Rumlar'dan Cern'e tam üyelik başvurusu
<P>Güney Kıbrıs'ın, Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi olarak bilinen İsviçre'deki CERN Merkezine başvurusu 2010 yılı Aralık ayında görüşülecek. Sadece 20 ülkenin üye olduğu CERN; 1954 yılında Fransa-İsviçre sınırında kuruldu. CERN'e, ülke bazında üye olmak için her sene 15-20 milyon dolar ödenmesi gerekiyor. <BR></P>
Kıbrıs Rum Kesiminin, yüzyılın deneyimini gerçekleştiren İsviçre'deki CERN laboratuarına ülke olarak üye olmak üzere başvurduğu açıklandı.Fransa ile İsviçre sınırında 1954 yılında kurulan ve dünyanın en önemli fizik ve bilim merkezi kabul edilen " Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi" CERN'e, Güney Kıbrıs'ın üyelik başvurusu Aralık 2010'da görüşülecek.
Kıbrıs Üniversitesi Fizik Bölümü Profesörlerinden Panos Razis'in CNA'e yaptığı açıklamaya göre, asrın en büyük deneyinin yeniden yapılması aşamasında Kıbrıs'ın CERN'e üyelik başvurusu , Rum bilim adamları için büyük önem taşıyor. İlki 2008 yılında yapılan ve parçacık hızlandırıcılarıyla atom altı parçacıkları çarpıştırarak maddenin nasıl oluştuğuna dair birçok sırrın anlaşılmasını sağlamayı amaçlayan " Asrın Deneyi", bu yıl Kasım ayında yeniden CERN'de denenecek.
Bu denemeye, Prof. Razis başkanlığında bir grup Kıbrıslı Rum bilim adamının da katılacağı açıklandı.
Güney Kıbrıs'ın CERN'e üyelik başvurusunun, sadece bilim alanında değil, her alanda Kıbrıs'a çok büyük katkıları bulunacağını belirten Prof. Razis, " CERN; Dünyanın en büyük ve en önemli laboratuarı. Fizik deneyleri ve aralarında tıbbın da bulunduğu araştırma alanlarına, Kıbrıs'ta büyük ilgi var.
Kıbrıslılar bu dallarda eğitim görüyor. Üye olduğumuz takdirde Güney Kıbrıs'a faydaları anlatılmayacak kadar büyük olacak. Yapılan tüm konferans, seminer ve oturumlardaki bilimsel veriler, Kıbrıs'a da iletilecektir. Kıbrıs'ın CERN'e üye olması bizim açımızdan müthiş önem taşımaktadır.
LHC olarak bilinen asrın deneyince yer alacağımız için heyecanlıyız. " dedi.
Bu arada, Avrupa'da 24 üniversite ile ortak yapılan deniz altı "neutrino teleskop" deneyleriyle ilgili CNA'in sorusuna Prof. Razis, " Hacmi 1-2 kilometre küp olacak telescope, bizim neutrinos'ları araştırarak, evrende çok uzak mesafelerdeki yıldız, super novae'ları araştırmamıza önemli ölçüde yardımcı olacaktır.
Bu çalışmalarımız diğer ekiplerle birlikte devam ediyor" yanıtını verdi.
Yıllık üyelik 15-20 Milyon Dolar
Ülke çapında üye olmak için her sene 15 ile 20 milyon dolar ödenmesi gereken CERN; bu parayı ödeme yapan ülkedeki bilimsel çalışmalarda kullanıyor. Bu para ile o ülkedeki yüksek enerji fiziği alanındaki çalışmaları destekliyor, alt yapı oluşmasına katkı sağlıyor. Daha da önemlisi CERN, bir üye ülke için sadece fizik çalışmalarına katılmak anlamını taşımıyor.
CERN'e üyelik, ülkenin ekonomik ve teknolojik gelişmesine de katkı sağlıyor.
Üye ülkeler, CERN'deki deney sistemlerinin kurulmasında gerekli malzeme ve cihazları temin ederek, ülkelerine hem ekonomik açıdan ödemelerinin çok üstünde gelir temin edebiliyor, hem de yüksek teknolojinin ülkelerinde geliştirilmesine katkı sağlayabiliyorlar.
Türkiye'nin ülke olarak üye olmadığı CERN'de, 50'den fazla Türk bilim adamı görev yapıyor. Türkiye'den Ankara, Boğaziçi, Çukurova, Doğuş, Ortadoğu Teknik ve Yıldız Teknik üniversiteleri, CERN'de yapılan çalışmalarda üye olarak yer alıyor. Bunların dışında bazı üniversitelerin de bu üye üniversiteler kanalı ile deneylere katılma olanağı buluyorlar.
Cern'de yapılanlar
Atomun bir çekirdek ve etrafında dolanan elektronlardan ve de çekirdeğin, proton ve nötronlardan oluştuğu biliniyor. Proton ve nötronların ise 'kuark' ve 'gluon' ismi verilen parçacıklardan oluştuğu öngörülüyor. Kuarklar, 'kuvvet taşıyıcı' olan gluonlarla çekirdek içinde hapsolmuş durumda bulunduklarından, bugüne kadar serbest olarak gözlenebilmiş değiller.
İşte, atomdan kuarklara uzanan bu süreç CERN'de deneysel ortamda tersinden izlenecek. Ilki yapılan deney, bu yıl sonunda yeniden tekrarlanacak. Yani protonlar ve nötronlar Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda (LHC), güneştekinin 100 bin misli sıcaklıkta 'eriyerek', kuarkların ve gluonların serbest kalmasına, dolayısıyla gözlenebilmelerini olanaklı kılacaklar.
Böylece, evrenin oluşumu sırasında meydana geldiği düşünülen büyük patlama 'Big Bang', 13 TeV kütle merkezi enerjisindeki protonlar çarpıştırılarak, laboratuvarda, 10-15 metre çaplı küre hacmi gibi küçük bir hacim içinde oluşturulmuş olacak.
Dolayısıyla, patlamadan sadece saniyenin milyonda biri uzunluğunda bir süre sonra oluşacak kuark-gluon ortamından, yoğunlaşmayla, proton ve nötronun oluşumunu, yani, maddenin nasıl kütle edindiğini öğrenmiş olunabilecek. Ancak beklenenler gözlenemezse, bilim adamlarının öngörülerinin arkasındaki teoriler de iflas etmiş olacak, yeni teoriler yaratılması gerekecek.
Kıbrıs Üniversitesi Fizik Bölümü Profesörlerinden Panos Razis'in CNA'e yaptığı açıklamaya göre, asrın en büyük deneyinin yeniden yapılması aşamasında Kıbrıs'ın CERN'e üyelik başvurusu , Rum bilim adamları için büyük önem taşıyor. İlki 2008 yılında yapılan ve parçacık hızlandırıcılarıyla atom altı parçacıkları çarpıştırarak maddenin nasıl oluştuğuna dair birçok sırrın anlaşılmasını sağlamayı amaçlayan " Asrın Deneyi", bu yıl Kasım ayında yeniden CERN'de denenecek.
Bu denemeye, Prof. Razis başkanlığında bir grup Kıbrıslı Rum bilim adamının da katılacağı açıklandı.
Güney Kıbrıs'ın CERN'e üyelik başvurusunun, sadece bilim alanında değil, her alanda Kıbrıs'a çok büyük katkıları bulunacağını belirten Prof. Razis, " CERN; Dünyanın en büyük ve en önemli laboratuarı. Fizik deneyleri ve aralarında tıbbın da bulunduğu araştırma alanlarına, Kıbrıs'ta büyük ilgi var.
Kıbrıslılar bu dallarda eğitim görüyor. Üye olduğumuz takdirde Güney Kıbrıs'a faydaları anlatılmayacak kadar büyük olacak. Yapılan tüm konferans, seminer ve oturumlardaki bilimsel veriler, Kıbrıs'a da iletilecektir. Kıbrıs'ın CERN'e üye olması bizim açımızdan müthiş önem taşımaktadır.
LHC olarak bilinen asrın deneyince yer alacağımız için heyecanlıyız. " dedi.
Bu arada, Avrupa'da 24 üniversite ile ortak yapılan deniz altı "neutrino teleskop" deneyleriyle ilgili CNA'in sorusuna Prof. Razis, " Hacmi 1-2 kilometre küp olacak telescope, bizim neutrinos'ları araştırarak, evrende çok uzak mesafelerdeki yıldız, super novae'ları araştırmamıza önemli ölçüde yardımcı olacaktır.
Bu çalışmalarımız diğer ekiplerle birlikte devam ediyor" yanıtını verdi.
Yıllık üyelik 15-20 Milyon Dolar
Ülke çapında üye olmak için her sene 15 ile 20 milyon dolar ödenmesi gereken CERN; bu parayı ödeme yapan ülkedeki bilimsel çalışmalarda kullanıyor. Bu para ile o ülkedeki yüksek enerji fiziği alanındaki çalışmaları destekliyor, alt yapı oluşmasına katkı sağlıyor. Daha da önemlisi CERN, bir üye ülke için sadece fizik çalışmalarına katılmak anlamını taşımıyor.
CERN'e üyelik, ülkenin ekonomik ve teknolojik gelişmesine de katkı sağlıyor.
Üye ülkeler, CERN'deki deney sistemlerinin kurulmasında gerekli malzeme ve cihazları temin ederek, ülkelerine hem ekonomik açıdan ödemelerinin çok üstünde gelir temin edebiliyor, hem de yüksek teknolojinin ülkelerinde geliştirilmesine katkı sağlayabiliyorlar.
Türkiye'nin ülke olarak üye olmadığı CERN'de, 50'den fazla Türk bilim adamı görev yapıyor. Türkiye'den Ankara, Boğaziçi, Çukurova, Doğuş, Ortadoğu Teknik ve Yıldız Teknik üniversiteleri, CERN'de yapılan çalışmalarda üye olarak yer alıyor. Bunların dışında bazı üniversitelerin de bu üye üniversiteler kanalı ile deneylere katılma olanağı buluyorlar.
Cern'de yapılanlar
Atomun bir çekirdek ve etrafında dolanan elektronlardan ve de çekirdeğin, proton ve nötronlardan oluştuğu biliniyor. Proton ve nötronların ise 'kuark' ve 'gluon' ismi verilen parçacıklardan oluştuğu öngörülüyor. Kuarklar, 'kuvvet taşıyıcı' olan gluonlarla çekirdek içinde hapsolmuş durumda bulunduklarından, bugüne kadar serbest olarak gözlenebilmiş değiller.
İşte, atomdan kuarklara uzanan bu süreç CERN'de deneysel ortamda tersinden izlenecek. Ilki yapılan deney, bu yıl sonunda yeniden tekrarlanacak. Yani protonlar ve nötronlar Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda (LHC), güneştekinin 100 bin misli sıcaklıkta 'eriyerek', kuarkların ve gluonların serbest kalmasına, dolayısıyla gözlenebilmelerini olanaklı kılacaklar.
Böylece, evrenin oluşumu sırasında meydana geldiği düşünülen büyük patlama 'Big Bang', 13 TeV kütle merkezi enerjisindeki protonlar çarpıştırılarak, laboratuvarda, 10-15 metre çaplı küre hacmi gibi küçük bir hacim içinde oluşturulmuş olacak.
Dolayısıyla, patlamadan sadece saniyenin milyonda biri uzunluğunda bir süre sonra oluşacak kuark-gluon ortamından, yoğunlaşmayla, proton ve nötronun oluşumunu, yani, maddenin nasıl kütle edindiğini öğrenmiş olunabilecek. Ancak beklenenler gözlenemezse, bilim adamlarının öngörülerinin arkasındaki teoriler de iflas etmiş olacak, yeni teoriler yaratılması gerekecek.
Star Kıbrıs
Diğer İÇ HABERLER
Yorumlar
Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.