SeeD: "Güvenlik konusunda çözüm mümkün"

Sürdürülebilir Barış ve Demokratik Kalkınma Merkezi (SeeD), Crans-Montana Konferansı'nın sonucunu bir başarısızlık olarak görmek ve karşılıklı suçlama tuzağına düşmek yerine, açık ve yapıcı görüşmelerin devamının sağlanması gerektiğini vurgulayarak güvenlik konusunda çözümün de mümkün olduğunu belirtti.

SeeD'den yapılan açıklamada, Crans-Montana sonrası süreçle ilgili değerlendirmelerde bulunuldu.

Ülkedeki siyasi havada ümitsizliğin hakim olmasının gözden kaçmayan bir gerçek olduğu kaydedilen açıklamada, "Fakat olumlu bir açıdan bakılması halinde, Crans-Montana'da görüşmelerden sonuç alınamaması bir fırsat olarak değerlendirilebilir: Onlarca yıl önce başlayan Kıbrıs barış müzakerelerinde ilk kez tüm ilgili taraflar aynı masa etrafında bir araya gelerek şüphesiz en zor konu olarak görülen güvenlik ve garantiler konusunu görüşmüştür. Taraflar arasında görüş farklılıkları olsa da, güvenlik konusunda yalnızca siyasi liderler seviyesinde değil, birçok uzman ve Kıbrıs'taki halklar arasında da son derece önemli ve anlamlı görüş paylaşımları olmuştur" denildi.

"BAŞARISIZLIK GÖRMEK VE SUÇLAMA TUZAĞINA DÜŞMEK YERİNE…"

Crans-Montana'yı bir başarısızlık olarak görmek ve karşılıklı suçlama tuzağına düşmek yerine, açık ve yapıcı görüşmelerin devamının sağlanması gerektiği vurgulanan açıklamada, son iki yılda müzakerelerde önemli ilerleme sağlandığını, tartışmalı konularda karara varılması gerektiği hususunda tüm tarafların artık daha net bir anlayışa sahip olduğu kaydedildi.

Bu konular arasında en fazla öne çıkan noktanın her iki Kıbrıslı toplumun da güvenlik ihtiyaçlarını eş zamanlı karşılayabilecek yeni bir Güvenlik yapısının bulunması gerekliliği olduğu ifade edilen SeeD açıklamasında, Güvenlik Diyaloğu İnisiyatifi'nin geçen yıldan beri her iki toplumun güvenlik ihtiyaçlarını anlamaya çalışan ve 50'den fazla üst düzey karar verici, yerli ve yabancı uzmanlar ve ada çapında 3 bin vatandaşla yapıldığı belirtilen araştırmasına değinildi.

Güvenlik Diyaloğu İnisiyatifi'nin Güvenlik konusunun kesinlikle çözülebilir olduğu tespitinde bulunduğu fakat bunun koşullu bir iyimserlik olduğu ifade edilen açıklamada, bu konuda önerilen ilkeler şöyle sıralandı:

"1.Birleşik Kıbrıs için inşa edilecek güvenlik yapısı hem gerçek hem de algısal tehditlere etkin şekilde cevap vermelidir: Konumsal pazarlık yaklaşımı tarihi müzakere pozisyonları temelinde olup, güvenlik yapısının cevap vermesi gereken olası tehditlere bütünlüklü şekilde cevap verememektedir.

2. Önleyici güvenlik mekanizmaları en az tepkisel güvenlik yaklaşımları kadar önemlidir: Mevcut görüşmeler çoğunlukla askeri birliklerin sayısı ve asker garantiler gibi tepkisel güvenlik çözümlerine odaklanmaktadır. Ancak, her iki toplumda da ortak görülen güvenlik korkularının çoğunu 'sert/geleneksel güvenlik' yöntemleriyle ele almak mümkün değildir.

Dolayısıyla, en kötü senaryolara yönelik güvenlik çözümlerinin iki toplumun korkularına kapsamlı şekilde cevap vermesi mümkün değildir. İleride inşa edilecek herhangi bir güvenlik yapısına 'sert/geleneksel güvenlik' çözümleri, kaçınılmaz olarak dahil edilecektir. Fakat etkin önleyici güvenlik mekanizmalarının söz konusu güvenlik yapısına dahil edilmesi halinde, en kötü senaryolara yönelik güvenlik çözümlerine duyulacak ihtiyaç büyük ölçüde azalacaktır.

3. Bir toplumun güvenliğinin sağlanması diğer toplumun güvensizliğine yol açmamalıdır: Güvenlik önlemleri ve geçiş dönemi güvenlik yapıları her iki toplumun güvenlik algılarına cevap vermelidir.

4. İç direncin sağlanması ana hedef olmalıdır: Uzun vadede, varılacak bir anlaşmanın sürdürülebilir olması, ancak Federal Kıbrıs'ın stres etkenleri ve tehditlerle mücadele edecek kendi iç kapasitesini geliştirmesiyle mümkün olacaktır. Yapılan araştırmalar, her iki toplumun da bu hedefi desteklediğini göstermektedir. Dolayısıyla, bu hedefin müzakerelerde başlangıç noktası olarak değerlendirilmesi, uzlaşı sağlanması konusunda bir potansiyel sağlamaktadır."

SeeD açıklamasında, bu ilkeler temelinde güvenlik yöntemleri geliştirilip, müzakere edilmesi halinde barış sürecinde ilerleme sağlanmasının mümkün olacağı vurgulandı.