Dernekler yasa tasarısındaki mali kurallar yeterli değildir (2)

Yayın Tarihi: 13/04/15 08:00
okuma süresi: 9 dak.
A- A A+

Geçen haftaki yazımda 3 Mart 2015 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanmak suretiyle halkın ve diğer ilgililerin bilgisine sunulan Dernekler Yasa Tasarısı hakkında görüş ve öneri belirtilmesi hususundaki bu yasal düzenlemeye ilişkin görüşlerimi 3 haftalık yazı şeklinde derlemiş olup bu hafta ikinci kısmına devam ediyorum.

Görüş ve önerilerimin büyük kısmında dernek ile benzeri örgütlerin mali kurallara, şeffaflık ve hesap verebilirlik zorunluluklarına ilişkin eksik veya hatalı addettiğim düzenlemeleri ilgililerin ve yetkililerin bilgisine getirmeye çalıştım. Bunların ilk 8 tanesini geçen haftaki yazımda açıklamaya çalışmıştım. Bugünkü yazımda bu konu hakkında görüş ve önerilerime devam edeceğim. Şöyle ki:

  1. Özellikle sürekli borç ve alacak durumları ile mal varlıkları bulunan Dernek ile diğer veya benzeri örgütlere "Bilanço Esasında Hesap Tutma" zorunluluğu getirilmelidir. Bu zorunluluk, envanter kontrolünün yapılması, borç ve alacakların net olarak bilinmesi bakımından zorunludur. Bu konuda da gerekli düzenlemenin yapılabilmesi için Tasarı'nın 18. maddesine kural konması ve bu kuralın Dernek ile diğer veya benzeri ekonomik potansiyele ve özelliklere sahip hangi örgütlere uygulanacağı hususunda esas ve kıstaslar belirlemek amacıyla Bakanlar Kuruluna Tüzük ve/veya Tebliğ yapma yetkisi verilmesi gerek genel kabul görmüş muhasebe stantları gerekse hesap verebilirlik bakımından yararlı olacaktır.

  2. Tasarının 17(3). maddesi gelirlerin "Alındı Belgesi" ile toplanmasını öngören kural hatalı olduğu kadar gerek uluslararası genel kabul görmüş muhasebe standartlarına gerekse yürürlükteki KKTC vergi hukuku uygulamalarına da tamamen ters olduğu kadar istismara da açıktır. Bu kuralın, makbuz olarak düzenlenmesi gerekir. Ayrıca, fatura, perakende satış fişi, serbest meslek makbuzu karşılığı yapılacak harcamaların belgelendirilmesinde seri/sıra no'su bulunan ve Gelir ve Vergi Dairesinin resmi onayını taşıyan belgeler kullanılmasına zorunluluk getirilmelidir. Fatura, perakende satış fişi, serbest meslek makbuzu olmayanlardan alınacak mal ve hizmet bedellerinin belgelendirilmesi "Gider Pusulası" türündeki belge ile gerçekleştirilmesine ilişkin kural getirilmesi harcamaların belgelendirilmesi kayıtdışı ekonominin azaltılmasına katkıda bulunacaktır.

Bankalar tarafından düzenlenen "hesap belgeleri", "hesap dekontları" olarak düzeltilmelidir. Bu belgelerin en hesap özetleri gibi belgelerin geçerli kabul edilmesi için bunların ilgili banka yetkilisinin ıslak imzasını ve bankanın ıslak mührünü taşıması koşulu getirilmelidir. Öteyandan, isim ve alınan malın detayı olmadığı için yazar kaza fişleri gider belgesi olarak kullanılması yasaklanmalıdır.

  1. Tasarının 18. maddesinde, Dernek ve diğer örgütlerin tutacağı defterler hakkında bazı bilgiler öngörülmüş olmasına rağmen tutulacak defterlerin, belgelerin ve kayıtların kaç yıl süre ile saklanacakları hakkında herhangi bir kuralın yeralmamış olması çok büyük bir eksiklik ve istismara açık bir durumdur. Bu konuda bugün KKTC vergi hukukunda mevcut olan 7 yıllık zaman aşımı süresi bu konuda da esas alınabilir kanaatindeyim.

  2. Tasarının 18. Maddesi uyarınca yapılan tahsilat ve harcamalara ilişkin muhasebe kayıtlarına işlenme süresi hakkında da kesin süre getirilmelidir. Örneğin, her türlü kayıt işleminin ilgili muhasebe kayıtlarına en geç 7 gün içerisinde işlenmesi, Yönetim Kurulu Kararlarının ise toplantı günü işlenip üyeler tarafından imzalanması zorunluluğu getirilmelidir.

  3. Özetle, yapılan harcamaların belgelendirilmesinde yürürlükteki vergi mevzuatında belirtilen belgelerin kullanılması zorunluluğu kuralının 17. maddesinde düzenlenmesi kayıtdışı ekonominin kayıt altına alınmasında ve istismarların önlenmesinde büyük katkı sağlayacaktır.

  4. Dernek ile diğer veya benzeri örgütlerin kar amacı gütmeyen kuruluşlar olması, kamusal hizmetler ifa etmeleri nedeniyle belli üye sayısı ve belli yıllık gelir miktarı üzerinde olanlar, taşınır ve taşınmaz mal varlıkları bulunanların (bilanço esasına göre hesap tutacakların) yıllık mali tablolarının günlük yerel bir gazetede yayımlanmak suretiyle halkın bilgisine getirilmesi hususunda zorunluluk getirilmelidir. Tasarının 21(5). maddesinde bu yayının Bakanlık web sayfasında yayımlanması kanımca yeterli değildir. Çünkü, herkesin elektronik ortamdan yararlanma olanağı yoktur. Bu nedenle, yerel bir gazete'de yayımlanacak olan bilgilere ilişkin kriterlerin saptanmasında ve uygulanmasında Bakanlar Kuruluna Tüzük yapma yetkisi sağlanmalıdır.

  5. Aidat borçlarını ödemeden üyelikten istifa edenlerin veya hiç ödemeyenlerin aidat borçları ilgili Dernek tarafından kamu alacağı olarak tahsil edebilmesi için Tasarıya kurallar eklenmeli ve bu amaçla her üyenin üyeliğe kayıt başvurunda Dernek ile benzeri veya diğer örgütlere matbu belge üzerinde taahhütte bulunmaları kuralı getirilmelidir.

  6. Defter, belge ve tüm kayıtların Dernek binasında tutulması için açık kurallar getirilmelidir. Dernek binası olmayanların tescilinin yapılmaması veya tescili yapılmış olan ancak binası bulunmayanların tescillerinin iptali için Tasarıya kurallar eklenmelidir.

  7. Fasıl 74 Piyangolar Yasası uyarınca piyango bileti basma ve çekiliş düzenleme ile ilgili koşullar öngörmeye ve izin vermeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. Tasarının 24(3)(B) maddesinde "Spor Kulüplerine" yerverilmiştir. Acaba bu Tasarının 2'ci maddesinde belirtilen "Dernek" tanımına spor kulüpleri dâhil mi? Öyle ise bu tanıma daha açıklık getirilmesi gerekir. Aksi takdirde Fasıl 112 Kulüplerin Kaydı Yasasının kuralları ile ters düşülmüş olacaktır. Bu nedenle, Tasarıdaki "Dernekler" tanımına benzeri diğer sivil toplum örgütlerini de (mali kurallar bakımından) kapsaması amacıyla daha dikkatli ve kapsamlı düzenleme yapılmasına özen gösterilmelidir.

Dernek binalarında içki içme, kumar ve benzeri oyunların oynatılıp oynatılmasını engelleyen herhangi bir kurala ve/veya bu faaliyetlere izin veren veya göz yuman yöneticiler için herhangi uygulanacak bir yaptırım kuralına yerverilmediğini gözlemlemiş bulunmaktayım. Bu konuda Dernek tüzüklerine kural getirilmelidir.

  1. Fasıl 74 Piyangolar Yasasının 15(2). maddesinde "Özel Piyango" düzenlenmesine ilişkin yetki verme ve koşullar koyma yetkisi Maliye Bakanlığına ait olmasına rağmen, bu konuda bir de ilgili Kaymakamlıklardan yazılı izin alınması uygulamada yetki kargaşası yaratacağından Tasarının 24'üncü maddesi yeniden düzenlenerek bu konuya açıklık getirilmelidir.

  2. Birçok Dernek ile benzeri veya diğer ve bu kapsamdaki örgütler piyango çekilişi yerine çok sık "dombula" ve/veya "snow-boll" olarak tanımlanan şans oyunları düzenlemektedirler. Bu şans oyunları hakkında Tasarının 24'üncü maddesinde yerverilmemiş olması ileride sorunlar yaratacağından bu konuya da açıklık getirilmelidir.

  3. Yıllardan beri usulüne göre genel kurul yapmamış olan Dernek ile benzeri veya diğer örgütlerin de yönetim ve diğer kurullarının oluşturmalarına belli süre tanınarak durumlarını bu Yasa'ya (Tasarıya) güncelleştirmelerine olanak tanınmalıdır. Gerekli güncelleştirme yapılmadan Tüzük değişikliği yapılamayacağı gerçeği de gözönünde bulundurulmalıdır. Öngörülen sürede gerekli oluşumları ve kuralları yerine getirmeyenlerin kayıtlarının da kendiliğinden silineceğine ilişkin olarak Tasarının Geçici Madde 1'de düzenleme yapılmalıdır.

(Görüş ve Önerilerime Gelecek Haftaki Yazımda Devam Edeceğim)

#mesajınızvar
Levent ÖZADAM'dan
#mesajınızvar
Gözden Kaçmadı
#gozdenkacmadi

Yorumlar

Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.