Lefkoşa'nın emlak piyasası hızla değişiyor... Peki ne yapılmalı?

Önceki yıllarda Lefkoşa gerek müteahhitler gerek emlak şirketleri için garantili satışın olduğu, bir nevi her ekonomik ortamda sübap görevi gören bir piyasaydı. Kıbrıs'ın herhangi bir bölgesinde risk alıp inşaat veya yatırım yapan şirketler, bu risklerini bertaraf etmek için Lefkoşa'da da yatırım yaparlardı.

Bunun sebebi, Lefkoşa'nın genellikle memur olan alıcı piyasasıydı. KKTC'nin genelde çok çarpık olan yapısı, aslında Lefkoşa gayrimenkul piyasasını pozitif etkilemekteydi. Çünkü, yaklaşık 70,000 kişilik Lefkoşa nüfusunun büyük kısmı memurdur veya bir şekilde devletten bir gelir elde etmektedir. Bu GARANTİLİ gelir ise eşel mobil sistemi sayesinde devamlı artmakta idi. Bu ayrıca Memurlara yüksek bir de emeklilik ikramiyesi de sağlamaktaydı. Kendini işbu sistem sayesinde rahat ve garantide hisseden KKTC kamu çalışanları da korkmadan banka kredisi kullanmakta ve konut almaktaydı...

Bu yapı aslında bankalar için de biçilmiş kaftandı. Öyle bir müşteri potansiyeli düşünün ki garanti olan sadece işi (yani maaşı) değil ayrıca maaşının da her sene en az enflasyon oranında artsın! Böyle bir müşteriye hangi banka kredi vermek istemez ki?

Yukarıda bahsettiğim memuriyetin psikolojik avantajı ve ayrıca bankaların kredi verme motivasyonundaki yükseklik Lefkoşa'nın emlak piyasasını uzun yıllar hem pozitif etkiledi, hem de global kriz dahil her türlü dış etkenden korudu... O kadar ki gayrimenkul sektöründeki herkese Başbakan R.T.Erdoğan gibi kriz KKTC'yi teyet geçti derdi.

Ama artık işler değişti. Uygulanmakta olan ekonomik paket memurun psikolojisini allak bullak etti. Önce eşel-mobil kaldırıldı. Sonra yeni memurları işe alma maaşı düşürüldü... Bunlara paralel olarak eski Kıbrıs işlerinden sorumlu TC Bakanı Cemil Çiçek '... Böyle giderse KKTC Kasım 2011 de batacak' dedi. Şimdi bir de 13. maaşların kaldırılacağı tartışılır oldu!!!

Bu yukarıda bahsettiğim paragrafta yapılan ekonomik hamleler KKTC'nin kendi kendine yetebilmesi için doğru hamleler olabilir. Ancak bu hamlelerin etkisiylen daralan memur harcamalarının yerine geçecek herhangi bir önlem de alınmadı! Önlem alınmayınca piyasa daraldıkca daraldı. Buna bir de Sterlinin TL karşısında %30 - 35 civarında değer artışı da eklenince işler iyice içinden çıkılmaz hale geldi.

Peki ne yapılmalı?

Tamam yapılan ekonomik hamleler bir yere kadar doğru olabilir. Ancak bu hamlelerin sonunda herşeyin daha iyi (!) olacağı konusunda insanlara umut aşılanmalı, psikolojileri düzeltilmelidir. Nasılki kamu bütçesinde açık varken devlet ve ekonomi için işler kötü gidiyorsa, uygulanan önlemler sonucunda kamu açığı kapatılınca işlerin iyi gideceği konusunda KKTC halkı ikna edilmelidir. Bunun için ise Siyasi liderlerimize çok çok büyük görevler düşmektedir. Liderlerimiz inandırıcı bir şekilde programı sahiplenmeli ve (pozitif) sonuçlarını halka anlatmalıdır.

Bu yapılırken de Kuzek Kıbrıs gayrimenkul piyasasının süratle ucuzlamasının sağlanması gerekmektedir. Bir tapu işlemi sırasında şu anda %4 Stopaj + +6.25 Tapu Devir Harcı ve eğer varsa %5 KDV ödenmektedir. Bu toplamda %15.25 eder ki çok çok büüyük bir orandır. Düşünün ki 100,000 Sterlin olarak değerlendirilern bir evin tapu işlemleri sonrası maliyeti 115,250 Sterline çıkmaktadır! Bu kabul edilir bir vergi (ve harç) değildir. Önerim en azından 6 ay süresince en azından tapu devir harcının daha önce yapıldığı gibi ciddi bir şekilde indirilmesidir. %1'e indirilecek tapu devir harcı, yukarıda bahsettiğim evin maliyetini 5000 Sterlin azaltacaktır! Sadece bu bile bekletilen alımları tetiklemeye yetecektir...

Sonuç olarak KKTC Lefkoşa emlak piyasası tıkanmaktadır. Önlem alınmazsa, bir çok üretici şirketin çok zor durumda kalacağını öngörmek için kahin olmaya gerek yoktur!

Dengiz Kürşat
+90 533 851 23 23

dengiz@remaxgoldencyprus.com
www.facebook.com/dengizkursat
www.twitter.com/dengizkursat