Müzakereciler "6 aylığına derinlere girecek"

Haftalık Kathimerini, New York kaynaklı haberinde, tarama sürecinin aslında, tarafların görüşleri arasında uçurum bulunduğu saptaması dışında müzakereciler arasındaki görüşmelerin 6 Mayıs'ta yeniden başlamasından sonra prosedürün nasıl devam edeceği konusunda taraflar arasındaki beklentilerin farklı olduğunu da gösterdiği yorumunu yaptı.

Kıbrıs Türk tarafının, tarama tamamlandığı için artık başlıkların al-ver ile çapraz müzakeresine başlanabileceği görüşünde olmasına karşın, Rum tarafının al-ver'in ancak, derinlemesine görüşmelerin büyük görüş birlikleriyle sonlanması ve görüş ayrılıklarının büyük ölçüde daralması ile başlayabileceği görüşünde olduğunu kaydeden gazete devamla şunları yazdı:

"Taramanın son aşamasında Kıbrıs Türk tarafının toprakla ilgili bazı tezleri not edildi ancak bunlar belirsiz kalıyor ve daha çok kriterlere dayanıyor, oranları ve haritayı müzakerelerin son aşamasından önce sunmaları söz konusu değil. Ankara meselenin, tek bir Kıbrıslı Türkün bile oturmakta olduğu konutundan gitmesi noktasına varmamasında ısrar ediyor ki bu da meseleyle ilgili, büyük ölçüde mülkiyetle bağlantılı görüşülecek uzun tartışmaları gündeme getiriyor.

Kıbrıs Rum tarafı açısından çok sayıda göçmenin (daha önce) ikamet ettiği bölgeler iade edilirse bunun, kendisine, esneklik gösterme olanağı tanıyacağı ve Kıbrıslı Rumların ikamet ettiği bölgelere daha çok oran (göçmen) verebileceği görüşünde. Aynı zamanda diğer bir önemli Kıbrıslı Rumların malları bulunan ve bugün askeri tesis olarak kullanılan bölgelerdir.

Bu şekilde, başlıkların derinlemesine görüşülmesi prosedürüne zaman çerçevesi getirmeye çalışırsak -Kıbrıslı Rum müzakerecinin, Washington'daki Uluslararası Stratejik Araştırmalar Merkezi'ndeki konuşmasında açıkça, ilerlemeyi ancak müzakerelerin hızının tayin edebileceğini açıkça söylemesine rağmen- müzakerelere yakın bir kaynağa göre, normal şartlar altında ve çıkmaz olmadan; en az 6 ay sürer.

BM ve ABD ile İngiltere gibi başrol oyuncularında, her birinin kendi nedenlerinden dolayı, prosedürü hızlandırma konusunda en ufak bir niyet dahi yoktur. Gelen Sekreter'in inisiyatif almak ve hiçbir yere varmayacak bir prosedür için baskı yapmak ve sonra da başarısızlığı üstlenmek için hiçbir sebebi yoktur. Amerikalılar daha çok iki tarafın müzakere masasında kalması ve en azından bölgedeki (Ortadoğu-Suriye-enerji konuları) ve hiç hesapta yokken Ukrayna'da ortaya çıkıp ABD Dışişleri Bakanlığı Avrupa bölümündeki insan dinamiğinin büyük bölümünü meşgul eden durum gibi bazı meseleler netleşene kadar sürpriz olmaması ile ilgileniyor.

Başkan Anastasiadis'in Liman'ın açılması ve Türk müzakere başlıklarının açılması karşılıklarını da içeren Mağusa önerisi ile ortaya koyduğu 'oyunun kurallarının' ve bu vasıtayla ortamın çözümden yana değiştirilmesi meselesi halen ilk adımın aydınlatılması aşamasında bulunuyor ve bunun ışığı altında Amerikan ilanları da beklemeye alındı.

Kıbrıslı Rum kaynağa göre, istenilen sadece uzmanların Mağusa'nın kapalı bölgesine girmeleri ve üç mayın tarlasının temizlenmesine karşılık geniş bölgenin kalkınmasıyla ilgili bir master plan hazırlanmasına başlamasıyla ilgili değildir. Aynı zamanda kapalı kentin çözümden önce BM'ye iadesi perspektifinin netleştirilmesidir de. Bu tez, Maraş'ı toprak müzakerelerinin bir bölümü olarak gören Türk tarafının reddiyle karşılaşıyor. Amerikalılar, taraflar her ne üzerinde anlaşırlarsa onu kabul edeceği malum tezinin arkasına saklanıyor. Uzmanların girişini kabul etmeleri için Ankara'ya ve Kıbrıs Türk liderliğine baskı yaptılar ancak kentin iadesi veya geniş bir GYÖ paketi perspektifiyle ilgili sözlü bir ifadeden daha fazlası için aynı kararlılığı göstermiyorlar. Aslında, görüşülecek konulara örneğin Timbu (Ercan) Havaalanı'nın da eklenip genişlemesi ile yeni bir uzun süreç (ortak açıklamada olduğu gibi) başlar mı korkusu var.

Bir Amerikalı muhatabımız, iki toplumun yerel makamlarının işbirliğini gerektiren, geniş ölçekli bir Mağusa'nın kalkınması (master plan) planı çalışılması için bir yıllık bir süre gerektirebileceğini söyledi. Uzmanların girişiyle ve mayın tarlalarının temizlenmesiyle ilgili anlaşmanın ilanı mümkün olacaksa bunun, Kasulidis'in Amerikalı mevkidaşı John Kerry ile görüşeceği 13 Mayıs'taki Washington ziyaretine kadar olması bekleniyor."

TAK