Çerkez: Kıbrıs'ta çözümden önce İki taraf arasındaki ekonomik uçurum kapanmalı

Oda Başkanı Günay Çerkez, Başkan vekilleri Alp Cengiz Alp ve Ramazan Gündoğdu ile Yönetim Kurulu üyeleri Seda Yavaş, Çelen Özkaynak, Hüseyin Kayalp, KTTO Genel Sekreteri Janel Burcan ve Genel sekreter yardımcısı Ekonomist Aysun Önet İleri'den oluşan KTTO heyetine YAGA direktörü Ayşe Dönmezer'de katıldı.

İzmir Ticaret Odası'nda "Kıbrıs sorununun çözümünde iş dünyasının rolü" konulu çalışma toplantısında konuşan KTTO Başkanı Günay Çerkez, "Ada'da olası bir çözümden önce iki taraf arasındaki ekonomik uçurumun, farkın kapanması gerekiyor" dedi.

Çerkez, Avrupa Parlamentosu'nda Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nün kabul edilmesi ile Türk Limanlarının ve havalimanlarının Rum uçak ve gemilerine açılmasının eş anlamlı olmadığını söyledi.

YEŞİL HAT TİCARETİNDE ENGELLER

KKTO Başkanı Günay Çerkez, 2004 yılında Yeşil Hat Tüzüğü'nün AB tarafından onaylanmasının ardından, adanın kuzeyinden güneyine ticaretin başladığını belirterek, "Ama Yeşil Hat Tüzüğü tek taraflı ve kısıtlı bir tüzük. Buna göre sadece Türk tarafından Rum tarafına mal satılabiliyor. Sürekli engeller var. Mal taşıyan Türk kamyonları, otobüsleri güney tarafına geçemiyor, Rum gazetelerine mallarla ilgili ilan verilemiyor, canlı hayvan ticareti yapılamıyor" dedi. KKTC'den Rum Tarafı'na bu tüzüğün kabul edilmesinden sonra yapılan ihracatın 2008 yılında 7 milyon dolara çıktığını ancak geçtiğimiz yıl bu rakamın 6 milyon dolara indiğini belirten Çerkez, "Bu ihracatla KKTC ekonomisinin büyümesi ve 12.5 milyar dolar dış ticaret yapan Rum tarafını yakalayabilmesi mümkün değil. Bunun için Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nün kabul edilerek olası çözümden önce iki tarafın ekonomisi arasındaki uçurumun kapatılması gerekir. Aradaki fark fazla olursa bu mümkün değildir" dedi.

DOĞRUDAN TİCARET İLE TÜRK LİMANLARININ AÇILMASI DENK DEĞİLDİR

Yeşil Hat Tüzüğü ile birlikte gündeme gelen ve KKTC'li işadamlarının başka ülkelerle de rahatça ticaret yapmasına olanak sağlayacak olan Doğrudan Ticaret Tüzüğü ve Mali Yardım Tüzüğü'nün bugüne kadar hayata geçmediğini aktaran Çerkez, en sonunda geçtiğimiz günlerde, Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nün Avrupa Parlamentosu gündemine geldiğini söyledi. Bu tüzüğün en kısa zamanda Avrupa Parlamentosu'ndan geçmesini arzu ettiklerini belirten Çerkez, Bunun çok yakında geçeceğini düşünüyoruz. Bu üzerimizdeki ambargonun kalkacağı anlamına gelmiyor. Diğer yandan Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, 'Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nü geçirin limanları açalım' ifadesini kullanmaya başladı. Halbuki Türkiye'nin hava ve deniz limanlarının açılması, doğrudan ticaret uygulamasının muadili olmayacaktır. Çünkü ambargo kalkmayacaktır. Biz eş zamanlı olmasını istiyoruz yani Kuzey Kıbrıs'taki havalimanı ve limanlar ile Türkiye'deki havalimanı ve limanlarını açılması eş zamanlı olmalıdır, bunlar birbirinin muadilidir. O zaman üzerimizdeki ambargo kalkar" diye konuştu.

TÜRKİYE İLE İLİŞKİLER

Türkiye'nin KKTC'ye önemli mali katkı yaptığını da belirten Çerkez, son yapılan protokol ile 3 yıl içinde 750 milyon liranın Kuzey Kıbrıs'a aktarılacağını söyledi. Çerkez, "Ama artık bu modelin güncelliğini yitirdiğine inanıyoruz. Her ay Ankara'nın 40-70 milyon TL'yi Kuzey Kıbrıs'ta kamuda çalışanların maaşlarının ödenmesi için göndermesi doğru değil.. Bu modelin değiştirilerek, bizim ekonomimizin güçlendirilmesi şeklinde geliştirilmesi gerektiğine inanıyoruz. Kamuya aktarılan bu paralar ekonomimize çok katkısı yok. Memurlar aldıkları bu paranın önemli kısmını da Güney Kıbrıs'ta harcıyor" diye konuştu.

Türkiye'nin en büyük ticari partnerleri olduğunu ve 1.2 milyar dolar ithalat yaptıklarını belirten Çerkez, Türkiye'ye yaptıkları ihracatın ise 71 milyon dolara düştüğünü söyledi. Türkiye ye daha fazla ihracat yapmamız gerektiğini düşünüyoruz diyen Çerkez, "Türk işadamlarını Kıbrıs'a yatırım yapmaya davet ediyoruz. Şimdiden Kuzey'de yapılacak olan yatırımlar olası bir çözümden sonra bütün adayı kapsayacaktır" dedi.

ORTAK YATIRIMLAR TEŞVİK EDİLMELİ

İTO Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş da Kıbrıs için ne yapabileceğine dair bir yol haritası çıkartmak için bir araya geldiklerini belirterek, ortak yatırım ve ticaretin teşvik edilmesi gerektiğini kaydetti. Demirtaş da Ankara'nın her ay 40-70 milyon TL arasında bir parayı maaş olarak KKTC'ye yolladığına dikkat çekerek, " Bu paraların güneyde kullanıldığına dair ciddi şikayetler alıyoruz. Bu bir model değil. Bana göre KKTC ekonomisi küçük değil. Kıbrıs'ın yaklaşık 15 milyar dolarlık bir pazarı olduğunu unutmayalım. Bunun 1.5 milyar doları KKTC'nin ithalatı oluşturuyor. Kıbrıs'ın tümü için bugünden distribütörlük anlaşması yapılması, kuzeydeki iş alemini nasıl yapılandırılacağı konularında çalışma yapmamız gerekiyor" şeklinde konuştu.