'Doğrudan ticaret' yeniden gündemde

Kıbrıs Postası - Rahmican ÇALIŞKAN/Ulaş BARIŞ

Annan Planı referandumunun ardından gündeme gelen ancak aradan geçen 15 yıllık sürede buzdolabında tutulan, Kıbrıslı Türklere direkt ticaret yapma hakkı tanıyan tüzük bir kez daha Avrupa Parlamentosunun gündemine geliyor.

Güneyde yayın yapan Filelefteros Gazetesinin haberine göre, zamanında Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ancak Kıbrıslı Rumların engeline takılan tüzük, geçtiğimiz günlerde Avrupa Parlamentosu, Uluslararası Ticaret Komitesinin gündemine alınırken, tüzüğün yeni parlemento döneminde ele alınıp alınmayacağına gelecek hafta yapılacak AB Parlamento Başkanları Toplantısında ele alınacak.

Habere göre, AB Parlamentosunun en büyük grubu olan Avrupa Halk Partisi (EEP) tüzüğün görüşülmesinin iptalini isterken, ikinci büyük grup olan Sosyal Demokratlar'ın (SD) bu konudaki tutumunun tüzüğün yeniden ele alınması yönünde olduğu bildiriliyor.

Öte yandan tüzükle ilgili diğer gruplar arasındaki farklılıklar da dikkat çekiyor. Buna göre Liberaller ve Yeşiller Grubu tüzüğün görüşülmesini desteklerken, Avrupa beşik Solu/Kuzeyli Yeşil Sol Konfederatif Grup (GUE/NGL) tüzüğün görüşülmesine karşı.

Tüzük, 2004 yılında hem komisyon hem de parlamento tarafından reddedilmiş, buna da, adanının kuzeyinin 'kontrol dışında' olmasından ve üçüncü ülke olarak değerlendirilmesine yeterli yasal temel olmaması gösterilmişti.

TALAT: "RUMLARA BİR MESAJ OLABİLİR"

Konuyla ilgili Kıbrıs Postası'na konuşan 2'nci Cumhurbaşkanı ve dönemin önemli aktörlerinden Mehmet Ali Talat, bu konunun yeniden gündeme gelmesinin Rumlara bir mesaj taşıyabileceğini anlattı. Konu yeniden gündeme gelmiş olacağı için çok iyi, önemli bir gelişme olduğunun altını çizen Mehmet Ali Talat, "Uzun bir süredir Doğrudan Ticaret Tüzüğü unutulmuştu. Böyle bir şey sanki hiç gündemde yokmuş gibi davranılıyordu. Halbuki aslında komisyon Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nü geri çekmemişti, ama uyutulmuştu. En azından bu konu geçmese bile hatırlanması bakımından önemli bir konu" diye konuştu.

"BELKİ BU KONU 'KIBRISLI TÜRKLERİ UNUTMADIK' DEMEK İÇİNDİR"

Sosyal Demokratlar'ın bu konudaki tutumunun tüzüğün yeniden ele alınması yönünde olmasının dikkat çekici olduğunu vurgulayan Talat, "Belki bu konu 'Kıbrıslı Türkleri unutmadık' demek içindir. Bunda kimler rol oynadı bilemiyorum. Acaba bizim orada dostlarımız pozisyonunda olan insanlarda mı bu konuyu gündeme getirdi bilemiyorum. Ama bu işe yarayacak, hiç olmazsa Kıbrıslı Türkleri unutmadık demiş oluyorlar" ifadelerini kullandı.

"RUMLAR, TAAHHÜTLERİNİ BİLE YERİNE GETİRMEDİ"

Rumlara buradan bir mesaj çıkabileceğini belirten Mehmet Ali Talat, "Belki de Rumlara bunu bu şekilde devam ettiremezsiniz demek istediler" şeklinde konuştu.

Rumların AB ile tam üyelik ilişkisini, hiçbir şey olmamış gibi sürdürdüğünü, ancak Rumların Kıbrıs sorunun çözümü için çalışacakları yönünde taahhütleri olduğunu hatırlatan Talat, "Onun hiçbir gereğini yerine getirmiyorlar. Daha önceden üzerinde anlaşılmış, siyasi eşitlik, etkin katılım gibi konuları bile yeniden tartışmaya açıyorlar. O yüzden Rumlara bir mesaj düşünülmüş olabilir. Zaten AB'de her şey pazarlıklarla, ittifaklar ile gider, o yüzden böyle düşünülmüş olabilir" dedi.

TOROS, GEÇMİŞE İŞARET ETTİ…

Yine Kıbrıs Postası'na konuşan Ticaret Odası eski başkanı CTP Milletvekili Fikri Toros, 2004 Nisan ayında Avrupa Komisyonu'nun Kıbrıs Türk toplumunun ekonomik kalkınması, çözüme ve Avrupa Birliği Müktesebatına hazırlanması için, Yeşil Hat Tüzüğü, Mali Yardım Tüzüğü ve Doğrudan Ticaret Tüzüğü olmak üzere 3 tane tüzük önerisinde bulunduğunu hatırlattı.

Mali Yardım Tüzüğü ile Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nün birlikte önerildiğini işaret eden Fikri Toros, "Daha sonra Avrupa Konseyi'nden Rum tarafı ve Rum yanlısı ülkelerin desteği ve baskısı ile Doğrudan Ticaret Tüzüğü, Mali Yardım Tüzüğü'nden ayrılmıştı ve sadece Mali Yardım ile Yeşil Hat tüzükleri yürürlüğe girmişti" ifadelerini kullandı.

"AP BU TÜZÜĞÜ GÜNDEMİNDE MUHAFAZA ETMELİ VE ÖNCELİK VERMELİ"

Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nün Mali Yardım Tüzüğü'nden ayrıldığı günden beri, yani 15 buçuk yıldan bu yana Avrupa Parlamentosu'nun gündeminde beklediğine dikkat çeken Toros, "Bu süreç sonrasında yeni oluşan Avrupa Parlamentosu'nun bunu idrak edip gündeminde daha üst sıralara almasını bekliyoruz. Bunu gündemden düşürmek yerine, gündemlerinde muhafaza edip, öncelik vermeleri gerek" diye konuştu. Kıbrıs'ta federal çözüm yönünde müzakerelerin devam ederken, bunu sonuçlandırma çabalarında samimi olduklarını söyleyen Rumların, aynı zamanda Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nü gündemden geri almasını sağlamaya çalışmalarının samimiyet kurallarına aykırı olduğunu söyleyen Fikri Toros, "Avrupa Parlamentosu bu tüzüğü gündemlerinde muhafaza etmeleri gerek ve öncelik vermeli. Rumların bu konuyu kırmızı çizgi olarak tanımlamaları, AB ile Kıbrıs Türk toplumunun ilişkilerini KKTC'nin tanınmasına hizmet edeceği argümanıdır" dedi.

"DOĞRUDAN TİCARET TÜZÜĞÜ'NÜN GÜNDEMDEN ÇEKİLMESİ, ÇOK BÜYÜK BİR YANLIŞ"

15 yılda yürürlükte olan Yeşil Hat Tüzüğü ve Mali Yardım Tüzüğü'nün KKTC'nin statüsünü zerre kadar artırmaya hizmet etmediği ve etmeyeceğini vurgulayan Toros, sözlerini şöyle tamamladı:

"Burada adanın 3'te birinin AB'den bu kadar uzak tutulması çözüme hizmet eden bir şey değil. Güney Kıbrıs'ın AB üyelik anlaşmasında Kıbrıs Türk toplumunun ekonomik kalkınmasına dair herhangi bir itiraz veya engelleme olmayacağına dair taahhütleri vardır. Bunların samimiyetle halâ bağlı kalınan unsurlar olduğuna inanmak istiyorum. Dolayısıyla Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nün gündemden çekilmesi, bence çok büyük bir yanlıştır."

EREL: "BU KONU AB KURUMLARINI HEP RAHATSIZ ETMİŞTİR"

Ticaret Odası, Çözüm ve AB Partisi eski başkanlarından Ali Erel, 2004'te AB Parlamentosunun Doğrudan Ticaret Tüzüğü konusunda çalışmaları olduğunu ve ondan sonra bu konunun çok fazla gündeme gelmediğini aktardı. Bugünlerde gündeme gelecekse bile Avrupa Halk Partisi'nin bu konuyu reddettiği zaman zaten çoğunluğun gittiğini ve o parlamentodan bir şey geçirmenin mümkün olmadığını savunan Erel, "AB kurumlarını bu konu hep rahatsız etmiştir" dedi.

"BU KONU KKTC OTORİTELERİ AÇISINDAN ÇOK FAZLA KABUL EDİLEBİLİR DEĞİL"

Kıbrıslı Türklerin bir türlü ticaret yapmasını sağlamak için Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nün öneminden söz eden Ali Erel, "KKTC devlet idaresi kendilerinin by-pass edilerek böyle bir ticaretin başlatılmasına sıcak bakmıyor, dolayısıyla bu konu KKTC otoriteleri açısından çok fazla kabul edilebilir bir durum değil" şeklinde konuştu.

"EKONOMİK OLARAK FAYDA BEKLEMİYORUM, HATTA AP'DEN GEÇMESİ ÇOK MÜMKÜN DEĞİL"

Konunun yeniden gündeme gelmesinin, bu konunun unutulmadığının bir göstergesi olduğuna işaret eden Erel, sözlerini şu şekilde noktaladı:

"Bu olacaksa, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin bir bölgesi ile AB arasında yapılacak olan bir ticaret konusudur. Gündemde olması iyi bir şey, ancak KKTC'deki politikanın tercüme etmeye çalıştığı şekli ile olacak bir konu değil, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin onayı ile olacak bir konudur. Ben ekonomik olarak bu konuda bir fayda beklemiyorum, hatta AP'den geçmesini de çok mümkün görmüyorum. AP'nin hukuk bürosu, mevcut şekli ile doğrudan ticaretin AB müktesebatındaki hukuka uygun olmadığını söylüyor."