"Müzakerelerin en zor ve en kötü görüşmesi"

Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ve Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis'in, herhangi bir ilerleme kaydedilemeyen ve BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Temsilcisi Lisa Buttenheim açıklama yapmadan sona eren dünkü görüşmesi Rum basınına "zor görüşme" ve "müzakerelerin en kötü görüşmesi" olarak yansıdı.

MÜZAKERELERİN İKİNCİ AŞAMASININ TAMAMLANDIĞINA BM DE VURGU YAPTI

Simerini "Bayramdan Sonraya..." başlıklı haberinde müzakereleri bir sonraki aşamaya götürecek usulle ilgili anlaşma çabalarının eylüle aktarıldığını yazdı ve müzakerelere yakın bir kaynağın "müzakerelerin en kötü görüşmesi" diye nitelediğini yazdı, özetle şunları ekledi:

"Bilindiği gibi Rum tarafı, Kıbrıs sorununun bütün konularında önerilerin sunulmasını, müzakerelerin bir sonraki aşamaya, al-ver aşamasına geçilebilmesi için temel ön şart koşmuştu. Bu ilk kez başarıldı ve müzakerelerdeki genel uyumsuzluğa bir uyum notası sağlıyor.

Rum tarafı, Kıbrıs Türk tezlerinden memnun olmamasına karşın önerilerin sunulmasını olumlu algılıyor. Kıbrıs Rum tarafınca 17, Türk tarafınca da 15 belge sunulmasıyla bu prosedürün tamamlandığına, dün akşamüzeri yayımladığı açıklamada BM de vurgu yaptı. Bu aynı zamanda, dünkü görüşmeyle ilgili ilan edilebilecek tek şeydi, bu belgelerle bundan sonra ne olacağı ise bilinmezliğini koruyor."

Politis "Dünkü Görüşmede Gerginlik... Eroğlu Görüş Birliklerini İncelemeyi Reddediyor, Al-Ver İstiyor" başlıklı haberinde dünkü görüşmenin Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis ve BM açısından zor ve çoğu noktada sinirli geçtiğini yazdı, özetle şunları aktardı:

"Hükümet çevreleri, artık bütün müzakere başlıklarında öneriler sunulmuş olmasını müzakerelerdeki olumlu noktalar arasında sayılması gerektiğine işaret ediyor. Ancak Eroğlu'nun, önerilerin sunulmasının tamamlanmasıyla birlikte iki tarafın artık müzakerelerin üçüncü aşamasına, al-ver'e geçmeye hazır olduğunu söylemesi üzerine gerçek bir anlaşmazlık yaşandı.

Gazetemizin edindiği bilgilere göre Anastasiadis Eroğlu'na, görüş birlikleriyle ilgili ortak bir zemin olmadan al-ver'e geçilemeyeceğini söyledi ve görüş birlikleri olanlar, tezler arasında büyük mesafe bulunanlar ve görüş birliğine varılabileceği düşünülenlerin kategorilere ayrılması önerisini tekrarladı ve al-ver'in eylül sonunda başlayabilmesi için prosedürün, AB'nin katılımıyla hızlandırılabileceğini söyledi.

Eroğlu böyle bir şeyin şu ana kadarki görüş birliklerinin yitirilmesine yol açacağını söylemesi üzerine Anastasiadis Kıbrıslı Türk liderin, Downer Belgesi'ni mi kastettiğini izah etmesini istedi. Eroğlu kastettiği görüş birliklerinin Talat ile Hristofyas'ın teati ettiği belgelerle alakalı olduğunu söyledi. Bu noktada BM salondaki gerginliği gidermek için görüşmeye ara verdi ve aranın ardından Güven Yaratıcı Önlemler'in ve usulün, bir sonraki görüşmelerinde müzakerecilerce görüşülmeye devam etmesine karar verildi."

ANASTASİADİS BU SEFER DE ORTAK ZEMİN İSTEDİ

Fileleftheros "Dünkü Liderler Görüşmesinde En Küçük Bir İlerleme Dahi Olmadı" başlığıyla aktardığı haberinde edindiği bilgilere dayanarak Eroğlu'nun, müzakerelerin artık üçüncü aşamaya, al-ver aşamasına geçmesi gerektiği görüşünü ortaya koyması üzerine Anastasiadis'in, önce ortak bir zemin olması gerektiğini söylediğini yazdı, özetle şunları aktardı:

"Başkan Anastasiadis Eroğlu'na, önce üzerine basılabilecek bir zemin olması gerektiğini söyledi. prosedüre ilişkin üçlü önerisini yineledi ve her iki taraf da tezleriyle ilgili belgeleri sunduğuna göre eylül ayına kadar anlaşmazlık olan konularda uzlaştıkları noktalarla ilgili belge hazırlamalarını ve ekim ayı içerisinde de al-ver aşamasına girilmesini söyledi.

Bu noktada Anastasiadis Eroğlu'na, ekim ayından yılsonuna kadar (al-ver yapılması için) acele ettiğini söylüyorsa Avrupa Birliği'nin de katılmasıyla prosedürün hızlandırılabileceğine işaret etti.

Anastasiadis'in, Eroğlu'nun görüş birliklerini kabul ettiğini söylemesine karşın Kıbrıs Türk tarafının sunduğu son belgelerde 30 civarında anlaşmazlık saptadığını söylemesi üzerine Eroğlu, görüş birlikleri derken kastettiklerinin Talat-Hristofyas müzakereleri sırasında sunulan 31 belgeyi kastettiği cevabını verdi.

İyi bilgili kaynaklara göre bu noktada Anastasiadis, iki tarafın 11 Şubat Ortak Açıklaması'nı, Rum tarafının sunduğu 17, Türk tarafının da 15 belgesi temel alarak hazırlayacakları Eroğlu-Anastasiadis görüş birliklerini ileri götürmeyi önerdi. Şunu da belirtmek gerekir ki Türk tarafı ilk kez, kapsamlı görüşlerini içeren belgeler sundu.

Dünkü görüşmenin bazı noktalarında Lisa Buttenheim 'Ortak Açıklama hepimiz açısından bağlayıcıdır' hatırlatması yaptı ve ortam fazla gerildiği için görüşmeye bir süre ara verildi. Aranın ardından da ilerleme sağlanamadı."

Gazete dünkü zor görüşmenin ardından liderlerin, bir sonraki görüşmelerini 2 Eylül'de yapma kararı aldıklarını, güven yaratıcı önlemlerin görüşülmesine ise bir sonraki görüşmelerinde müzakereciler tarafından devam edileceğini kaydetti.

Alithia "Eroğlu'nun İtirazı Müzakereleri Engelliyor" başlıklı haberinde dünkü görüşmede Eroğlu'nun müzakerelerin 2'nci aşamasının tamamlandığını, üçüncü aşamasının başlamakta olduğunu belirtmesi üzerine Anastasiadis'in, bir sonraki aşamayla ilgili müzakere zemini olmadan üçüncü aşamaya geçilemeyeceği cevabını verdiğini yazdı.

Anastasiadis'in dünkü görüşmeye usulle ilgili 3 senaryo ile gittiğini belirten gazete bunları şöyle sıraladı:

"a) üçlü önerisini, yani, iki tarafların önerilerinin görüş birlikleri, anlaşmazlıklar ve iki tarafın birbirine yakın olduğu tezler olarak kategorilere ayrılsın. b) önümüzdeki günlerde iki müzakereci yeniden görüşsün ve ardından da liderler, ikinci aşamanın tamamlandığı anlaşmasına varmak üzere 31 Temmuz veya 1 Ağustos'ta yeniden görüşsün. c) Liderler müzakere gruplarıyla oturup şubat ayından bugüne Rum tarafınca sunulan 17 ve Türk tarafınca sunulan 14-15 belgeyi karşılaştırsın ve yeni bir Eroğlu-Anastasiadis görüş birlikleri belgesi oluşturulsun."

Gazete Anastasaiadis'in, tarafların belgelerinin yazın hazırlanmasını, karşılaştırmanın da eylül ayı içerisinde olmasını önerdiğini ve AB'nin müzakerelerdeki rolünün artırılması önerisini tekrarladığını ancak Kıbrıs Türk tarafının bunu kabul etmediğini yazdı, özetle şunları aktardı:

"Diplomatik bir kaynağa göre dünkü görüşme 'zordu, gerilim ve sinir yaşandı' dedi. Eroğlu görüş birlikleri konusunda, Talat-Hristofyas ve Eroğlu-Histofyas döneminde varılan 31 belgeyi kabul ettiğini söyledi.

Bu arada Kıbrıs Türk tarafı nihayet Kıbrıs sorununun bütün başlıklarına dair önerilerini sundu. Toplam 14-15 belge. 17 belge sunan Kıbrıs Rum tarafı, bütün konularda ilk kez öneri sunmalarını olumlu ve önemli buldu. Ancak Türk tezleri bizim tarafı tatmin etmiyor gibi görünüyor. Rum tarafı, Eroğlu'nun ve grubunun Kıbrıs sorununda uzlaşıya isteksiz görünmesinden çok endişe duyuyor. Dahası Rum tarafı Kıbrıslı Türklerin tavrının Ortak Açıklama'nın ne kadar önemli olduğunu gösterdiğini de düşünüyor çünkü bizim taraf çıkmazdan mesul olamaz.

RUM TARAFI MASAYA KONULAN BELGELERDE YÜZDE 70-80 GÖRÜŞ BİRLİĞİ OLDUĞU GÖRÜŞÜNDE

Bizim taraf, son 6 aydır müzakere masasına konulan belgeler temelinde yüzde 70-80 görüş birliği olduğu kanaatindedir. Bu görüş birlikleri de Merkez Bankası (tek bir), artık yetkiler, yetkilerin nereden kaynaklandığı (Anayasa'dan), Egemenlik, v.b. gibi zor konulardadır.

İki liderin bir sonraki görüşmesi 28 Ağustos'tan 2 Eylül'e aktarıldı çünkü Başkan Anastaiadis'in 29 Ağustos'taki olağanüstü Avrupa Konseyi toplantısına katılması gerekiyor. İki müzakereci 26 Ağustos'ta yeniden bir araya gelecek. Kudret Özersay ve Andreas Mavroyannis Ağustos ayı içerisinde Atina ve Ankara'ya ikinci çapraz ziyaretini gerçekleştirecek."

Haravgi de haberini "Onları, Görüş Birlikleri-Anlaşmazlıklar Arayışı Ayırıyor... Ne GYÖ'lerde NE de Usulde Anlaşabildiler" başlığıyla aktardı.

TAK