Tanzimat

Yayın Tarihi: 02/06/17 08:00
okuma süresi: 3 dak.
A- A A+

Tanzimat. Bu Osmanlıca sözcük, tek bir Türkçe kelime ile tanımlanacak olursa, 'düzenleme' demek en yerinde olan sözcük olur. Bizlerin hafızasına ise Osmanlı İmparatorluğu'nun çöktürülüş sürecinde kaleme alınan bir ferman olarak yerleşmiştir.

Aslına bakarsanız tarihi anlatmak kolaydı da onu yaşamak önemlidir.

*

Sultan II. Mahmut'un reform arzularına rağmen bunu yapamamasının ardından çocuk padişahlardan biri olan Abdülmecit'in sadrazamı Hüsrev Paşa'nın kendisini ikna etmesi ile ferman hayat bulur.

Bugüne, anayasa veya genel hak kavramına baktığımızda Tanzimat Fermanı veya okunduğu yer olan Gülhane Parkı'ndan aldığı isimle Gülhane Fermanı da hak kavramını öne çıkarır. Dayandığı üç temel vardır. Bunlar şeriat, Fransız İhtilali ve geleneklerdir. Dönemi ve yaşanan çöküşü düşündüğümüzde çok da kolay alınacak kararlar olmadığını görmek gerekir.

1839'da Gülhane'de okunan bir Hatt-ı Şerif (Padişah Yazısı) ile Tanzimat-ı Hayriye (Hayırlı Düzenlemeler) ilan edilir. Üç sayfalık bir metin olan ferman; gerileme dönemi açıkça belirtilirken, yeni yasalarla bu durumun atlatılacağı umudu da verilir. Din ayrımı gözetmeksizin Osmanlı topraklarında yaşayanların can, mal ve namus güvenliği bu metinde güvence altına alınacağı açıklanır. Haksız ve dengesiz vergilerin düzenleneceği, askerliğe zaman sınırı getirileceği, yargısız idam yapılmayacağı, özel mülkiyete sınır getirilmeyeceği, yeni ceza kanunlarının yapılacağı, rüşvetin önüne geçileceği bu fermanın diğer içerikleridir.

Yine bu fermanla ilk kez vatandaşlık kavramı doğar.

*

Metne baktığınız zaman yukarıda hatırlattığım şeyleri görürüz. Ancak satır aralarından topladığımız ve bugüne baktığımız şeyler de var. Öyle ki; Osmanlı'nın "düzelteceğim" dediği ve dolayısı ile halkın arasında rahatsızlıklara neden olan unsurların hepsi toplumun sıkıntı duyduğu konulardı. Mesela adaletsizlik, rüşvet, mülkiyet sorunu, vergi dengesizliği gibi. Tanzimat Fermanı'nın tarihi ise 1839'du…

#mesajınızvar
Levent ÖZADAM'dan
#mesajınızvar
Gözden Kaçmadı
#gozdenkacmadi

Yorumlar

Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

Diğer Dr. Ferhat ATİK yazıları