk; iletim, dağıtım, kayıp ve diğer maliyetler eklenecek demektir. Bu durumda güneş santralinden aldığınız elektrik miktarı için ödenecek 25 kuruşluk ek maliyet kadar mevcut tarifelerin zamlanması veya Kıb-Tek'in batması kaçınılmazdır (şu anda mahsuplaşma yalnızca konutlarda idi bu şekilde kurulan üretim kapasitesi çok küçük bir miktar olduğundan maliyetlerdeki olumsuz etkisi çok sınırlıdır. Ancak, bunun dahi gözden geçirilmesini gerektirecek noktaya gelinebilir).
Güneş enerjisinden elektrik üretiminin süreklilik sorunu (arz sorunu) vardır.
Bu çapta üretime izin verilirse, mevcut fuel oil ile elektrik üreten santrallerde üretimi planlamanız mümkün olmaz. Güneş santrallerinin üretim miktarındaki oynaklık nedeni ile diğer santraller üretimi dengede tutamaz ve şebeke çökmeleri yaşanması kaçınılmazdır. Yani daha çok elektrik kesintisi yaşanacaktır. Bu nedenle kablo yatırımı çözüm olarak ortaya konacaksa bile kablonun fizibilite çalışması bile yapılmamıştır. Bu iddialar faraziden öteye gitmiyor. Ne güneş santralleri ne de kablo asıl elektrik kaynağı olarak değerlendirilemez. Bunlar maliyetleri uygun olması durumunda ancak ek kapasite olarak değerlendirilmelidir.
Konutlarda kurulu güç artışı getirilmektedir. Bu enerji tasarrufu anlayışına terstir. Tam aksine güneş panellerinden üretilecek ihtiyaç fazlası miktara karşılık şebekeden çekilen elektrik miktarında da artış teşvik edilmektedir.
Bu durum; Kıb-Tek'i yeni üretim kaynakları için ilave yatırım yapmaya zorlayacağından bu nedenle de elektrik maliyetlerinin artması beklenebilir.
Güneş santrali işinde olan şirketlere, abone guruplarını kullanarak onlar adına ihale gibi yarışmacı süreçlere girmeden yüksek fiyat ve alım garantili toplu üretim tesisi kurmalarının önünü açıyor (tüzüğe göre, bir abone veya abone grupları birleşerek kendi tüketimlerinin olduğu yer dışında başka bir arazide tesis kurmalarının önü açılmıştır).
Yasa ve tüzük, Elektrik İnkişaf Yasası Madde 43 ile elektrik kurumu yönetimine verilmiş yetkiye müdahale edilmektedir. Elektrik Yasası'na göre Bakanlar Kurulu, yayımlayacağı bir emirname ile Kıb-Tek dışında bir işletmeye santral kurdurtabilir. Ancak Elektrik İnkişaf Yasası Madde 43 e göre Bakanlar Kurulu'nun bunu yapabilmesi için Kıb-Tek yönetiminin yazılı olarak böyle bir görevi kurumun yerine getiremeyeceğini Bakanlar Kurulu'nu bildirmesi halinde Bakanlar Kurulu böyle bir emirname yayımlayabilir. AKSA'nın ülkeye gelişinde ve kapasite artışındaki süreçlerde de mekanizma böyle çalıştı. Ancak şimdi yasa ve tüzük ile yetki Kıb-Tek'ten alınıp Bakan'a ve hatta YEK Kurulu'na verilmiştir. 43'üncü madde iptal edilmiş değildir.
Bize göre şu anda hem kurum yönetimi hem de ilgili bakanlığın da kafası bir hayli karışıktır
Bu da elektrik konusunda uzun vadeli projelerin üretilmemesinden kaynaklanmaktadır
Günü kurtaracak çalışmalar ve açıklamalarla da bir yere gitmek mümkün gözükmemektedir!
Onun için, ülke elektriğinin kısa, orta ve uzun vadede planlanması için geniş katılımlı bilimsel toplantılar kaçınılmaz hale gelmiştir
Bakanlık, kurum, sendika ve diğer ilgili örgütler hiç gecikmeden bir masa etrafında toplanmalı ve çok da stratejik olan bu konuda geniş bir yelpaze oluşturularak tüm kesimlerin katılımcılığı sağlanmalıdır
Aksi halde her hükümet değişiminde, kurumun da politikaları tırpan yiyeceğinden başarı şansı hiç yoktur!
Yorumlar
Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.