Hey özgürlük, hem de dördü birden...

Rum tarafında "4 temel özgürlük tesis edildi" müjdesi, Anastasiadis ve Rum müzakere heyetine, azılı çözüm karşıtı muhalifleri karşısında nefes aldırmasına aldırıyor.

Liderlerinin iki bölgelilik konusunda kabul ettiği temel kurucu parametrenin, ileride, Avrupa Birliği temel hukuku tarafından sistematik bir şekilde bozulabileceğini düşünüyorlar ve rahat nefes alıp veriyorlar.

Türk tarafı, haklı olarak ortaya koyduğu, sarih çoğunluk ve Kurucu Kıbrıs Türk Devleti'ndeki sarih nüfus çoğunluğuna dayanan egemenliğin aşınması ve bir gün elden gitmesi endişesini ortadan kaldırmak için ise öğrendiğimiz kadarıyla elden geleni yapıyor. Hatta yine öğrendiğime göre gereği yapıldı bile.

"4 temel özgürlük tesis edildi, tamamdır" yönündeki mesajlar Güney Kıbrıs'ta yoğunluk kazandı ve Güney Kıbrıs'taki nefes alışverişleri hızlandı.

Aynı şekilde bizim tarafta da nefes alışverişlerinde gözle görülür bir hızlanma var.

Kimileri samimi bir şekilde endişe ediyor ve öğrenmek istiyor, kimileri ise "Bir hamasi demeç de ben patlatayım da gündemdeki yerimi koruyayım" tadında çıkışlar yapıyor, bilip görmeden.

Bilip bilmeden, öğrenmek de istemeden yapılan açıklamalar yarışı bir siyasi partinin gençlik kollarına kadar inince devreye girmek lazım geldi sanırım.

Bunları onlar için değil; samimiyetle gerçek durumu öğrenmek isteyenler için yazıyorum. 4 temel özgürlük meselesinin ana hatları kadar temel kriterleri de önemli.

Eğer başarılıp kurulursa tabiî, kurulacak yeni yapının temel parametreleri arasında en önemlileri şunlar: "2 bölgeli, 2 toplumlu, 2 kurucu devletli federal çatı."

O zaman 4 temel özgürlük, özellikle yerleşme ve mülk edinme özgürlükleri bu temel parametrelerin sınırlılıklarında olmak durumunda.

Öyle de olacak.

Anastasiadis'in "4 temel özgürlük tesis edildi" müjdesini verdiği toplumuna, 3 vakte kadar söylemek durumunda oldukları var.

Ve bunlar son derece önemli şeyler ve nefes alışverişleri de etkileyecek cinsten. Kuzey Kıbrıs'taki mülkiyet ve yerleşimle ilgili özgürlüklere yönelik düzenleme yetkisi Kıbrıs Türk Kurucu Devleti'nde olacak.

Catherine Barnard adlı bir ablamız, hukukçu gençliğin mutlaka okuması gerektiğini düşündüğüm "The Substantive Law of the EU: The Four Freedoms" adlı eserinin 374'üncü sayfasında "Üye devletler egemen yetkilerini, ülkelerine girmek veya yerleşmek isteyen diğer ülke vatandaşlarını kontrol etme ve sınırlamak için kullanabilir" diyor.

Öyle de oldu.

Gerçi Sayın Anastasiadis bu bilgiyi henüz yurttaşları ile paylaşmadı ancak, müstakbel ortaklarımız benden duysun istedim.

Yerleşim hakkı, 2 bölgelilik ve 2 toplumluluk prensipleri esasını bozamayacak şekilde sınırlandırılmıştır. Otelde, pansiyonda, konaklama hakkı/özgürlüğü herkesin var. Konaklama ile siyasal haklar içeren yasal ikamet kavramları ayrılmış, yasal ikamette belli bir sınır konmuş, politik hakları kazanmak ve kullanmakla ilgili de düzenleyici sınırlamalar yerleştirilmiştir.

Yerel seçimler de aynen İngiltere'deki gibi yurttaş olmayan meskûnlara verildiği gibi hak olacak ancak ona bile sınırlama getirilecek.

Dediğim gibi henüz bu bilgi Güney Kıbrıs'taki kamuoyunda bilinmiyor ama bu sınırlamalar masada kabul edildi.

Dört özgürlük diyorlar ya.

Tabiî ki var ve olmalı.

Ama ne demişler? "Özgürlüğün sınırı, bir başkasının özgürlüğünün ihlal edildiği noktadır."

Bu dördü için de geçerli.