Maalesef sosyal sigortaların mali işler mevzuatı yoktur (1)

Yayın Tarihi: 11/06/12 07:00
okuma süresi: 8 dak.
A- A A+

Bir yönetim veya bir kamu kurum veya kuruluşu düşünün ki kuruluş yasasında mali kurallara ilişkin hiçbir düzenleme yoktur.

Devlet bütçesi kadar hatta devlet bütçesinden daha çok finansal kaynakları bulunan ve halkın mali bakımdan sosyal haklarını korumak olan Sosyal Sigortalar Yasasında muhasebe kayıtlarının ve işletmelerinin nasıl düzenleneceği hususunda hiçbir kural yoktur.

Herkesin malumu olduğu üzere Lefkoşa Türk Belediyesi ile Belediye Emekçileri Sendikası (BES) arasında meydana gelen olaylar dolayısıyla gündeme gelen £ 10.000.000 Sterlin tutarındaki borç alımının nasıl ve nerede harcandığına ilişkin Sayıştay denetçilerinin yaptıkları incelemelerde Sosyal Sigortalar Dairesine yapılan 3,000,000 tutarında bir ödemesinin önceleri yapılmadığı, birkaç gün sonra bu ödemenin yapıldığı konusundaki açıklamaların yaratmış olduğu tartışma ile ilgili bu Dairenin vermiş olduğu gerekçeyi aklım almadığı için bu konuda beni küçük bir araştırma yapmaya sevketti.

Bildiğim kadarıyla hangi statüde olursa olsun normal muhasebe kayıtları tutan bir kurum veya işletme herhangi bir zamanda ve anında mali duruma ilişkin her türlü finansal işlemler hakkında bilgi edinme özelliğine sahip olması gerekir. Bu amaçla da her kurumun, kuruluşun ve işletmenin mutlak surette resmi bir mali mevzuatının bulunması zorunludur. Aksi takdirde bu kurum, kuruluş ve işletmelerin denetimi, mali güvenliği ve güvenirliği ile şeffaflığı ve hesap verebilirliği mümkün olamaz.

Hayret ediyor ve gelmiş geçmiş tüm:

· Hükümetlere ve onların Sosyal Güvenlik Bakanlığı yapmış ve yapmakta olan kişilere,

· Sayıştay, Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu ve Başbakanlık Denetleme Kurulu yetkililerine;

· Sosyal Sigortalar Dairesi Yönetim Kurulu Başkanlarına;

· Devleti temsilen Çalışma, Maliye ve Tarım Bakanlıkları tarafından yönetim kuruluna atanan temsilcilerine;

· En çok sosyal sigortalı üyesi bulunan işçi ve işveren sendikaları temsilcilerine aşağıdaki hususlarda bazı gerçekleri bildirmek ve sorular sormak isterim.

Muhasebe kayıt ve işlemleri ile mali konuları düzenleyen ve resmi mevzuata dayalı kurallar olmadan Yasa ile kurulmuş Sosyal Sigortalar Dairesi'nin Sosyal Sigortalar Fonunun gelir ve giderleri nasıl düzenlenebilir denetlenebilir ve yönetilebilir? Kural olmayan yerde ne mali ne de yönetsel disiplin olamaz. Dolayısıyla, Sosyal Sigorta Fonunun neden bugünkü aciz duruma gelmesinin nedenlerinden bir tanesi de kanımca "Muhasebe ve Mali İşlemler Tüzüğü" eksikliğidir, yani "mali işlemler başıboşluğudur".

Kıbrıs'ta Mali İşler Yönetmeliği eski tanımıyla Mali Nizamat mevzuat'ının geçmişi İngiliz Koloni İdaresi zamanına dayanmaktadır. Bu mevzuatın o zamanki İngilizce tanımı "Financal Instructions" idi ve bu konuda her yıl yapılan sınavda başarılı olmayan kamu görevlilerinin asaleti onaylanmazdı. Bilahare bu mevzuat Kıbrıs Cumhuriyetine intikal ettirilmiş ve son olarak da geçici Kıbrıs Türk Yönetimi ile başlayan ve günümüze kadar gelmiş tüm yönetimlerde uygulanmıştır.

Gelişen zaman sürecinde bahse konu Mali İşler Yönetmeliği gerek içerik gerekse hukuksal dayanak ve düzenlemeler dolayısıyla güncelliğini kaybettiği için bunun yerine 13 Nisan 1999 tarihinde 17/1999 sayılı Genel Muhasebe Yasası yürürlüğe geçirilmiştir. Bu Yasanın 3'cü maddesinde belirtilen "Amaç", Devletin bütün mallarının yönetimine, gelir ve giderlerinin muhasebesinin tutulmasına ve hazine işlemlerine ilişkin kuralları düzenlemek olduğu belirtilmiştir. Keza, bu düzenlemelerin uygulanmasını kolaylaştırmak ve muhasebe kayıtlarında kullanılacak resmi evrakların şekli, düzenlenmesi ve hesap planları ile ilgili hususların Tüzükle düzenleneceğini de kurala bağlanmıştır. Nitekim bu konudaki Devletin Muhasebe Tüzüğü 2 Şubat 2006 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Hal böyle olmasına rağmen bugüne kadar 22 defa tadil edilen 16/1976 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası'nda bugüne kadar mali konularda hiçbir yasal düzenleme yapma gereksiniminin duyulmamasının nedenini anlamak mümkün değildir.

Demek oluyor ki bugüne kadar trilyonlarca lira tutarında finansal potansiyeli olan ve Yasa ile kurulmuş bir Fonu yöneten Sosyal Sigortalar Dairesi için bu konuda bir disiplin mevzuatının oluşturulmasına maalesef gerek görülmemiş, her şey "iki dudak arasına" ve kişisel tercihlere bağlanmıştır.

Bu hususundaki görüşlerimi kısa kesip 16/1976 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası'nda mevcut olan ancak gerektiği gibi veya hiç uygulanmayan bazı anomalileri ve kural ihlallerini de aşağıda özetlemeye çalışacağım;

Sosyal Sigortalar Yasası'nın aşağıdaki maddeleri şu kuralları içermektedir.

(a) Madde 132- "Bu Yasa'nın gerektirdiği görev ve hizmetlerin mali idaresi için bir "Sosyal Sigortalar Fonu" kurulmuştur. Fonun gelir ve giderlerinin muhasebesi, bilançosu ve işlemleri, Bakanlık (Çalışma Bakanlığı) Sosyal Sigortalar, Sigortalar Dairesince düzenlenir ve yürütülür."

Soru: Bakanlık veya ilgili Daire Fonun muhasebe ve bilanço işlemleri ilgili bugüne kadar herhangi bir yasal düzenleme yaptı mı? Şayet yapmışsa bu düzenlemenin yasal türü ve geçerliliği nedir? Bu düzenleme hangi tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır?

(b) Madde 135

(1) "Fonun bilançosu mali yıl devreleri itibarıyla Bakanlıkça (Çalışma Bakanlığı) hazırlanır ve çıkarılır."

(2) "Fonun hesapları Sayıştay'ca denetlenir ve denetlenen Fon hesapları Resmi Gazete'de yayımlanır."

SORU: Fonun mali yıl devreleri itibarıyla bilançoları her yıl hazırlanıp yayımlanmış mı? yayımlanmış ise bunlar hangi tarihlerde ve nasıl yayımlanmıştır?

(3) Fonun hesapları her yıl itibarıyla Sayıştay tarafından denetlendi mi? Her yılın denetlenen Fon hesapları Resmi Gazete'de yayınlandı mı?

(c) Madde 136- "Fon gelirlerinin her sigorta kolu için ayrılacak karşılıkları öncelikle istihdam ve üretim yaratıcı yatırımlarda kullanılır. Karşılıkların yatırımlarında paraya çevirirlik, verimlilik, güvenlik tedbirleri öngörülmek şartıyla hangi konularda ve şekilde kullanılacağı Fonun yıllık programlarında saptanır."

Soru: Sigortacılık faaliyetlerinden "karşılık ayrılması" uluslararası bir kuraldır. Bu gerçekten hareketle yıllar itibarıyla her Sigorta kolu için karşılık ayrıldı mı? Bu karşılıklar ayrıldı ise paraya çevirirlik, verimlilik ve güvenlik tedbirleri gözetildi mi? Bunlar Fonun yıllık programlarında saptandı mı?

(DEVAMI GELECEK HAFTA)

#mesajınızvar
Levent ÖZADAM'dan
#mesajınızvar
Gözden Kaçmadı
#gozdenkacmadi

Yorumlar

Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.