Kırmızı palmiye böcekleri tüm ülkede tehdit oluşturuyor

Eniz ORAKCIOĞLU - Kıbrıs Postası

Birçok ülkeyi istila eden ve ağaçların yok olmasına neden olan Kırmızı Palmiye Böcekleri Türkiye'den sonra Kıbrıs'ı da işgal etti.

Mücadele kapsamında 'Karantina kararı' birçok ülkede alındı ancak böceğin yayılmasını engel olmadı.Tarım Dairesi Müdürü Emine Solyalı, "En büyük korkumuz böceğin Lefke'ye ulaşmasıydı ve maalesef ulaştı. Lefke'de verdiğimiz mücadelede tek başımıza sorunu aşmamız mümkün değil. Düzenli ilaçlamaiçin insan gücüne ihtiyaç var" dedi.

Kıbrıs'ta aylar önce Mısır'dan getirilen hurma ağaçları ile ülkeye giren Kırmızı palmiye Böcekleri Tüm ülkede tehdit oluşturuyor. Özellikle hurmanın asıl yeri olan Lefke Bölgesini istila eden bu böcek bir türlü yok edilemiyor. Sadece ülkemizde değil dünyada da ciddi boyutlara ulaşan Kırmızı Palmiye Böceği tehlikesi Türkiye'de de büyük yankı uyandırıyor.

Kuruyan ağaçlar sökülerek yakılmalı

Ülkemizin dört bir yanı tehlike altında, dünyada çok ciddi boyutlara ulaşan Kırmızı Palmiye Böceği İstilası Ülkemizde özelliklede Lefke'de hurmaların yok olma olasılığına neden oluyor. Ülkemizin iklim koşulları nedeniyle de üremeye ve aktif olmaya devam eden böcek, göz ardı edilmeyecek boyutlarda tehlike yaratıyor. İlk başta hurma ardından da palmiye ağaçlarına dadanan bu böcek türünün yok edilmesi bir hayli zorken, böcek nedeniyle kuruyan ağaçların yakılarak imha edilmesi gerekiyor.

Birçok ülkede görülüyor

Kırmızı Palmiye Böceği dünyada; Mısır, İsrail, Ürdün, İspanya, Yunanistan, İtalya, Fas Cezayir, Bangladeş, Bahreyn, Kamboçya, Çin, Hindistan, Endonezya, Irak, Iran, Malezya, Myanmar, Umman, Pakistan, Filipinler, Katar, Suudi Arabistan, Tayland, Birleşik Arap Emirlikleri, Vietnam, Avustralya, Papua Yeni Gine, Solomon Adaları, İspanya, İtalya, Fransa ve Amerika'da yaygın olarak görülmektedir.

İmha edilen ağaç sayısı çok ciddi boyutta

Muğla'nın Fethiye'den Bodrum'a kadar tüm sahil şeridinde, kırmızı böcek nedeniyle geçen yıl toplam 700 palmiye ağacının imha edildiği bunun ekonomiye maliyetinin 1 milyon 750 bin lira olduğu ifade edildi.2009 yılında böceklerle ilgili olarak İstanbul, İzmir, Adana, Mersin, Antalya ve Muğla'da karantina başlatıldı. Bu uygulamayla birlikte böceğin bulunduğu ağaçlar tek tek tespit edilerek, feromon adı verilen tuzaklama yöntemi ile alan daraltması yapıldı. Ancak bu tuzaklar, sadece erkek böcekler üzerinde etkili olabildi. Ne var ki, bu ilaçlar da böceğin yayılmasını kuluçka dönemi dışında önlemede fazla etkili olamıyor.

2008'de karantina başlatıldı

2004 ve 2005 yılları arasında Mısır'dan Türkiye'ye ithal edilen palmiye ağaçları ve 2006 yılında da hurma ağaçlarıyla Kıbrıs'a gelen Kırmızı Palmiye Böceğiyle birlikte hastalık yayılmaya başladı. Hastalığın tespit edilmesiyle birlikte 2006'da 36 ülkede ithalat yasaklandı. KKTC'de ise biraz daha geç önlem alınarak 2008 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla karantina başlatıldı ve palmiye ile hurma ithali yasaklandı. Hastalık, sadece Adana'daki 3 bin palmiyeden 2 bin 700'ünün ölümüne yol açtı. Hastalık Ege ve Akdeniz Bölgesi'nde on binlerce palmiyenin kurumasına da neden oldu.

"Karantina başlatıldı"

Tarım Dairesi Müdürü Emine Solyalı, Kırmızı Palmiye Böceklerinin Mısır'dan dünyaya yayıldığına dikkat çekerek, "Bizim ülkemizde de bu böcekler her yere ulaşmış vaziyettedir. Güney Kıbrıs'ta da var olan Kırmızı Palmiye Böcekleri sebebiyle Mısırdan ithal ağaç getirilmeseydi bile böcek ülkemize ulaşacaktı. 2006'da ülkemizde tespit edilen Kırmızı Böceklerin yayılması ardından 2008 yılında Bakanlar Kurulunun Emirname yayınlamasıyla karantina başlatıldı ve oluşturulan emirnameyle hurma ve palmiye ağaçlarının da içinde bulunduğu Palmae familyasındaki bitkilerinülkemize girişi yasaklandı"şeklinde konuştu.

"Ülkemizde daha çok ürüyor"

Kırmızı Palmiye Böceklerinin soğuk havada faaliyetlerinin durduğunu belirten Solyalı, "Sıcak iklimlerde üremesini ve ağaçlara verdiği zarar en üst boyutlara ulaşır. Ülkemiz iklimi sebebiyle diğer ülkelerde belirli aylarda aktif olan bu böcekler bugün Aralık ayına gelmemize rağmen havaların tam anlamıyla soğumamsı sebebiyle aktif halini sürdürüyor. Soğuk ülkelerde bir veya iki kez üreyen bu böcek bizim ülkemizde daha fazla ürüyor" diye konuştu.

"En büyük korkumuz böceğin Lefke'ye ulaşması"

Solyalı, 2006'dan bu yana en büyük korkularının böceğin Lefke'ye ulaşması olduğunu vurgulayarak, "Lefke hurma ağacı bakımından en zengin beldemizdi. Maalesef ki Kırmızı palmiye böceği oraya da ulaştı ve biz daire olarak tüm ülkede aldığımız ihbarlarla ilgileniyor ve ilaçlamalarımızı sürdürüyoruz fakat Lefke'yle ilgili yoğun çalışmalarımız var. Daire olarak Lefke'ye ilgi göstermemize rağmen tek başımıza bu böcekle mücadele etmemiz mümkün değil. Bugün bakıldığında ulaşılması zor olan yerlerdeki ağaçlara henüz ulaşıp ilaçlayamadık" dedi.

"İş gücüne ihtiyaç var"

Solyalı, sözlerine şu şekilde son verdi; "Lefkede 1600 hurma ağacı vardır.Dairemizin iş gücü bu ağaçlarla mücadeleye yeterli değildir.Daire olarak teknik destek ve mücadelede kullanılacak ilacı veriyoruz.Ayrıca kuruyan hurmaların kesilmesi işini de üstlendik.Sivil toplumdan destek görüyoruz ama yeterli değildir. Onlardan bir proje yapmalarını, bu mücadelede ihtiyaç olacak işgücü hurma ağaçlarının gövdelerini iş gücü ve iki ayda bir enjoksiyon yöntemi ile yapılacak ilaçlamalarda kolaylık sağlayacak hurma gövdesine monte edilecek aparatların alınması için gerekli parasal ihtiyacın belirlenerek Bakanlar Kurulu kararı ile bu ihtiyaç duyulan ödenek çıkarılacaktır. Henüz proje hazırlanmadı.İlaçlamalar hurma gövdesine açılan deliklerle enjeksiyon yöntemi ile yapılır ve iki ayda bir tekrarlanır.Her sefer gövdeye delik açmak hem zor hem de bitkiye zarar verir bu yüzden ilk açılan deliklere bu aparatlar yerleştirilirse mücadelede kolaylık sağlar."