İngiltere'yi Brexit sonrası nasıl bir süreç bekliyor?

İngiltere AB'den ayrılma kararı aldı. Peki İngiltere'nin bu kararının ardından nasıl bir süreç yaşanacak? Euronews, İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrılmasıyla neler yaşanacağını sizler için araştırdı.

Lizbon Antlaşması'nın 50. maddesi AB'den çekilme sürecini özetliyor. Şu an için hiç bir AB üyesi ülke, Birlik'i terk etmediği için bu madde henüz kullanılmadı.

Pratikte AB'den çekilme maddesi nasıl işler?

• İngiltere "AB'ye Hayır" oyu kullanırsa, Başbakan David Cameron'un Avrupa Konseyi'ni çekilme planından hemen haberdar etmesi gerekiyor.
• Ardından müzakereler başlar, ve İngiltere'nin diğer 27 AB üyesi ülke ile gelecekteki ilişkileri üzerine tartışılır.
• Avrupalı liderler ve Avrupa Parlamentosu bir uzlaşma anlaşması hazırlayarak bu anlaşmanın ulusal parlamentolar tarafından onaylanmasını isteyebilir.
• Birleşil Krallık AB tarafında yapılan görüşmelerde yer alamamanın yanı sıra sunulan nihai şartlarda hiç bir söz hakkı sahip olmayacaktır.
• AB antlaşmalarının, İngiltere'nin yeni statüsünü de kapsaması için tadil edilmesi gerekecektir.

Birlik'in üyesi olmadan Avrupa Birliği ile kapsamlı ilişkilerini sürdüren bazı ülkeler bulunuyor. Her ülke ile yapılan düzenleme bu ülkeye has olmakla beraber avantaj ve dezavantajları beraberinde getiriyor.

İsviçre

• Avrupa Serbest Ticaret Birliği Üyesi (EFTA)
• İsviçre AB piyasalarına gümrüksüz erişimle ihracatlarını sürdürüyor
• İsviçre (örneğin, Çin gibi) AB dışı ülkeler ile ticaret anlaşmaları yapmakta serbest
• AB hizmet pazarına sınırlı erişimi bulunuyor
• AB mali piyasasına neredeyse hiç erişimi yok
• Sosyal ve istihdam politikalarında tamamen özgür
• Ancak AB bütçesine katkı sağlıyor
• İnsanların serbest dolaşımını kabul ediyor

Norveç

• EFTA Üyesi
• Avrupa Ekonomik Alanı' üye
• AB üyesi olmayan ülkeler ile ticaret anlaşmaları yapmakta serbest
• Avrupa Adalet Divanı'na tabi değil
• AB vatandaşlarının serbest dolaşımını kabul ediyor
• AB bütçesine Birleşik Krallık'tan iki kat daha fazla katkıda bulunuyor
• Tek pazar kuralları ve düzenlemelerini uyguluyor
• Norveç AB üyeliğini iki kez referandumla reddetti

Grönland

• Ülkede yapılan referandumun ardından 1985'te AET'den çıktı
• AB fonlarından yararlanmaya devam etti
• Su ürünleri piyasasına gümrüksüz erişim sağladı
• Karşılığında kendi suları üzerinde AB'ye balıkçılık haklarını verdi
• Geçiş sürecinde AB vatandaşlarına serbest dolaşım hakkını sağladı

Türkiye AB ile nasıl bir anlaşmaya sahip?

Türkiye'nin Brüksel ile gümrük birliği düzenlemesi bulunuyor.

"Tanım olarak gümrük birliği; taraf ülkelerin mallarının tek bir gümrük alanı içinde, her nev'i tarife ve eşdeğer vergiden muaf biçimde, serbestçe dolaşabilmeleri ve tarafların, üçüncü ülkelerden gelen ithalata yönelik olarak da aynı tarife oranlarını ve aynı ticaret politikasını uygulamaları anlamındadır. Üçüncü ülkelere yönelik olarak aynı ticaret politikaları benimsendiğinden, gümrük birliği, serbest ticaret alanlarından daha ileri bir ticari entegrasyon modelidir."

Peki Dünya Ticaret Örgütü nedir? Brexit'e ne yarar sağlar?

Bazıları "Brexit güvenlik ağı" olarak nitelendiriyor. İngiltere AB ile serbest ticaret anlaşması konusunda uzlaşmaya varamazsa Dünya Ticaret Örgütü kurallarına geri dönebilir.

• Çok sayıda ihracatta düşük veya sıfır gümrük vergisi
• Araba, kimyasal veya gıda gibi kilit sektörlerde gümrük vergisi nispeten daha yüksek kalacak
• Finans gibi bazı hizmet sektörlerinde gümrük engelleri daha yüksek olacak
• Birleşik Krallık vatandaşların serbest dolaşımını kabul etmek zorunda kalmayacak