Sartreci bir felsefede Kafka

Kafka'yı biraz dahayakından bilenler "Dönüşüm" adlı eserini de bilirler mutlaka.

Edebiyat tarihi sadece Kafka ile değil, onun eserlerini değerlendiren ikinci el yazarları da biriktirmiş durumda. "Değişim" de incelenen en popülerlerden biri. Bu önemli eserini inceleyen binlerce makale yazıldı. Her okuyanı sarsan bir hikaye.

Edebiyatçılar Kafka'yı varoluşçu bir filozof olarak da görürler. Kafka, sadece sade bir dille, bunalımlı kısa romanlar yazmış. Fakat, Sartre onu, zaman, mekan ve kendi tabiatı açısından değerlendirerek, varoluşçu olarak görüyor. Albert Camus ise onu bir "akıl dışı" yazar olarak kabul etmiş. Her iki felsefe arasında pek fazla bir fark yoksa da, Kafka'nın, bu iki dev düşünür tarafından benimsenmesi önemlidir. Dönüşüm adlı eserinde insanın akıl dışı yazgısına çaresizce boyun eğdiğini gösterir bize. Sadece kendi değil aile üzerinden toplumu da yansıtır.

Kafka üzerinden varoluşçuluğa erişmek güç değildir. Varoluşçuluk, insan varoluşunun değer ve amaçtan yoksun, bunalımlarını gözler önüne serse de, bu felsefe, dünyaya yapayalnız ve tamamen korumasızca gelişigüzel atılıvermiş olan insanın önüne sonsuz seçme özgürlüğü koyar. Canlılar içinde sadece insan önce var olur, sonra bilinci ve seçme özgürlüğü ile özünü kendi oluşturur.

"İnsan sınırsız özgürlüğe sahiptir" fakat yine insan özgürlüklerinin ötesinde sorumluluk sahibidir. Sadece kendi eylemlerinden değil, her şeyden sorumludur.

Varoluşçuluk, Hristiyan varoluşçuluğu ve ateist varoluşçuluk gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkmıştır. Fransa'da Jean Paul Sartre'ın ortaya attığı ateist varoluşçuluk, yirminci yy. batı felsefesinde derin yankı yapmıştır. İnsan kendisini özgür iradesiyle ne yaptıysa o'dur. Bu düşünceden yola çıkarak, Sartre, "varoluşçuluk bir humanizmadır" savına varmıştır.

İşte Sartreci bir felsefeden Kafka'nın yaşamını görmek bu nedenlerle mümkündür.