Bilinmezcilik

Agnostisizm, bilinmezcilik ya da bilinemezcilik; Tanrı'nın, evrenin nereden türediğinin bilinmediğini veya bilinemeyeceğini ileri süren felsefi bir akımdır. Bu akımın takipçilerine agnostik veya bilinemezci denir. Agnostisizm'in iki türü vardır. Zayıf agnostisizme göre hiç kimsenin tanrı hakkında bir bilgisi yoktur; ancak bu belki bilinebilir; güçlü agnostisizme göre ise tanrı hiçbir şekilde bilinemez. Agnostisizm genel olarak olaylara kuşkucu yaklaşır, kuşkucu sorular sorar ve yanıtları kuşku ile bulmaya çalışır. Agnostik sözcüğünü ilk olarak İngiliz biyolog Thomas Henry Huxley 1869 yılında kullanmıştır. Buna rağmen daha erken düşünür ve yazarların da bu düşünceye sahip olduğu bilinir. Örneğin Eski Yunan düşünür Protagoras da agnostik olarak anılır.

Agnostisizm, ateizm ile aynı şey değildir. Ateizm, tanrının var olmadığını veya var olamayacağını savunur. Buna rağmen, agnostisizm tanrının var olup olmadığının bilinmediğini veya asla bilinemeyeceğini savunur. Demografik araştırmalar için ise ateizm ve agnostisizm diğer tüm dinsiz felsefeler ile aynı kategoridedir. Bazı kaynaklar ise agnostisizmi "tarafsızlık" olarak yorumlar. T. H. Huxley ise agnostisizm hakkında şunu demiş:

"Agnostisizm bir inanç değildir; ancak özü tek bir dinç uygulamaya yatan bir metottur. Bu ilke kesinlikle akıl olarak gösterilebilir; ancak sonuçlar kanıtlanmış veya kanıtlanabilir denebilecek kadar kesin gösterilmemelidir."

"Agnostik" sözcüğü Eski Yunanca olumsuz öneki olan "an+" ve yine aynı dilden "bilen, bilgisi olan" anlamına gelen "gnostikos" sözcüklerinin birleşiminden oluşmuştur. Kabaca anlamı "bilgisi olmayan" demektir.

Tüm bu kavrama baktığımızda, insan soyu; ilk zamanından bugüne bilmekle ilerlerken bilememekten ya da bilemediğinden korkmuştur.

Felsefe, bilinemeyene yaklaşım geliştirirken, yaşamı anlamak, kolaylaştırmak için öğreti doğurdu. Zaman zaman olumsuz niyete bağlı kitlelerce dogmalara dönüştürülüp suistimal edilse de, anlamı oturup olgunlaşan felsefik yaklaşımlar her zaman aydınlatıcı olmuştur.

Felsefe en çok bu nedenle herşeye karşı bir problem çözümüdür.