Tsipras: "Yunan emeklilerin maaşları sizin vergilerinizle mi ödeniyor sanıyorsunuz?"

Bir müzakere süresince tarafların görüşlerini değiştirmesi karşılıklı güven ve samimiyet olduğu sürece meşrudur.

Aksi durumda, diyalogun sonu gelmezse, büyük Alman filozof Schopenhauer'un "Her Zaman Haklı Çıkma Sanatı!" olarak tanımladığı şeye benzeyen yöntemler devreye girer.

Mesela gerçeklerin üstünü örten dayanaksız genellemeler ortaya atmak için bazı istatiki göstergeleri özellikle seçip kullanmak adil değil. Bunu Oliver Blanchard gibi ünlü ve saygın ekonomistler yapsa dahi.

Aslında vergilerini ödeyen ortalama bir Alman'ı inandırdıkları meşhur efsaneden bahsediyorum. Almanlar ödedikleri vergilerle Yunanların ücretlerini ve emekli maaşlarını ödüyorlarmış. Bu kesinlikle doğru değil.

Sosyal güvenlik sistemimizde sorunlar var, kabul ediyorum. Önemli olan sorunun temeline inip nasıl çözülebileceğini bulmak. Son yıllarda daha fazla durgunluğa yol açan ve sorunu daha da derinleştiren birçok kesinti oldu.

Faiz dışı harcamaların yüzde 75'inin ücretler ve emekli maaşları için kullanılması kulağa şüphe uyandırıcı gelebilir. Hatta inanılmaz gelebilir çünkü faiz dışı harcamaların sadece 30'u emekli maaşlarını kapsıyor. Ayrıca ücretler ve emekli maaşlarının aynı şeylermiş gibi düşünülmemesinde fayda var. Aksi takdirde ciddi metodolojik sorunlara yol açılabilir.

Yunanistan'daki emekli maaşlarını Almanya'dakilerle karşılaştırmak da oldukça yanıltıcı; 2009 ve 2015'teki Yaşlanma Raporları'na göre 2007'de Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYH) yüzde 11.7'sini kapsıyordu, yani Almanya'daki yüzde 10.4 oranının azıcık üzerindeydi. Ancak 2013'te Almanya'daki oran neredeyse sabit kalırken Yunanistan'daki pay 16,2'ye çıktı.

Peki, bu artışın sebebi ne? Emekli sayısı mı yoksa emekli maaşları mı? Cevap: "Hiçbiri". Emekli sayısında bir değişiklik yok ve uygulanan politikalar yüzünden emekli maaşlarında ciddi bir düşüş var.

Basit bir matematik hesabı yaparsak GSYH'deki artan emeklilik giderlerinin tek nedeninin yine azalan GSYH, yani payda olduğunu anlayabilir. Yoksa pay, yani masraflar artmış değil. Başka bir deyişle GSYH, emekli maaşlarından daha hızlı düştü.

Emeklilik yaşıyla alakalı olarak, Yunanistan'daki çalışanlar daha mı erken emekli oluyor? Gerçek şu; Yunanistan'da erkekler ve kadınlar için emeklilik yaşı 67, yani Almanya'dakinden iki yaş daha fazla.

Yunanistan'da, erkeklerin emek piyasasından çıkış yaşı ortalama 64,4; kadınların ise 64,2. Yani Yunan erkekler 65,1 yaşında çalışmayı bırakan Almanya'dakilere göre 9 ay erken, kadınlar ise 64,2 yaşında çalışmayı bırakan Alman kadınlara göre 3.5 ay daha geç emekli oluyor.

Burada altını çizmek istediğim sosyal güvenliğimizdeki aksaklıkları kabul etmemle beraber sorunun emekli maaşlarının yüksekliğinden kaynaklanmadığı.

Emekli maaşlarına ilişkin sorunun sebebi son yıllarda devletin gelirlerinde azalma yaşanması. Bu azalmanın nedeni de özel sektör borçlarındaki yeniden yapılandırma doğrultusunda özel sektör katılımındaki düşüş (Emeklilik Fonları'nda tutulan Yunan tahvillerinin kesintiye uğraması; toplamda yaklaşık 25 milyar avro) ve bunun yanında, en önemlisi, yükselen işsizlik ve ücretlerdeki düşüşten dolayı katkıların keskin bir biçimde düşmesidir.

Özellikle 2010-14 döneminde neredeyse 13 milyar avro emekli maaşlarındaki ve ücretlerdeki yüzde 50'yi bulan azalma gibi birtakım tedbirler yoluyla sosyal güvenlik sistemimizden çıktı. Sistemdeki sorunun temeline inmeden getirilen bu tedbirler toplumun her kesimini yordu.

Dahası, şunu anlamalıyız ki, gibi sistem genel olarak harcamalar üzerinden daha az, gelirler üzerinden daha fazla baskılanıyor.

Bu durumun sadece Yunanistan'daki krize özgü bir şey olmadığına dikkat çekmek istiyorum. Sosyal güvenlik sistemi kuşaklararası dayanışmanın kurumlaşmış mekanizmasıdır ve bu sistemin sürekliliği toplumun tamamını ilgilendirir. Geleneksel olarak, gençler katkılarıyla ailelerinin emekli maaşları için kaynak yaratırlar, bahsettiğimiz dayanışma budur. Fakat Yunan krizi boyunca gördük ki bunun tam tersi oluyor; ebeveynler emekli maaşlarını çocuklarına bakmak için kullanıyor. Yaşlıların maaşları en fazla bir ferdi çalışan bütün aileler için son sığınak; işsizliğin genel nüfusa oranı yüzde 25'ken genç işsizliğinde bu 50'ye çıkıyor.

Böyle bir durumla karşı karşıya olduğumuz için bazılarının bizden istediği gibi çarpıcı sosyal sonuçlara mahal verecek yatay ve körü körüne kesintiler yapamıyoruz.

Başka bir deyişle sosyal güvenlik sistemimizin şu anki durumuna kayıtsız değiliz ve sistemin sürekliliğini sağlamada kararlıyız.

Yunan hükümeti sosyal güvenlik sisteminin yeniden yapılandırılmasını göz önünde tutarak belirli bir teklif sundu. Ortalama emeklilik yaşını artırarak erken emeklilik hakkını bir an önce kaldırmada hemfikir olduk ve emekli maaşlarının kaynaklarını acil olarak güçlendirmeye odaklandık. Böylece faaliyet giderlerini azaltacak ve özel düzenlemeleri kısıtlamış olacağız.

Kurumlarla olan görüşmelerimizde durumu ayrıntıyla inceledik. Bu reformlar sistemin sürekliliğine mutlak suretle katkı sağlayacak. Diğer bütün reformlar gibi sonuçların bir günü diğerine tutmayabilir. Süreklilik uzun vadeli bakış açısı gerektirir ve sığ, kısa dönemli mali kriterlere tabi olamaz (Örneğin 2016 GSYH'daki giderleri yüzde 1 oranında azaltmak).

Benjamin Disraeli üç tip yalandan bahseder: yalanlar, lanet olası yalanlar ve istatistik. Obsesif-kompulsif (saplantılı-zorlayıcı) göstergelerin önceki yoğun müzakereler sonucunda hazırladığımız kapsamlı anlaşmaları bozmasına izin vermeyelim. Bu sorumluluk hepimizin omuzlarında.

Sendika.org