Hem toprak hem dini yerler iade edilmeli

Milliyet, Kıbrıs'ta geçtiğimiz ay çöken görüşmelerde Rumların geri istediği toprakların tam listesine ulaştı. Rumların toprak önerisinde sunduğu listede Kıbrıslı Rumlar için tarihi, arkeolojik, kültürel ve dini önemi bulunan yerlerinde geri iadesi isteniyor. 1974'ten önce Kuzey'den Güney'e giden Rumların geri dönmesi gerektiğine dikkat çekilen öneride, 'Kurucu devletlerin toprağının yüzdeliği her toplumun nüfus yüzdeliğini dikkate almalıdır' deniliyor. Toprak konusunda yüzdeliğe de yer veriliyor ve 'Toprağın yüzde 75'i Kıbrıs Rum Kurucu Devleti'ne yüzde 25 Kıbrıs Türk Kurucu Devleti'ne kalacak şekilde ayarlama yapılmalıdır' deniliyor. "Kıbrıs Türk köyleri ve mülkü, mümkün olan durumlarda yeniden toprak ayarlamalarına dahil edilmeyecektir" diye devam eden önerilerde şunlar var;

Karpaz'a özel vurgu

"1974'ten önce orada yaşayan Kıbrıs Rum nüfusunun yüksek yoğunluğu nedeniyle (yani Mağusa, Güzelyurt) veya Kıbrıslı Rumlar için tarihi, arkeolojik (Salamis, Vuni-Soli), kültürel veya dini önemi (St. Barnabas, ApostolosAndreas manastırı) veya özel durumları nedeniyle (Karpaz yarımadası, Maronit köyleri-4 köy) Kıbrıs Rum tarafı için özel önemi olan toprakların iadesi. Tabiatıyla bu, Kıbrıs Türk idaresi altında kalacak olan herhangi başka bir toprak parçasının Kıbrıslı Rumların, özellikle söz konusu bölgelerden gelenlerin, duygusal bağları ve önemine halel getirmeyecektir."

İşte iadesi istenen yerler

*Güzelyurt (Morfu) ve Yayla (Syrianochori) ve ilgili kıyı dahil olmak üzere Güzelyurt'un batısına doğru uzanan yeniden ayarlama bölgesi.

*Gazimağusa: yerlerinden olmuş sakinlerinin en az yüzde 80'inin (yaklaşık 24 bin) geriye dönüşü. Kıbrıslı Rum sakinlerin çoğunluğu 1974'ten önce eski şehrin güneyindeki bölgede yaşıyordu, ki bu Mağusa Belediyesi'nin toprağının yaklaşık yüzde 42.5'ini oluşturur.

*Mağusa'nın kuzeybatı tarafı (St. Barnabas Manastırı dahil Tuzla (Engomi), Mutluyaka (Stylloi), Mormenekşe (Limnia) ve Yeni Boğaziçi (AgiosSergios). Bu opsiyon, takriben 4 bin 766 yerinden olmuş kişinin dönüşünü garanti altına alır. Bir engel, mevcut Lefkoşa-Mağusa yolu olabilir. Alternatif, bu dört topluluğun etrafından dolaşacak yeni bir yol parçası yapılmasını önermek olabilir.

*Lefkoşa ve Güzelyurt arasındaki büyük Mesarya köyleri (Alayköy (Gerolakkos), Bostancı (Zodeia), Akçay (Argaki), Serhatköy (Filia), Zümrütköy (Katokopia), Akaça (Akaki) ve Lefkoşa ve Mağusa arasıHaspolat (MiaMilia), Paşaköy (Assia), Vadili (Vatyli), Akdoğan (Lysi), Türkmenköy (Kontea) Takriben 25 bin yerinden olmuş Rum'un geri dönüşü.

*Lefkoşa'nın kuzeybatı tarafı ve ara bölgedeki mülklerinin yeniden canlandırılması dahil, takriben 3 bin yerinden olmuş Rum'un geri dönüşü.

*Değirmenlik ve üç mücavir topluluk (Minareliköy (Neo Chorio), Demirhan (Trachoni) ve Voni (Gökhan). Bu takriben 5 bin 530 Kıbrıslı Rum'un dönüşünü garanti altına alır.

*Dipkarpaz (RisoKarpaso), Yeni Erenköy (Gialousa), Sipahi (AgiaTrias), Derince (Vothylakas), Ziyamet (Leonarisso), Boltaşlı (Lythrangomi), Kumyalı (Koma touGialou), Adaçay (Melanarga), Gelincik (Vasili), Esenköy (Koilanemos), Yeşilköy (AgiosAndronikos), Taşlıca (Neta) ve ApostolosAndreas Manastırı dahil Avtepe'yi (AgiosSymeon) içeren Karpaz yarımadası. Takriben 9 bin 942 Kıbrıslı Rum'un geri dönmesi. Bu ayrıca kıyı şeridi uzunluğunu yeniden dengeleyecektir."

Sefa Karahasan - Milliyet Gazetesi