EKONOMİ & FİNANS
okuma süresi: 16 dak.

Rekabet Kurulu Başkanı Süreç: "Rekabet kültürü yok"

Rekabet Kurulu Başkanı Süreç: "Rekabet kültürü yok"

Rekabet Kurulu Başkanı Dr. Yenal Süreç, çeşitli sektörlerde devletin rekabet mevhumunu gözetmeden yaptığı düzenlemeler yüzünden, ülkede rekabetin, devlet eliyle öldürüldüğünü ve rekabetin olumlu kazançlarını elde etmekte zorlanıldığını söyledi.

Yayın Tarihi: 14/06/15 12:25
okuma süresi: 16 dak.
Rekabet Kurulu Başkanı Süreç: "Rekabet kültürü yok"
A- A A+

Süreç, ülkede, rekabetten çok rekabet etmeme kültürünün yaygın olduğunu, bu nedenle de olumsuz sonuçlar gözlemlediklerini ifade etti.

Rekabet Kurulu Başkanı Süreç, AB üyeliği hedefine işaret ederek, firmaların, rekabet uyumunu sağlaması, rekabet ihlali yaratacak uygulamalardan kaçınmaları gerektiğini vurguladı.

Bakanlıkların, ekonomik konularda yeni bir tüzük hazırlarken veya mevzuat değişikliğine giderken Rekabet Kurulu'ndan da görüş almasının, rekabete aykırılıkları önlemek açısından önemli olduğuna işaret eden Yenal Süreç, Kurul'un rekabet savunuculuğu görevi gereği yapılan işlerin ve uygulanan mevzuatın rekabetle uyumlu olmasını sağlamak gerektiğini dile getirdi.

Ülkede mal ve hizmet piyasalarında rekabet ortamının sağlanması, korunması ve geliştirilmesi amacıyla 2009 yılında Meclis'te onaylanan Rekabet Yasası tahtında kurulan, kamu tüzel kişiliğe haiz Rekabet Kurulu, hem şikayet, hem de re'sen işlem yapıyor. Rekabeti kısıtlayan uyumlu eylem, anlaşma ve kararları önlemek ve ortadan kaldırmak amacıyla araştırma ve soruşturma yapan Rekabet Kurulu, yasa ihlali tespit ettiğinde idari para cezası veriyor.

5'İ RE'SEN AÇILMIŞ 14 DOSYA SONUÇLANDIRILDI

Kurulun faaliyetleri ve kararları hakkında TAK muhabirinin sorularını yanıtlayan Rekabet Kurulu Başkanı Süreç, eksik mevzuatı tamamlamaya ve piyasayı bilgilendirmeye ayırdıkları hazırlık sürecinin ardından, 2014 yılından itibaren şikayet kabul etmeye ve re'sen soruşturmalara başladıklarını ve bugüne kadar 5'i re'sen olmak üzere 14 dosyayı sonuçlandırdıklarını söyledi.

Süreç, Kurul'a giderek sıkıntılarını paylaşan iş insanlarının şikayetlerini resmileştirmekte çekingenlik gösterdiğini belirtirken, bunun nedenini "çünkü şikayet edecekleri firmalar, beraber iş yaptıkları, aynı iş kolunda çalışan insanlar olabiliyor. Ayrıca Kıbrıs küçük bir yer, tanıdıklık ilişkisi olabiliyor" sözleriyle açıkladı.

Rekabet Kurulu'nun şikayetlerle ilgili işlem yaparken bazı delillere ve belgelere ihtiyaç duyduğunu ifade eden Yenal Süreç, ihtilafın tarafı olanların bu tür belgeleri Kurul'la paylaşması gerektiğini, ayrıca makul şüpheli durumlarda Kurul'un da re'sen soruşturma başlattığını anlattı.

"DEVLET REKABET MEVHUMU GÖZETMEDEN BİRÇOK DÜZENLEME YAPIYOR"

Re'sen açtıkları ilk soruşturma dosyasının LPG ile ilgili olduğunu dile getiren Süreç, konuları inceledikçe devletin birçok düzenlemeyi rekabet mevhumunu gözetmeden yaptığını fark ettiklerini ve bunun da rekabeti öldürdüğünü söyledi.

"REKABET DEVLET ELİYLE ÖLDÜRÜLÜYOR""

Rekabet Kurulu Başkanı Dr. Yenal Süreç, şöyle konuştu:

"Firmalar da zaman zaman bunun arkasına saklanıyorlar. Yani devlet eliyle rekabeti biz öldürüyoruz ve rekabetin olumlu kazançlarını elde etmekte zorlanıyoruz.

Örneğin rekabet olan ortamda daha iyi fiyatlar, daha kaliteli ürün ve hizmet, daha yenilikçi, iyi ürünler gündeme gelecektir. Bu da rekabet içinde yapılacağı için her firma pazar payını büyültmek için bu tür gelişmelere odaklanacaktır.

"REKABET KÜLTÜRÜMÜZ GELİŞMEMİŞ"

Bunları yapamadıkları için, rekabet etmeme kültürü daha yaygın olduğu için -aslında bu anlamda önemli bir sıkıntımız var, rekabet kültürümüz gelişmemiş- bu nedenle de rekabetin olumlu sonuçları yerine olumsuz sonuçlarını görüyoruz, gözlemliyoruz.

Yenilik yok, sürekli olarak ürünler aynı, fiyatlar aşağıya hiç inmiyor. Sürekli yukarıya meylediyor ve bu anlamda da sıkıntılı sonuçlar tüketicilere yansıyor."

Rekabet Kurulu Başkanı Yenal Süreç, somun ekmekle ilgili soruşturmada fırıncılara toplamda 16 bin TL para cezası verdiklerini bildirdi.

İhlal tespit etmesi halinde Rekabet Kurulu'nun ilgili firmaya bir önceki yılki cirosunun yüzde 10'una kadar idari para cezası verebildiğini, ayrıca kurulun kararlarının yargıya açık olduğunu ve nitekim şu ana kadar para cezası verdikleri tüm tarafların Yüksek İdare Mahkemesi'nde dava açtığını anlatan Süreç, ancak 4 davadan hiçbirinin henüz sonuçlanmadığını kaydetti.

Rekabet Kurulu Başkanı Süreç, amaçlarının rekabeti bozduğu için ceza verdikleri firmaların zora girmesi, piyasadan çıkması değil, rekabete uygun hale gelmesi olduğunu vurguladı.

Uyarı cezaları da verdiklerini ve farkındalık yaratmak, piyasada rekabete dikkat çekmek amacıyla genellikle cezaları düşük seviyede tuttuklarını ifade eden Süreç, Kurulla işbirliği yaparak istenen bilgi ve belgeleri zamanında veren, söz konusu ihlali soruşturma bitmeden sonlandıranların hafifletici unsur, aksini de ağırlaştırıcı unsur olarak değerlendirdiklerini anlattı.

Rekabet Kurulu Başkanı Süreç, süt imalatçılarıyla ilgili yürüttükleri iki dosya konusunda da bilgi verdi ve süt ürünlerinin fiyatını belirleyip gazete yoluyla duyurmalarıyla işledikleri ihlal konusunda ilk kez SÜİB adlı teşebbüs birliğine de ceza verdiklerini açıkladı. Süreç,"Böyle bir fiyat oluşumuna önderlik ettiği için hem birliğe, hem de yönetim kurulundaki temsilcilere 45 bin TL'ye yakın bir ceza verilmiştir" dedi.

ŞİMDİYE KADARKİ EN YÜKSEK PARA CEZASI

Yine SÜTEK'in düzenlediği çiğ süt borsasında alım yapan teşebbüsler hakkında,şikayet üzerine,bir yıldan fazladır yürüttükleri ve toplamda 22 teşebbüse açtıkları bir dosya daha bulunduğunu anlatan Süreç, dava okunan 22 teşebbüsten 15'ine değişen oranlarda toplamda 167 bin TL para cezası verdiklerini ve bunun şimdiye kadarki en yüksek ceza olduğunu bildirdi.

Yenal Süreç, soruşturmaların yürütülmesinin oldukça zaman aldığını, Rekabet Kurulu'nun yeterli personeli bulunmadığı için Kurul üyelerinin o dosyada oy kullanmamak koşuluyla raportör olarak görev yaptığını kaydederek, "Bu da bizim hem hızımızı yavaşlatmakta, hem de layıkıyla görev yapmamıza engel olmaktadır. Bunun için de bir yasa değişikliği çalışmamız var. Kurula idari ve mali özerklik kazandıracak, daha etkin denetimler yapıp piyasayı daha rahat takip edebilecek bir yapıya geçebilecek bir düzenleme öngörüyoruz" diye konuştu.

Bu yılın başında 2 sözleşmeli uzman istihdam ettiklerini, 2 personele daha ihtiyaç duyduklarını; arşiv ve sekreterlik işleri için de eski KTHY personeli iki kişinin görev yaptığını anlatan Süreç, Kurul'un verdiği cezaların Gelir ve Vergi Dairesi veznelerine ödenerek devlete gelir kaydedildiğini; ödenmeyen cezalara da Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Yasası'na göre işlem yapıldığını aktardı.

BİRLEŞEN VE DEVRALINAN ŞİRKETLERLE İLGİLİ UYARILAR

Rekabet Kurulu Başkanı Yenal Süreç, şirketlerin piyasalarda biraraya gelmesinin, ortak yapıya girmesinin, bir firmanın ötekini satın almasının, makine ve araç parkı veya binalarını devralmasının yahut da iki veya daha fazla firmanın birleşerek yeni bir ortak şirket kurmalarının Rekabet Yasası tahtında "yoğunlaşma" tanımıyla ele alındığını ve bu girişimlerden önce Kurul'un bildirim yapması gerektiğini söyledi. Süreç, bu konuda özetle şu bilgileri verdi:

"Bu tür hareketler gerçekleşmeden önce eğer tarafların yurt içi ciroları 2 milyon TL'yi, yurt dışı ciroları 20 milyon TL'yi aşıyorsa bir bildirim yaparak Rekabet Kurulu'nun onayını almak durumundadırlar. Bunu biz hem yasanın 7. maddesinde, hem de 2013'te yayımladığımız Yoğunlaşmalar Tebliği'nde duyurmuştuk."

Bir yabancı bankayla ilgili soruyu yanıtlayan Süreç, "Bu konuda henüz bir bildirim almadık ama basın yoluyla piyasada bu tür gelişmeler olduğunu, örneğin finans sektöründe bir bankamızın el değiştireceği haberleri bilgimize gelmektedir" ifadelerini kullandı.

Ayrıca faaliyetlerini geçici süre durdurduğunu açıklayan bir perakende zincirinin başka firmalarca devralındığına dair de duyumlar aldıklarını belirten Rekabet Kurulu Başkanı Süreç, ilgili tarafların mevzuatı inceleyerek Kurul'un yetki kapsamına giriyorsa gerekli bildirimi yapmasını istedi.

Süreç, re'sen işlem başlatma yetkileri de olduğunu hatırlatarak, daha önce bildirimsiz devir yaptığını tespit ettikleri Altınbaş Petrol'le ilgili re'sen işlem yaptıklarını ve idari para cezası verdiklerini anlattı.

Süreç, yoğunlaşma kapsamındaki firmaların durumunu inceleyerek piyasada olası bir hakim konum yaratma, tekel oluşturma potansiyelleri varsa, bu yoğunlaşmayı, birleşmeyi yasaklayabildiklerini ya da koşula bağlı onay verebildiklerini söyledi.

"YABANCI FİRMALAR DAHA TEDBİRLİ"

"Bunlar tabii Batı ülkelerinde ve dünyanın birçok yerinde yerleşmiş uygulamalardır. Maalesef bizde henüz yeni yeni gündeme geliyor. Kurul bu konuda gerekli uyarılarını ve bilgilendirme çalışmalarını yapmaktadır ama yapılaşan durumlardan görüyoruz ki çok fazla da dikkatealınmıyor" diyen Süreç, yurt dışından gelen firmaların Rekabet Kurulu ve yasa olup olmadığını avukatları ve muhasipleri aracılığıyla sorarak işe daha tedbirli başladıklarını gözlemlediğini anlattı.

Rekabet Kurulu Başkanı Süreç, AB çalışmalarının yeniden gündeme geleceği bugünlerde, ülkedeki firmaların da artık kendi içlerinde rekabet uyumunu sağlamasını, rekabet ihlali yaratabilecek uygulamalardan kaçınmalarını beklediklerini söyledi.

Piyasadaki bir firmanın, hakim konumunu kötüye kullanıyorsa, yüksek fiyatlar uyguluyorsa, 'şunu almazsan bunu vermem' gibi koşullar yaratıyorsa Rekabet Kurulu'nun alanına girdiğini ama muadili varsa, tüketici için başka seçenekler varsa Kurulun bir şey yapamayacağını anlatan Yenal Süreç, piyasa küçük olduğu için kolayca hakim konuma gelmenin kolay olduğunu, pazar payı yüzde 40'ı geçen, finansal olarak güçlü, yaygın dağıtım ağına sahip, çok bilinen markaları elinde tutan firmaların hakim konumda olduğunu varsaydıklarını dile getirdi.

Süreç, firmaların pazarlama yapan elemanlarının da dikkatli olması, rakip firmaların raflardaki ürünlerine saygı göstermesi gerektiğini vurgulayarak bu konuda firma yöneticilerine sorumluluk düştüğünü ifade etti.

Zaman zaman şikayete rağmen ihlale rastlamadıklarını belirten Rekabet Kurulu Başkanı Yenal Süreç, "Verdiğimiz cezada da veya 'ihlal yoktur' deyip kapattığımız noktada da, her iki taraf da bizi dava edebilir.

Kararlarımız yargıya açıktır. Hukuki ve iktisadi değerlendirmeleriyle birlikte gerekçeli kararımızı hem web sayfamızda hem Resmi Gazete'de yayımlarız, şeffaflığa çok önem veririz. Bu kararı beğenmeyen taraf, 75 gün içinde Yüksek İdare Mahkemesi'nde dava açabilir" dedi.

Kurulun tüketici hakları açısından rolüyle ilgili sorulara karşılık Süreç, "Tüketiciler de mağdursalar bu ihlali gelip şikayet edebilir ama genellikle firmalardır.Tüketicilerin yasayla ilgili bilgilenmesi ve nelerin ihlal kapsamına girdiğini öğrenmesi, gerekirse bizden bilgi alması gerekir" diye konuştu.

Süreç, idari düzenlemelerin rekabete engel olmasının yarattığı sorunlara değinirken, şöyle konuştu:

"Rekabet Kurulu'nun bir de rekabet savunuculuğu görevi vardır. Hem tüketicilerin ve firmaların bilinçlendirilmesi, hem de politika belirleyicilerin yapacakları, uygulayacakları mevzuatların rekabetle uyumlu olmasını sağlamak... Bakanlar Kurulu'na sunulacak önergelerle ilgili bizden de görüş alınması bizler için önemlidir.Tabi ki burada bizim görüşümüz bağlayıcı değil tavsiye niteliklidir. İlgili kurum ister dikkate alır, istemezse almaz. Nitekim mevzuat değişiklikleriyle ilgili bizden görüş alan kurumlar vardır.

Ekonomik hayatı ilgilendiren konularda kuruldan görüş alınmalı. Burası bir hakem pozisyonundadır. Piyasada kuralları koyan ve uyulup uyulmadığını denetleyen bir hakemlik rolü vardır. Bu tür görüşler alışkanlık haline getirilirse bizler için iyi sonuçlar getirecek."

Bugüne kadar yürüttükleri soruşturmaların bir kısmında, özellikle akaryakıt alanında rekabetin çok üst düzeyde sağlanmadığını ve yasaların zorlayıcı yönde olmadığını fark ettiklerini vurgulayan Süreç, yine Lefkoşa-Mağusa hattındaki otobüslerle ilgili soruşturmalarında, bu alanı düzenleyen İzin Kurulu'nun denetiminin yetersizliğini ve firmaların da bunu kendi lehlerine kullanmaları yüzünden sıkıntılı durumlar yaşandığını saptadıklarını anlattı.

AKARYAKIT SEKTÖR RAPORU

Süreç, bu nedenle zaman zaman bu idari dosyaların incelenmesi sonucu kurumlara bir takım tavsiyelerde bulunduklarını, şu anda da Akaryakıt Sektör Raporu hazırladıklarını anlatarak, hem LPG'nin hem sıvı akaryakıtın dahil edildiği bu çalışmanın ülke adına bir ilk olacağını söyledi. Süreç, ilgili taraflarla paylaşacakları bu raporda tavsiyelerin, görüş ve önerilerin kamuoyunun bilgisine sunulacağını kaydetti.

Rekabet Kurulu'nun "muafiyet dosyaları" inceleme yetkisi de bulunduğunu ifade eden Süreç, bu konuda da bilgi verdi.

Buna göre, iki veya daha fazla firma arasına imzalanacak bir anlaşma varsa ve bu anlaşmanın bazı maddeleri rekabete aykırılık içeriyorsa ama öte yandan da bu anlaşmanın imzalanması kaçınılmazsa ve beraberinde bir takım kazanımlar getirecekse,Rekabet Kurulu, "rakip firma olarak bunu yapmanız sakıncalı ama tüketicinin faydasına da olduğu için size 3-4 yıl uygulama muafiyeti getiriyoruz size soruşturma açmamayı taahhüt ediyoruz" diyebiliyor.

Süreç, bu konuda örnek olarak Karpaz'a ürün ulaştırmak için iki veya daha çok firmanın tek araç kullanmasını örnek gösterdi ve Karpaz'daki insanlara o ürünün ulaşabilmesi için muafiyet verilebildiğini anlattı.
Şu anda 3 muafiyet talep edilen sözleşmeyi ve 2 de şikayeti incelediklerini bildiren Rekabet Kurulu Başkanı Süreç, Kurulun soruşturmasını bitirince iddiaları ilgili tarafa gönderip savunma aldığını; gerek görülürse Kurula çağrılıp sözlü savunma da istenebildiğini, ona göre karar verildiğini anlattı.

Rekabet Kurulu Başkanı Yenal Süreç, ön soruşturma safhasını, delil nitelikli belge ve bilgiler ortadan kaldırılmasın diye gizlilik içinde yürüttüklerini, gerçekten bir ihlal olduğuna kanaat getirdikleri aşamada soruşturma açılırsa ilgili taraflara bilgi verildiğini ifade etti.

REKABET KURULU'NA NASIL ULAŞILABİLİR?

Süreç, Rekabet Kurulu'nun yayınlarından, www.rekabet.gov.ct.tr adresli web sayfasından, facebook'ta KKTC Rekabet Kurulu adlı sayfasından ve 3300661-3300662 numaralı telefonlardan takip edilebileceğini de sözlerine ekledi.

TAK

#mesajınızvar
Levent ÖZADAM'dan
#mesajınızvar
Gözden Kaçmadı
#gozdenkacmadi

En güncel gelişmelerden hemen haberdar olmak için

Yorumlar

Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.