KIB-TEK'in yeni fatura uygulama yöntemi yasal değildir

Yayın Tarihi: 14/09/15 08:00
okuma süresi: 14 dak.
A- A A+

KIB-TEK basın sözcüsü Tuluy Kalyoncu'nun 4 Eylül 2015 tarihli yerel bir gazetede "KIB-TEK'te Yeni Dönem" başlığı ile yapmış olduğu açıklamaların büyük kısmının içeriğini, kurumun tüketicilere sattığı elektrik enerjisi bedelinin ödenmesinde fatura kullanma yerine bedelin cep telefonlarına SMS gönderme yöntemiyle bildirileceğini ve bu hizmet satışı ile ilgili düzenlenmesi gereken faturaların talep edilmesi halinde gönderileceğine ilişkin bu uygulamadan tasarruf edileceği oluşturmuştur.

Bu konudaki iddialar yürürlükteki vergi hukuku ile muhasebe ve denetim kuralları kapsamında ele alındığı zaman KIB-TEK'in bu uygulama hakkındaki görüşlerine katılmak mümkün değildir. Bu uygulamaya ilişkin Gelir ve Vergi Dairesinin görüş vermiş olması da yapılması amaçlanan uygulamayı hukuken geçerli kılmaz; çünkü iddia edildiği gibi bu konuda verilmiş olan görüşün dayandırıldığı Vergi Usul Yasası'nın 160.'ncı maddesi yeterli değildir.

Tuluy Kalyoncu'nun konu hakkındaki iddialarına ilişkin yasal dayanaklar ile görüşlerim aşağıda özetlenmiştir.

  1. Değiştirilmiş şekli ile 27/1977 sayılı Vergi Usul Yasası'nın 157. Maddesi faturanın tanımını şu şekilde yapmıştır:

"Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı para miktarını göstermek üzere, emtiayı satan veya işi yapan ticari, sınai ve zirai işletme sahipleri tarafından müşteriye verilen ticari bir belgedir."

KIB-TEK yaptığı faaliyetleri dolayısıyla sunduğu mal ve hizmetler dolayısıyla bir sınai işletmesi (üretici firma) olarak Kurumlar Vergisi Yasası ve Katma Değer Vergisi (KDV) Yasası kurallarına istinaden vergi yükümlüsü olup yürürlükteki vergi hukuku kurallarına uymak zorundadır.

Uluslararası muhasebe standartlarına istinaden:

  1. Müşteriyi borçlandıran belge FATURADIR;

  2. Müşteriye teslim edilen malın veya sunulan hizmet bedelini sağlayıcıya borçlu olduğunu ispatlayacak başka bir belge yoktur;

  3. Müşteriye teslim edilen malın veya yapılan işin bedelini SMS mesajı ile borçlandırmak veya kurumun sitesinden öğrenmek hukuken mümkün değildir.

  4. Keza, V.U. Yasasının 155(ı) maddesinin ispat edici kayıtlara ilişkin kuralı şöyledir. "Bu Yasa'da aksine kural olmadıkça bu Yasa'ya göre tutulan ve üçüncü kişilerle olan ilişki ve işlemlere ait olan kayıtların BELGELENMESİ ZORUNLUDUR."

KIB-TEK yukarıda belirtmiş olduğum nedenler dolayısıyla bahse konu yasalar uyarınca vergi yükümlüsü olduğu için Bilanço esasına göre hesap tutma (V.U.Y Md. 112(2) ve md. 116(2)(ç)) zorunluluğu kapsamındadır. Adı edilen yasaya istinaden bu konuyu düzenleyen 112(2) maddesi kuralları şöyledir;

"İktisadi kamu kuruluşlarıyla, dernek ve vakıflara iktisadi işletmeler ile yasa ile kurulmuş meslek kuruluşları hayır kurumları ve diğer sosyal, kültürel ve sportif kuruluşlara ait iktisadi işletmeler defter tutma (muhasebe işlemleri) bakımından ticari, sınai ve zirai işletme sahiplerinin tabi oldukları kurallara tabidirler."

  1. Gelir ve Vergi Dairesinin KIB-TEK'e belirtmiş olduğu iddia edilen görüşe göre isteyen tüketicilere fatura vermesi konusunda vermiş olduğu yetkinin!! Vergi Usul Yasası'nın 160(2), maddesine dayandırılırken, ayni Yasa'nın 161. maddesi kuralları her ne hal ise dikkate alınmamıştır. Bu madde kurallarına istinaden ticari, sınai ve zirai işletme sahipleri ile defter tutmak zorunluluğunda olmadıkları mal ve hizmet satışlarını Parakente Satış Fişleri, Yazar Kasa Fişleri ve yürürlükteki diğer benzeri resmi belgelerle belgelendirilmesi zorunlu tutulmuştur. Diğer bir anlatımla, tüm işletmeler fatura vermenin zorunlu olmadığı durumlarda müşterilerine bahse konu belgelerden birinin verilmesi zorunlu tutulmuştur.

Bahse konu kurala göre şayet KIB-TEK müşterilerine (tüketicilere) fatura vermeyecek ise onlara hizmetin teslim edildiğini belgeleyen bir başka belge vermesi kaçınılmaz kılınmış olup Gelir ve Vergi Dairesi'nin bu kural hilafına hareket etmesi veya görüş bildirmesi yasal bakımdan mümkün değildir.

  1. V.U. Yasası'nın 160(1). maddesine istinaden KIB-TEK'in ticari, sınai ve zirai işletmelere, serbest meslek sahiplerine, vergileri götürü usulde saptanan işletme sahiplerine ve vergiden muaf esnafa satacakları elektrik enerjisi bedeli karşılığında fatura düzenlemesini ve bunların da fatura alma zorunluluğu öngörülmüş olduğuna göre tüm işletmelere, hatta vergiden muaf esnafa, fatura isteme veya istememe tercihinin tanınması mümkün değildir. Diğer bir ifadeyle, KIB-TEK her türlü ve statüdeki tüm işletmelere fatura verme bakımından Yasal zorunluluğa tabi tutulmuş olup fatura talep etmeme gibi bir hakları olmadığı gibi KIB-TEK Yönetim Kurulunun da böyle bir gayri yasallığa zemin hazırlaması yetkisi yoktur.

  2. Kaldı ki Katma Değer Vergisi Yasası'nın 59. Maddesi kurallarına daha da etkinlik kazandırmak için 36/2006 sayılı KDV (Değişiklik) Yasası ile aşağıdaki gibi değiştirilmiştir.

"59. Bu Yasa'nın öngördüğü belge düzeninin yerleştirilmesi amacıyla, Katma Değer Vergisi yükümlülerinin mal veya hizmet satın alacak kişiler malın teslimi veya hizmetin ifası anında fatura veya benzeri belge veya ödeme kaydedici cihaz fişi almak zorundadırlar. Alınamayan her bir belge için aylık asgari ücretin ¼'ü oranında özel usulsüzlük cezası uygulanır".

Bu madde ile tüm mal ve hizmet alıcıları fatura veya benzeri belge almaları zorunlu tutulmuştur.

  1. Yukarıdaki kurallara ilaveten değiştirilmiş ve birleştirilmiş şekliyle KDV Yasasının 52. Maddesi, Fatura ve Benzeri Belgeler Düzenlenmesini kurala bağlamış olup bu maddenin (4). fıkrası aşağıdaki gibidir.

"52(4) Maliye İşleriyle Görevli Bakanlıkça getirilen ve yukarıda belirtilen zorunluluklara uymadıkları saptanan yükümlülüklere, yerine getirilmeyen her bir işlem veya saptama ile yükümlülerin mal ve hizmet alımları veya satımlarında almadıkları veya usulüne uygun düzenlemedikleri her bir belge için yürürlükte bulunan aylık asgari ücretin ¼'ü oranında özel usulsüzlük cezası uygulanır."

Bu madde ile tüm yükümlüler, yani mal ve hizmet sağlayıcıları fatura veya benzeri belge düzenlemeleri ve alıcılara vermeleri zorunlu tutulmuştur.

  1. KIB-TEK'in tüketicilere elektronik posta yoluyla fatura veya benzeri belge iletilebilmesi için elektronik ortamda muhasebe kaydı tutması ve elektronik ortamda fatura düzenleyebilmesi için V.U. Yasası'nın 116 A. maddesine istinaden Bakanlar Kurulunca onaylanıp Resmi Gazete'de yayınlanacak bir Tüzüğün yayımlanması gerekir. Bu konuda henüz herhangi bir mevzuat yayımlanmamıştır.

Düzenlenecek olan bu Tüzüğün içeriğinde belge düzenlemeye ilişkin hangi vergi güvenlik önlemlerinin ve lojistik gereklerin yeralacağı, bu işlemlerin nasıl denetleneceğine ilişkin henüz bir düzenleme yapılmadığı için bu konuda Kurumun işlem yapma yönüne gitmesi hukuken mümkün olmadığı bu gibi ciddi konuların duyurularla yapılmasının bunu yapanlara herhangi bir hak kazandırmamaktadır. Kaldı ki Kurumun ilgileneceği bunca önemli ve acil konular varken bu tür uygulamaları önce çıkarmanın nedenini anlamak mümkün değildir.

  1. SMS ile tüketicilere (müşterilere) gönderilecek fatura bilgileri gerek muhasebe ilkeleri gerekse vergi kuralları bakımından hiçbir koşul altında resmi işlem yerine geçemez. Bu ancak bir "enformatik" (hatırlatma) yöntemi olabilir. Keza, KIB-TEK'in web adresinden de borcun öğrenilebilmesi yöntemi de fatura ve benzeri belge düzenleme verme ve alma yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. Kaldı ki, herkesin cep telefonu veya bilgisayarı olması veya bu cihazları kullanma gibi bir zorunluluğu yoktur.

  2. Fatura istemeyecek olanlara indirim yapılacağı, ancak fatura talep edecek olanlara indirim yapılmaması yönündeki uygulamaya gidilmesi eşitlik ilkesini ortadan kaldıracağı gibi fatura talep edenlerin dolaylı olarak da cezalandırılacağı anlamına gelmektedir. Diğer bir anlatımla, fatura talep edenler bir tür bedel ödemeye zorlanacaklardır ki bu uygulama da hukuksal ve mantıksal bakımdan geçerli olması mümkün değildir.

  3. Öteyandan, V.U.Yasası'nın 251. maddesi ve bahse konu KDV mevzuatına istinaden verilmesi ve alınması gereken fatura, parekente satış fişi vb. belge vermeyenlere her belge için aylık asgari ücretin ¼ (dörtte biri) tutarında Özel Usulsüzlük cezası uygulanacağının açıkça kurala bağlanmış olduğundan bu kuralın istisnası veya bağışlanması mümkün değildir.

  4. Fatura ve benzeri belge düzenleme kurallarına tabi olan GSM Operatörlerine de benzeri uygulamanın tanınmış olmasını örnek göstererek bahse konu uygulamayı haklı veya yasal olarak göstermek çok hatalı bir gerekçe olup KIB-TEK'e bu konuda herhangi bir hak kazandıramaz. Bu konuda yukarıda belirtmiş olduğum yasal dayanaklar GSM Operatörleri için de geçerli olup Gelir ve Vergi Dairesinin bu konuda acilen önlemler alması gerekir. Yasal dayanağı olmayan uygulamalara göz yummak, konuyu idari tasarruflarla idare etmeye çalışmak ve gerekli yasal düzenlemeyi veya vergi güvenlik önlemlerini almamak yürürlükteki vergi hukukunun açık ihlalidir.

  5. Bu durumun belirtildiği şekilde devamı na izin verilmesi halinde bu uygulamaları başka işletmeler de örnek göstererek denetim ve vergi güvenlik önlemlerini zayıflatarak kayıtdışılığa bir olanak daha yaratılmış olacaktır.

Örneğin; fatura ve benzeri bir belge almadan mal ve hizmet satın alan birisinin Gelir ve Vergi Dairesi denetçiler tarafından saptanması halinde malı veya hizmeti satanın ve/veya alanın, "faturanın müşteriye (alıcıya) SMS veya elektronik ortamda göndereceğim" gibi vereceği ifade karşısında durum acaba ne olacaktır?

Yukarıda açıkladığım konular hakkında daha söylenecek çok şeyler vardır. Ancak, dileğim hükümetin ve yetkililerin bu açıklamalarımdan yararlanarak gerekli önlemleri almak suretiyle başıboşluğa son verilmesinin sağlanması ve Anayasamızın temel kurallarından olan hukukun üstünlüğünün süratle gerçekleştirilmesidir. Diğer birçok kamusal uygulamalardaki "laçkalığın", hesap vermemenin KKTC'nin sosyo-ekonomisinde yaratmış olduğu ve bir çok etkin önlemlerin alınmasını bekleyen olumsuzluklara başka konuların eklenmesini önlemek hükümetin esas görevi olmalıdır.

Bugünkü ortamda yasalara aykırı işlem veya uygulamalar yapanlara herhangi bir cezai yaptırım uygulanmamasının daha sonraki dönemlerde bu cezaların uygulanmayacağı anlamına gelmemektedir. V.U.Yasası'nın 57. maddesine istinaden bu işlemlerin geriye dönük uygulanması amacıyla 7 yıl zaman aşımı süresi öngörülmüş olduğunun bilinmesinde yarar görmekteyim.

Fatura vermeyi tercihe bırakmakla kâğıt harcamasından elde edilecek tasarruf kurumun içinde bulunduğu finansal sıkıntıyı gidermesi mümkün değildir. ELSEN başkanının söylemiş olduğu gibi, "çalışanlar maaşlarını almasalar dahi kurumun finansal sıkıntıdan kurtulması olanaksızdır".

KIB-TEK yetkililerin ve ilgililerinin her gün basında yayınlanan çeşitli kaynakları ve duyuruları ile uygulamaları her bakımdan sıkıntılı günler geçiren halkımızın aklını daha da karıştırmıştır. Halkın sağlığına ve refahına yönelik uygulamalar yerine üstelik hukuksal dayanağı olmayan düzenlemelere gidilmesinden hayal edilen kazançların Kuruma neler sağlayacağı meçhul veya şüphelidir.

Tüketicilerin (abonelerin) hakları güçlendirilip çağdaş normlar düzeyine getirileceği yerde; Örneğin, gündüz ve gece tarifeleri getirileceği elektrik kesintilerinden dolayısıyla zarar gören elektrikli cihazları tazmin edeceği, gereksiz ve rayiç bedeller üzerinde yapılan ücretlerde tasarruf amaçlı düzenleme yapılacağı, yenilenebilir enerji konusunda teşviklerin genişletileceği ve halkın zehirlenmesinin önlenileceği yerine gereksiz uygulamalarla uğraşmak Kuruma bir şey kazandırmaz.

Kurum Yönetim Kurulu Üyeleri'ne diğer yetkililer unutmamalıdırlar ki elektrik üretmeye çalıştıkları santrallerin gerçek finansörleri, yani ortakları halkımızdır. Halkımız yıllarca bu santrallerin alımı için Kuruma diğer yükümlülüklere ilaveten ayrıca "Santral Katkı Payı" ismi altında paralar ödemiş olup, hesap sormak da onların en doğal hakkıdır.

#mesajınızvar
Levent ÖZADAM'dan
#mesajınızvar
Gözden Kaçmadı
#gozdenkacmadi

Yorumlar

Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.