Soyer: "Su yönetimi tartışması için çok geç kalınmıştır"

Türkiye ile İrsen Küçük Hükümeti döneminde imzalanan ve Ocak 2012'de TBMM'de, Şubat 2012'de de Cumhuriyet Meclisi'nde onaylanarak yasalaşan 8 maddelik çerçeve andlaşmasıylasuyun işletim hakkının özel şirket tarafından sağlanacağı iddiaları, 2006'da Başbakan olduğu dönemde Türkiye'den boru hattıyla KKTC'ye su getirme projesini ilk ifade eden isimlerden olan CTP Milletvekili Ferdi Sabit Soyer tarafından da "İfade edilen unsur tüm suyun özel şirkete verilmesidir. Bunun niyeti var bu sözleşmede ama böyle olacak manası yok" açıklamasıyla doğrulandı.

Cumhuriyet Meclisi'nde söz konusu anlaşmanın onayına ilişkin yasanın 2012'deki oylamasına katılmayan 14 milletvekili arasında yer alan Soyer, Kıbrıs Postası'na yaptığı açıklamada, en kısa zamanda CTP-UBP hükümet Programı'nda da yer alan Özerk Su Yönetimi'ni hayata geçirecek yasanın tamamlanması ve Türkiye'yle bu konunun görüşülmesi gerektiğinin altını çizerken, suyun 28 Ekim'de Lefkoşa'ya ulaşacak olması nedeniyle "Geç kalınmadı mı? sorusuna karşılık ise, "Çok geç kalınmıştır" yanıtını verdi.

Meryem Ekinci - Kıbrıs Postası

19 Temmuz 2010'da KKTC Hükümeti adına dönemin Başbakanı İrsen Küçük ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti adına dönemin Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Cemil çiçek taradından imzalanarak, 2012'de her iki ülkenin yasama organlarında onaylanarak yasalaşan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Su İhtiyacının Karşılanmasına İlişkin Hükümetlerarası Çerçeve Andlaşma uyarınca Türkiye'den gelecek suyun nasıl yönetileceği hala bilinmiyor.

Başbakan Ömer Kalyoncu'nun Türkiye Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu'yla ağustos ayında Lefkoşa'da yaptığı görüşmede Türkiye'den adaya gelecek suyun dağıtımının çok önemli olduğunu, en kısa zamanda yasal mevzuatın tamamlanarak sonuçlanması için gerekli çalışmaların yapılacağını vurgulamasına rağmen ortada henüz bir yasa yok ancak 28 Ekim'de düzenlenecek törenle Türkiye'den borularla gelen suyun Lefkoşa'da akmaya başlaması planlanıyor.

İki ülke hükümetleri arasında 2010'da imzalanan 2012'de de hem Cumhuriyet Meclisi'nde hem de TBMM'de onaylanarak yasalaşan çerçeve anlaşması uyarınca suyun kimin tarafından yönetileceği konusunda iki ülke hükümetleri arasında kriz yaşandığı da ortaya atılan iddialar arasında.

Türkiye ihaleye KKTC belediyelere dikkat çekiyor

Türkiye'de Hürriyet gazetesinde yer alan bir habere göre, CTP-UBP Hükümeti Türkiye ile imzalanan protokoller çerçevesinde suyun KKTC içindeki işletmesinin yap-işlet-devret modeliyle konusunda uzman özel bir şirket tarafından yapılması gerekiyor. Bu bağlamda da öngörülen Lefkoşa'da açılacak ihaleye Türkiye ve KKTC'den yeterliliğe sahip şirketlerin katılması. Habere göre CTP-UBP Hükümeti ise bu protokollere uymayarak suyun işletmesini belediyelerin yapmasına ısrar ediyor. Konunun krize dönüştüğünün iddia edildiği habere göre gelişmeler de iki ülke yetkilileri arasında geçtiğimiz hafta yapılan 2016 mali protokol görüşmelerinde ele alındı.

Soyer: "Su kaynaklarımızın nasıl kullanılacağıyla ilgili boşluk var"

2006'da Başbakan olduğu dönemde, Türkiye'den boru hattıyla KKTC'ye su getirme projesini ifade eden isimlerden biri olan CTP Gazimağusa Milletvekili Ferdi Sabit Soyer, su konusuyla ilgili olarak Kıbrıs Postası'nın sorularını yanıtladı.

İki ülke arasındaki çerçeve andlaşmasını onaylayan yasanın 20 Şubat 2012'de Cumhuriyet Meclisi'ndeki görüşmeleri sırasında kullanılacak olan suyun ana hatlarının ve maliyetinin bilinmesi gerketiği üzerinden eleştirilerde bulunan ve onay yasasının oylamasına katılmayan 14 milletvekili arasında yer alan Ferdi Sabit Soyer, ülkeye gelen suyun yönetimi ve düzenlemesiyle ilgili yasal ve idari yapıya ihtiyaç olduğunun altını çizdi.

"Kıbrıs Türk halkına inisiyatif tanımamak doğru olmayacak"

"Varsa mevcut su kaynaklarımızın nasıl kullanacağı, kanalizasyon sularının ne olacağıyla ilgili bir boşluk var" diyerek, bu boşluğun doldurulması için hükümetin yaptığı yasal çalışamaları sonuçlandırması gerektiğini vurgulayan Soyer, bu bağlamda KKTC'nin su konusunda inisiyatif almasının önemi üzerinde durdu.

Soyer, şöyle konuştu:

"Evet Türkiye'nin su getirmesi ve bu kurak memlekette hayati anlamda ehemmiyet bulduğu tüm çalışmalara teşekkür ederiz ama belediyeler ve suyun kullanımı konusunda Kıbrıs Türk halkına inisiyatif tanımamak doğru olmayacak."

"İfade edilen unsur tüm suyun özel şirkete verilmesidir"

Hükümetin bir an önce nhükümet programında da ifade edildiği üzere Özerk Su Yönetimi'nin kurulmasını sağlayacak yasa çalışmasını tamamlayarak Cumhuriyet Meclisi'ne götürmesi ve Türkiye Hükümeti'yle de konuyu bu eksende görüşmesi gerektiğini vurgulayan Soyer, 28 Ekim'de düzenlenecek törenle Türkiye'den gleen suyun Lefkoşa'ya aktarılmasının planlandığnını anımsatılması ve "Biraz geç kalmadık mı?" sorusu üzerine ise şöyle konuştu:

"Burada esas olan nokta, niyet olarak ifade edilen unsur tüm suyun özel şirkete verilmesidir. Bunun niyeti var bu sözleşmede ama böyle olacak manası yok. Şimdi sizin bunu ele alıp konuşmanız lazım. İzin verir ya da vermez. Hükümet olarak bunu yasa yapacaksın ve Türkiye'yle konuşacaksın. Özerk Su Yönetimi'ni Meclis'e götürmek var, başka çaresi yok. Bunun parasının tahsis edilmesi, işletme esas ve pozisyonlarının şekillendirilmesi gerekmektedir. Evet çok geç kalınmıştır. Siyasi birt tartışma nedeniyle kilitlendi."

"DSİ'nin belediyeleri çağırıp politika aktarması doğru değildir"

Soyer, Türkiye Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nün (DSİ) KKTC hükümetinden yetkililerin yer alamadığı bir organizasyonla belediyelerle Türkie'de bir toplantı organize etmesini de eleştirerek, "Hoşuma gitmeyen nokta DSİ'nin hükümetler arası bakanlık yada siyasi kadrolar olmadan belediyeleri Türkiye'ye çağırıp, politika aktarması doğru değildir. Dolayısıyla buınu da konuşmak lazım" dedi.

"Herkes yaşarken öğrenir"

Soyer, 2012 yılında iki hükümet arasında imzalanan çerçeve andlaşmasıyla ilgili yasanın Cumhuriyet Meclisi'nde onaylanması sırasında CTP milletvekillerinin ağırlıklı olarak red oyu verdiklerinin, şuy anda hüümet ortağı olan UBP'nin milletvekillerinin ise evet oyu kullandıklarının anımsatılması ve su konusunda gelinen durumun hükümet ortakları arasında bir soruna yol açıp açmadığının sorulması üzerine ise, şöyle dedi:

"Herkes yaşarken öğrenir. Dolayısıyla bu tartışmaların toplumda her açıdan yeni bir bakış açısı yaratmasını dilerim" dedi.

Kalyoncu ve Yorgancıoğlu red oyu vermişti

Öte yandan Cumhuriyet Meclisi'nin internet sitesinde yer alan 20 Şubat 2012 tarihli birleşimin tutanaklarına göre, KKTC ile TC arasında KKTC'nin Su İhtiyacının Karşılanmasına İlişkin (Onay) Yasa Tasarısı'na ilişkin oylamada, yasa tasarısına red oyu veren milletvekillerinin tümü de CTP milletvekilleriydi. Söz konusu milletvekilleri arasında Başbakan Ömer Kalyoncu ile yaklaşık 3 ay öncesine dek hükümette olan CTP-DP Hükümeti'nin Başbakanı Özkan Yorgancıoğlu'nun da yer aldığı dikkatlerden kaçmadı.

İşte Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti Arasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Su İhtiyacının Karşılanmasına İlişkin (Onay) Yasa Tasarısına ilişkin Oylama Cetveli:

Kabul Edenler:	Kabul Etmeyenler:	Oylamaya Katılmayanlar:
Ali Çetin AMCAOĞLU Mustafa ARABACIOĞLU Ejder ASLANBABA Mutlu ATASAYAN Sunat Atun Hasan BOZER Ahmet ÇALUDA Nazım ÇAVUŞOĞLU Kemal DÜRÜST Ahmet ETİ Ertuğrul HASİPOĞLU İlkay KAMİL Ahmet KAŞİF İrsen KÜÇÜK Necdet NUMAN Afet ÖZCAFER Hüseyin ÖZGÜRGÜN Hamza Ersan Saner Hasan Taçoy Mehmet Arif TANCER Ersin Tatar Türkay TOKEL Zorlu Töre Ali Rıza USLUER Şerife ÜNVERDİ Ünal Üstel Ahmet ZENGİN	Arif ALBAYRAK Mehmet ÇAĞLAR Fatma EKENOĞLU Kadri FELLAHOĞLU Salih İZBUL Ömer KALYONCU Teberrüken ULUÇAY Mustafa YEKTAOĞLU Özkan YORGANCIOĞLU	Sonay ADEM Hüseyin ANGOLEMLİ Turgay Avcı Mehmet ÇAKICI Serdar Denktaş Mustafa EMİROĞLULARI Tahsin Ertuğruloğlu Mustafa GÖKMEN Özdil NAMİ Önder SENNAROĞLU Esat Ergün SERDAROĞLU Abbas SINAY Sibel SİBER Ferdi Sabit SOYER