Başarısız 'Tax Free' anıtlarının bedelini kim ödeyecek?

Yazıma başlamadan önce KDV (Katma Değer Vergisi) uygulayan ülkelerde "TAX FREE" diye anılan işlemlerin ne olduğu konusunda aşağıdaki genel bilgiyi vermeyi uygun gördüm:

"KDV uygulayan ülkelerde de ikamet etmeyen (mümkün olmayan) yolcuların satın alarak ülke dışına götürdükleri malların teslimi anında ödenmesi gereken KDV tahsil edilir. Ancak, gümrük hattından malın yurtdışına çıkışı anında fatura veya ilgili belgenin ibrazında bazı esaslara bağlı olarak tahsil edilen KDV yoluyla iade olunur."

Bu amacın gerçekleşmesi için ülkeler, "TAX FREE" adı altında uygulanan bu yöntemle yurtdışında ikamet ederken ülke içinden aldıkları hediyelik veya şahsi mallar KDV'den arındırılmış olmaktadır.

Benzeri yöntem KDV Yasasına istinaden ticari amaçlı mal ve hizmet ihraç faaliyetlerinde de uygulanmakta ve ihraç edilen mallar için yurtiçinde ödenen KDV Gelir ve Vergi Dairesi tarafından ihracatçıya iade edilmektedir.

Bu şekilde oluşan ve ihraç etkisi yapan bu mal hareketleri dolayısıyla satış yapan ülkenin ekonomisine katkı sağlanmış olmaktadır.

Gerekçeye bakıldığı zaman bu uygulamanın hiç şüphesiz doğru bir düşünce olduğu görülmektedir.

Ancak, gerekçenin doğru olması yeterli değildir. Esas olan bu düşüncenin pratikte uygulanıp uygulanamadığının?

Uygulama yönteminin nasıl yapıldığının? Ülkeye ekonomik gerektirisi ile götürüsünün ne olduğunun çok iyi bilinmesi ve buna göre uygulama yapılmasıdır.

Yıllardan beri bu ülkede gerekli araştırmalar ve hesaplamalar yapılmadan sırf gündem oluşturmak veya sözde yenilik getirmek suretiyle bazı Bakanlar öncelikle kendilerini öne çıkarma ve kamuoyunda iş yapar görünmek için uğraş verirler.

Ancak, bunlara ilişkin düzenlemeleri yaparken maalesef fiiliyatta bunların başarı olanağı ve sosyo-ekonomik kazanımları ile bütçesel getirileri ve götürülerinin ne olacağı konusunda hiçbir kapsamlı çalışma yapmadıkları için birçok uygulama maalesef başarısızlıkla sonuçlanmaktadır.

Hiç şüphesiz her başarısızlığın bir bedeli vardır ve bu bedel halkın veya dürüst işletmelerin vergilerinden karşılanır.

Bütçeden gereksiz yere harcanan paralar dolayısıyla halkın ilgili düzenlemeyi yapan Bakanlığa ve hükümete olan güveni de azalmaktadır.

Ayrıca, diğer önemli bir husus da başarısız uygulama sonucu büyük harcamalarla yapılan yatırımlar ile fuzuli ödemelere karşı fonksiyonsuz ve atıl bir durumda bırakılan icraatların özellikle ülkemizi ziyaret eden yabancılar üzerinde yarattığı olumsuz etkileri de göz önünde bulundurmak gerek.

Geçmiş iktidarın Maliye Bakanı bu konuda ne yapmış? Herhalde o zamanki kılavuzlarının da dâhiyane önerileri doğrultusunda sırf KKTC'de de uygulaması vardır denebilsin diye "TAX FREE" (yabancılara KDV iadesi) uygulamasına ilişkin Tüzüğü 24 Nisan 2006 tarihinden itibaren "KKTC'de İkamet Etmeyen Yolculara Tanınan İhracat İstisnası Tüzüğü" ismi altında yürürlüğe koymuş, üstelik de bu Tüzüğü 19 Haziran 2006 tarihinde de tadil etme yönüne gitmiştir.

Bu yasal düzenleme ile ne amaçlanmıştır? Özetle belirteyim; güya, KKTC'de ikamet etmeyen ve KKTC'ni ziyaret edenlerin (özellikle güneyden gelen Rumların) satın alacakları eşyalar için ödedikleri KDV'lerin yurtdışına çıkış noktalarında kendilerine nakden iade edilmesi suretiyle ekonomiye dolaylı katkı yapılması öngörülmüştür.

Bu amaçla karasal sınır kapılarına, deniz ve hava limanlarına kabin tipi veya benzeri ofisler ile organizasyonlar kurulmuş, bunların üzerlerine "TAX FREE" amblemleri, afişleri vs. yazılar yazılmış, bunlara paralel personel istihdam edilmiş veya çalışmak için görevlendirilmiş, maaşlara ilaveten ek mesailer ödenmiştir.

Ancak, zamanın Maliye Bakanı veya şimdiki Maliye Bakanı ve kılavuzları milyonlarca liralık harcama ve yatırıma neden olan bu düzenlemenin neden veya niçin çalışmadığını? getirisinin ve götürüsünün ne olduğunu? Bu yerlerin çalıştırılıp çalıştırılmayacağı hususlarında ne yapılması gerektiği konularında acaba herhangi bir araştırma, öneri ve düzenleme yaptılar mı?

Herhalde önceki Bakan bu konu hakkında ilgilenmek için zaman bulamadığı mazeretini belirterek ve "devletin devamlılığı ilkesini" ileri sürmek suretiyle sorumluluk topunu bugünkü Bakana atmıştır.

Bugünkü Maliye Bakanı ise "bunları geçmiş Bakan yaptı, ben ne yapayım deyip suçu ona atfetmiştir.

Böylece gerekli önlemler alınmaz ise "show" amaçlı yapılan bu düzenlemeye ilişkin yapılan kabin tipi veya benzeri ofisler, bunların tefrişi ve demirbaşları daha birçok yıllar birer " BAŞARISIZLIK ABİDESİ " olarak yerli ve yabancı herkesin dikkatini çekecek şekilde durmaya devam edecektir.

Başarısızlık abideleri bununla sınırlı değildir. Hafızamızı biraz yoklayacak olursak örneğin Geçitkale Havaalanı yakınlarına çekilen yüksek gerilim hatları nedeniyle kullanılamaz hale gelen tesisler tasfiye ettirilen KTHY binası üzerinde KKTC ve TC bayraklarının bulunması ve hala daha dalgalanmaya devam etmesi, KKTC'deki televizyon yayınlarının Rumların parazit uygulamalarından korunması için bir devlet kurumu olan BRT tarafından görkemli törenle yürürlüğe konan dijital yayıncılıkta yaşanan başarısızlıklar nedeniyle sonuçlanan çeşitli icraatlardan nasibini almış daha nice eserler ve icraatlar…

Genelde hükümet, özelde ise ilgili Bakanlıklar bu "Başarısızlık Abidelerinin" amacına uygun olarak kullanılması veya düzeltilmesi için bugüne kadar ne gibi çalışmalar yapılmışlar veya önlemler almışlardır?

Maalesef iktidara gelen her hükümet kendinden önceki iktidarların yaptıkları kendilerini bağlamadığı görüşüne kapılarak bu konularda herhangi bir çalışma yapmayı kabul etmemekte, dolayısıyla da milli servet kayıplarının daha da artmasına neden olmaktadır.

Hâlbuki devletin devamlılığı ilkesinden ve yapılan başarısız icraat harcamalarının devlet bütçesinden yapıldığı gerçeğini dikkate alarak gerekli düzeltmeleri yapmaları veya bu "Başarısızlık Abidelerini" ortadan kaldırmalıdır.

Ayrıca, devleti zarara sokanlardan da hesap sorulması için adli mercilere havale edilmelidirler.

Bir yabancı KKTC'ne girişinde veya çıkışında gümrük geçiş noktasında ki "TAX FREE" yazılarını amblemlerini ve ofislerini gördüğünde ve bu kamusal yerlerin yıllardan beri kapalı atıl ve çalışmadığını gördüğü zaman acaba ülkemiz ile hükümetimiz hakkındaki görüşü ne olur?

Önerim, Sayın Maliye Bakanının kendi Bakanlığını ilgilendirmeyen konular hakkında beyanatlar verme ve ziyaretlerde bulunma faaliyetlerinden biraz vakit ayırarak özellikle "TAX FREE" konusunda da tetkiklerde bulunmak suretiyle bu konuya işlerlik kazandırması, belki de bunların işletilmesini özel sektöre devretmesi veya bu mümkün olmazsa bu ofisleri (kabinleri), amblemleri ve ilgili mevzuatı ortadan kaldırmasıdır.

Başka ülkelerde başarısızlıkların nedeni araştırılır ve devleti zarara sokanlardan hesap sorulur.

KKTC'de bunu hiçbir hükümetten beklemek maalesef mümkün değildir.

Çünkü hükümet edenlerin görevi sadece mazeret üretmek ve ancak muhtarlar veya Belediye Başkanları tarafından iştirak edilmesi gereken açılış törenlerine kafileler halinde iştirak edip oy avcılığı yapmalarıdır.

Özetle "DOĞRU KARARLAR ZAMANINDA ALINMAZSA BÜTÇE DİSİPLİNİ SAĞLANAMAZ"