Kaos'un 10. yıldönümü: Ukrayna'daki Turuncu Devrim 10 yaşında

10 yıl önce Ukrayna'da sıradaki cumhurbaşkanlığı seçimi yapılıyordu. Seçimlerde ülkenin batı ve merkez bölgesinin çıkarlarını temsil eden Viktor Yusçenko ve ülkenin güneydoğu bölgesinin desteklediği Viktor Yanukoviç aday olmuşlardır. Yapılan kamuoyu yoklamalarının sonuçlarına göre iki adayın kazanma şansları eşitti.

21 Kasım 2004 tarihinde seçim sonucu olarak Yusçenko'nun 46,69 oy oranına karşılık Yanukoviç'in 49,42 ile seçimleri kazandığı ilan edilmiştir. Yusçenko Donetsk ve Lugansk bölgelerinde seçime hile karıştırıldığını belirterek taraftarlarından Kiev'de gösteri düzenlemesini istemiştir. Gösteriler ilk olarak Kiev'deki Maidan Nezalezhnosti (Bağımsızlık Meydanı) ve Ukrayna Parlamentosu binasının önünde başlamıştır. Turuncu denilmesinin sebebi Viktor Yusçenko'nun seçim kampanyası dönemince bu rengi kullanmasıdır. Katılımcılarının mitingler düzenleyerek ve barikatlar kurarak yeniden seçim yaptırdıkları Turuncu Devrim işte böyle başlamıştır. BDT Ülkeleri Enstitüsü Başkan Yardımcısı İgor Şişkin, halk gösterilerinin organizatörlerinin amacının farklı olduğunu belirterek şunu söyledi:

'Göstericilerin sebep olarak gtösterdikleri sadece uydurulan bir bahaneydi, çünkü sonraki soruşturmaların sonucunda seçime hile karıştırıldığı tespit edilmedi. Şu an Ukrayna'da yaşananlar Turuncu Devrim'in asıl amacının ne olduğunu gösteriyor. Bu, Ukrayna ile Rusya'nın arasının açılmasına yönelik ilk çabaydı'.

Bu çaba sonuç vermemiştir. Kiev'deki Siyasi Araştırmalar ve Çatışma Çalışmaları Merkezi Müdürü, siyaset uzmanı Mikhail Pogrebinskiy'e göre bunun nedeni turuncu hareketi samimi olarak destekleyen sıradan Ukrayna vatandaşlarının umutlarının gitmiş olması. Uzman şunu dedi:

'Yusçenko'nun yerinde daha mantıklı düşünen, akıllı davranan biri olsaydı belki de cumhurbaşkanı olarak daha ciddi sonuçlar elde edebilirdi. Bu arada Yusçenko Ukrayna kamuoyu tarafından ülke tarihinde en başarısız cumhurbaşkanı olarak ilan edildi. Yolsuzlukla mücadelenin verileceğini, yaşam koşullarının daha iyi olacağını umut eden insanlar tabii ki hayal kurıklığına uğradı. Tam tersine, yolsuzluk akıl almaz boyuta ulaştı, Ukrayna'da Rus dili ve kültürünün önemini azaltmaya, küçümsemeye başladılar. Yusçenko döneminde bu, devlet politikasının bir parçası haline glmiştir'.

2004 olayları ülkeyi parçalamıştır. Ukrayna'da Turuncu Devrim sonucunda iktidara gelen siyasi elit de birlik kuramamıştır. Dış güçler toplumdaki ideolojik dağınıklık ile ekonomik sorunlardan faydalanarak insanların tekrar Maydan'a çıkmalarını sağlamıştır. 21 Kasım 2013 tarihinde Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç, Avrupa Birliği ile Serbest Ticaret ve İşbirliği Antlaşması'nın ülkenin ekonomik çıkarlarına uygun olmadığını belirterek bu belgeyi imzalamama kararını açıklamıştır. Aynı gün Kiev'deki Bağımsızlık Meydanı'nda yine şiddetli protestolar yaşanmış, insanlar rejimin değiştirilmesini talep etmiştir. Sonuçta ülkede Batı'nın açıkça desteklediği devlet darbesi yapılmıştır. Rusya Stratejik Araştırmalar Enstitüsü uzmanlarından Ajdar Kurtov konuyla ilgili şunu söyledi:

'2013 yılında yaşanan olaylar aslında 2004 olaylarının devamı olarak nitelendirilebilir, Rusya'nın jeopolitik karşıtları bu olaylardan derslerini almışlardır. Ve 2013 yılının sonundaki ikinci çabasının daha başarılı olması, daha çok destek göstermesi için elinden geleni yaptılar'.

Geçmişte SSCB'nin en zengin cumhuriyetlerinden biri olan Ukrayna günümüzde iç savaşın uçurumuna düşmüş durumda. Ama Kiev'de kutlamalar yapılıyor. 21 Kasım Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko'nun kararıyla Ukrayna'da Bağımsızlık ve Şeref Günü olarak ilan edilmiştir.