Sosyal sigortaların mali durumu iyi mi?

Yayın Tarihi: 02/02/15 08:00
okuma süresi: 9 dak.
A- A A+

28 Ocak 2015 tarihli Yeni Düzen Gazetesi'nin "Sosyal Sigortalar'da İyimser Tablo" başlığı altında yeralan haber dikkatimi çekti. Bunun da nedeni bazı çevreler bu kurumun mali bakımdan çok zor durumda olduğu, hatta bazıların iflas aşamasında olduğu hakkındaki görüşlerin ne kadar gerçek olduğuna ilişkin iddiaların doğruluğunun olup olmadığı hususundaki merakımdan kaynaklanmıştır.

Malum ya, insan maliye kökenli olursa ortaya atılan iddiaların doğruluğunu saptamayı kendine bir görev bilir. Çünkü rakamlar yalan söylemez, yeter ki ortaya konan rakamlarla mevcut durumun birbiri ile örtüşmüş olmasıdır.

Sosyal Sigortalar Müdürü Sn. Kasım Erkmen'in adi edilen gazeteye vermiş olduğu beyanatında 2011 ile 2014 yılları arasındaki yıllık prim ve gecikme zammı tahsilatları ile yıllık toplam emekli aylığı ödemelerini gösteren bir tablo yayımlamış ve sigorta sisteminin kontrolleri altında olduğunu belirtmiştir.

Bu tablo incelendiği zaman:

  • 2011 yılında tahsil edilen prim toplamı ile emekli aylığı ödeneği toplamı arasında %57.31 bir açık olduğu,

  • 2012 yılında bu açığın %44.78,

  • 2013 yılında bu açığın %45.40 ve

  • 2014 yılında ise bu açığın %48.87

oranlarında tahakkuk ettiğini görmekteyiz. Diğer bir anlatımla, ödeme için gerekli mali kaynak açığı her yıl artmaya devam etmiştir.

Yukarıdaki mukayese sigortalılardan tahsil edilen prim ve gecikme zammı tahsilatından elde edilen gelir kaynağı ile emekli ödeneklerinin karşılanmasında bu açık ortalama %49 oranında seyretmiş ve önlem alınmadığı takdirde en iyimser tahminle ayni düzeyde artarak seyretmeye devam edecektir.

Ancak, bu açığın daha da büyümesine neden olacak olan diğer bir unsur da Sosyal Sigortalar Dairesinde çalışanların maaşları mal ve hizmet alımı için harcanan miktarlar ile borç faizlerinin boyutudur. Bu konudaki mali yükümlülük toplamının da dikkate alınarak şeffaflık ilkeleri bakımından gerekli yorumların yapılması ve kamuoyuna gerçekçi bilgi verilmesi bakımından büyük önem taşır. Sessiz kalmak ve sadece işin bir yönünü açıklamak sakıncalıdır. Bu tür açıklamalara İngilizce'de "WINDOW DRESSING" denir ki çok yanıltıcıdır.

KKTC'nin sosyal güvenlik uygulamalarını bağımsız bir kamu kurumu olarak düzenleyen Sosyal Sigortalar Dairesinin bu konuda ciddi önemler almasının ve "taşıma su ile değirmen döndürülmesinin" mümkün olmadığı veya "cevizcinin çuvalından oynamaya" son verilmesi için acilen somut önlemler ile düzenlemeler yapılmalıdır.

Sosyal Sigortaların mali çıkmazını gösteren ve bu konudaki görüş ve önerilerimi destekleyen Aralık 2014 tarihindeki borç Tablosu aşağıdadır. Bu Tablonun hazırlanması Resmi Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararlarından derlenmiştir. Aşağıda ki Tablo'da belirtilen borçlanmalar dışında İhtiyat Sandığı Fonundan borçlanılan 100 milyon tutarındaki borç alınmamıştır.

Aralık 2014 ay'ı sonu itibarıyla emekli maaşlarının sorunsuz ödenmesine ilişkin Sosyal Sigorta Dairesinin her ay bir önceki ayın faizleri ödendikten sonra gelecek ay için Bankalardan borçlanılan miktarlar ve ödenen faizler ile komisyon oranları hakkında Bakanlar Kurulu Kararlarına ilişkin düzenlenen Borç Tablosudur.

BANKA

BORÇ
MİKTARI

FAİZ +
MASRAFLAR

TOPLAM
FAİZ + KOMİSYON

B.K.K. NO /
TARİH

- CREDİTWEST BANK

5.000.000,00 TL

(%13.5 +Komisyon %0,5)

14,00%

Y(K-I)2332-2014
24.12.2014

- KAPİTAL BANK

6.500.000,00 TL

(%13 +Komisyon %1)

14,00%

Y(K-I)2333-2014
24.12.2014

- LİMASOL KOOPERATİF
BANKASI

7.500.000,00 TL

(%13 + Komisyon %1)

14,00%

Y(K-I)2334-2014
24.12.2014

- UNIVERSAL BANK

2.000.000,00 TL

(%15 + Komisyon %1)

16,00%

Y(K-I)2335-2014
24.12.2014

- VAKIFLAR BANKASI

10.500.000,00 TL

(%14 + Komisyon %0,5)

14,50%

Y(K-I)2336-2014
24.12.2014

- YAKIN DOĞU BANK

26.000.000,00 TL

(%12.5 + Komisyon %1)

13,50%

Y(K-I)2337-2014
24.12.2014

- VAKIFLAR BANKASI

25.000.000,00 TL

(% 14 + Komisyon 1)
(OVERDRAFT)

15,00%

Y(K-I)2338-2014
24.12.2014

- TC ZİRAAT BANK

58.000.000,00 TL

(%11.9 + Komisyon %0.25)
(OVERDRAFT)

12,15%

Y(K-I)2385-2014
29.12.2014

-VAKIFLAR BANKASI

1.000.000,00 TL

(% 13 + Komisyon %0,5)

13,50%

Y(K-I)2142-2014
25.11.2014

- VAKIFLAR BANKASI

2.000.000,00 TL

(%14 + Komisyon %1)

15,00%

Y(K-I)1814-2014
25.09.2014

TOPLAM

143.500.000,00 TL

Ortalama %14,16

Eylül 2014 ayından itibaren bahse konu borçlanmanın seyri ise aşağıdaki miktarlarda oluşmuştur.

Eylül 2014 ayında 9 Banka veya Banka Hesabından alınan borç 56 milyon TL.

Ekim 2014 ayında 9 Banka veya Banka Hesabından alınan borç 58 milyon TL.

Kasım 2014 ayında 9 Banka veya Banka Hesabından alınan borç 60,5 milyon TL.

Aylık esasta borçlanılan bu miktarlar karşılığı Sosyal Sigortalar fonundan ortalama %15 oranında faiz, komisyon v.s. ödenmektedir.

Diğer bir anlatımla, bahse konu aylık borçlanmaların hızla artış göstermekte olduğu en açık sekliyle görülmektedir. Sadece Aralık 2014 ayı toplam borç bakiyesine baktığımız zaman bankalara her ay ödenen faiz, komisyon v.s. ödemelerin acaba kaç sigortalının ödediği primlerden karşılandığı sorusu akla gelmektedir? En basit hesaplama yöntemiyle Sosyal Sigortalar Dairesi, her ay bankalara ortalama %1.25 faiz v.s. masraflar ödemektedir. Bu faiz oranının 143,5 milyon TL borç miktarına uygulandığı zaman ayda ortalama 1,8 milyon TL faiz ödeme yükümlülüğü oluşturmaktadır.

Sosyal Sigortalar Müdürü Sn. Erkmen'in basına verdiği beyanatta aldıkları önlemlerle aktif sigortalı sayısının 80.455 kişiye ulaştığı ve bir önceki yıla (2013) göre 3.121 kişi arttığını belirtmiştir. Pekâlâ, acaba artış gösteren bu sigortalıların ödedikleri sadece faiz v.s. banka masrafları miktarını karşılar mı? Acaba kaç sigortalının ödediği prim sadece bankalara ödenen faizleri karşılamaktadır?

Öteyandan, İhtiyat Sandığından borçlanılan 100 milyon TL faizin durumu nedir? 13'cü maaş ödemeleri için 40 milyon TL borçlanıldığını ve bunun Maliye Bakanlığı tarafından iki taksit ödemeyle kapatılacağını açıklayan Sayın Müdür geri kalan 86 milyon TL'nin Bankalara nasıl ödeneceğini veya azaltılacağı hakkında hiçbir bilgi vermemiştir. Çalışanlar ile işverenlerin prim ve katkı payları ile biriken İhtiyat Sandığının 100 milyon TL'nin akıbeti ne durumundadır? Hükümet edenler ile İhtiyat Sandığı Yönetim Kurulu başkanı ve üyeleri bu konuda ne düşünüyorlar?

Esas olan ve beceri isteyen, bankalardan borçlanılan ve Aralık 2014 ayında 86 milyon TL tutarında olup her ay artış gösteren bu borç stoku miktarının nasıl, ne zaman ve hangi yöntemlerle karşılanacağı hususunda hükümetin herhangi bir planı, programı veya stratejisinin bulunup bulunmadığıdır?

T.C.'nin Bütçe yardımlarına rağmen açık veren 2015 Bütçesinden Sosyal Sigortaların borçlarını ödemek için Maliye Bakanlığının katkı yapması da oldukça tuhaf bir beklenti stratejisidir. Borç stoku 12 milyar TL'ni aşmış olan ve bankalara 4,5 milyar TL borcu olan devlet bütçesinden katkı nasıl beklenebilir? KKTC halkı yatıp-kalkıp Anavatanımız Türkiye'ye dua etsin ki AB'nin troykası gibi acımasız ekonomik yaptırımlar yönüne başvurmamakta, bazı telkinlerle hükümete hala daha yardımcı olmaya çalışmaktadır.

KKTC'ni yöneten siyasiler ve yetkililer görevleri gereği yapma zorunda oldukları faaliyetleri bazı rakamlar da vererek gerçeği saklamaktan vazgeçmeli ve halkımıza gerçeklerden söz etmelidirler. Pembe tablolar çizmenin ve "cek-caklarla" halkı yanıltmanın zamanı çoktan geçmiştir.

Yukarıda belirtmiş olduğum borçlanmalara ilişkin her ay Bakanlar Kurulu tarafından alınan kararlardan iki örnek vermek suretiyle halkımızı bilgilendirmeyi uygun gördüm.

#mesajınızvar
Levent ÖZADAM'dan
#mesajınızvar
Gözden Kaçmadı
#gozdenkacmadi

Yorumlar

Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.