Yapı sökülünce

Yayın Tarihi: 30/12/15 08:00
okuma süresi: 3 dak.
A- A A+

Fransız dilbilimci ve yüzyılın filozoflarından Jacques Derrida'nın geliştirdiği yapısökümcü yöntem, genel ifadesi ile bir okuma önerisidir. Bir okuma önerisi aslında salt okumakla sınırlı kalmaz çünkü bu tür okumalar, derin bir sorgulamadır. Derrida'nın u güçlü okuma önerisini kullanarak okuyucu, eleştirel okumayı geliştirebilir. Bu yolla Derrida'ya göre, yazarın kutsal birisi olmadığını, yanlışlar yapabileceğini, duyguları ile de yazabileceğini öğrenir.

Derrida derinlemesine sorgulayarak okuyan bir okuyucudur. Gösterilen her ne ise, bunun herhangi bir sınır içine alınamayacağını, kesin diye sunulan bilgilerin de şüphe ile bakılarak, içindeki hataların bulunabileceğini vurgular. Bunu yapmak için Derrida, bilginin kesin veya kusursuz olmadığını göstermek üzere, metindeki yapıyı söker, temel olan düşünceyi buluncaya kadar, bu düşüncenin geçersiz olduğunu gösterinceye kadar okumasını sürdürür. Ona göre olumlu ya da olumsuz bir ön kabulün okuyucuya dayatılamayacağı düşüncesi ön plandadır. Bir okuma yöntemi olarak şüphenin en üst noktası da budur. Hatta daha ileriye gider ve kesin anlama ulaşılamazsa, hakikat diye bir şey olmadığını vurgular. Derrida bu iddialı okuma yönteminde hep haklı çıkar.

*

Yapısöküm bir vurgu olarak dilimizde yerini en güçlü şekilde almış olsa da yapıyıkım veya yapıçözüm ifadeleri ile de kimi makalelerde yer almaktadır. Kökeni fransızca "déconstruction" sözcüğü olan yapısökümü, kararsızlığın karşısında durur. Bunun en büyük dayanağı Derrida için metafiziktir. Derrida metafiziğin, kararsızlık karşıtı en büyük dayanak olarak belirtir. Metinler okurlarını çeşitli kararsızlıklara sürükler, bunu da gösterge katmanları aracılığı ile yapar.

*

Bir söküm bir yıkım gibi ifadeler kullandığına göre, peki Derrida'nın sökmeye ya da yıkmaya çalıştığı şey nedir?

Aslında Derrida Batı dünyasının tüm düşünce temellerini yıkmaya çalışır. Bu temellerin tüm detaylarını, çıkış noktalarını eleştirir.

*

Derrida, aydınlanma çağından bugüne "batının en iyisini düşündüğü" söylemini de yıkar. Yanlışın olabilirliğini ve yeniden bir okumanın, yeniden bir yamanın gerekliliğini derinden derine vurgular. Bunun yılarca mücadelesini veren Derrida'yı okudukça, anladıkça yeni bir metnin mümkün, yeni bir düşüncenin mümkün olduğunu heyecanla düşünüyor insan. Çabası da buna yönleniyor. Bu anlamlar ışığında Derrida okumaları, yeni ufuklar demektir.

Sizlere de ısrarla önerilir.

#mesajınızvar
Levent ÖZADAM'dan
#mesajınızvar
Gözden Kaçmadı
#gozdenkacmadi

Yorumlar

Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

Diğer Dr. Ferhat ATİK yazıları