KKTC ve Dünya

KKTC'de içte "Kıbrıs görüşmelerinden" kaynaklanan belirsizlik her tarafı vururken,yine mülkiyet konusunda CTP iktidarının takındığı tutum inşaat sektörüne darbe indirirken,buna bir de Dünya'daki "Mali ve ekonomik kasırga" eklendi ki bundan asla uzak duramayız. Kim ne derse desin "Kasırga" gelir ve sizi bulur. "Ben bulaşmayacağım" demek çare değildir.

Son yayınlanan raporlarda da Türkiye'nin etkileneceğine yer verilmektedir.Bu da oplaya bizim de sarılacağımızın işaretidir.

Dow Jones endeksi 112 yıldan beri tarihinde ilk kez 128 puvan yani %18.2 değer kaybı gösterdi.Buna paralel olarak her ülke borçlanma faizini indirmekte,mevduata da devlet garantisini arttırmaktadır.Bu yerli ve yabancı mevduatın kaybını öçnlemeyi amaçlamaktadır. Bazı ülkeler ötekinden mevduat kapmakta daha çok talihlidir.İzlanda ise başta İngiltere olmak üzere birçok ülkeden aldığı mevduatı geri ödeyecek durumda değildir.İzlanda olayın tipik örneğidir.

Washington Post, bundan sonra yükselen piyasalarda borç ödememe olayları ve kredi paniklerinin görülebileceğini belirterek, riskli ülkelerin arasında Türkiye'yi de saydı. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MİT) öğretim üyelerinden Prof. Simon Johnson ve merkezi İngiltere'de olan "Etkin Müdahale" adlı kuruluşu Başkanı Peter Boone imzalı "Sonraki Dünya Savaşı? Finansal Olabilir" başlıklı bir inceleme yazısı yayınladı.

Bu yazıda ABD Yönetiminin Wall Street'i, Avrupa hükümetlerinin ise, ticari bankacılık sistemini korumak için önlem almak zorunda kaldıklarına dikkat çekildikten sonra İzlanda'da yaşanan krizin sonuçlarının sandığından daha ciddi olacağı vurgulandı.

İzlanda hükümetinin, yerleşiklerin mevduatını koruma sözünü verirken yerleşik olmayan mevduat sahiplerine benzer garanti sağlamayı reddetmesi ve bunun üzerine İngiltere Başbakanı Gordon Brown'un İzlanda'yı mahkemeye verme kararını almasının krizi tırmandırabileceği kaydedildi

Krizin yükselen piyasalar için de oluşturduğu tehlikeye dikkat çekildiği makalede şu görüşlere yer verildi: "Daha küçük ülkeler ve yükselen piyasalarda çok daha büyük borç ödememe vakaları ve kredi panikleri görülebilir. İzlanda'nın düşüşünden sonra herhalde büyük açıkları ve önemli tutardaki dış borçları olan ülkelere borç verenler, riskini azaltma yolunu arıyor. Açıktır ki riskli ülkeler, Doğu Avrupa'nın çoğu, Türkiye ve Latin Amerika'nın bazı bölümlerini kapsıyor. Rusya'nın zorlukları, ödeme gücü olduğu gibi görünen ülkelerin de yüksek risk taşıyabileceği gösteriyor."

İşte bu noktada ABD'li ekonomistlerin ortaya sürdükleri önlemlere bakmakta yarar vardır.Bunlar Türkişye gibi büyük ülke için büyük,ama KKTC gibi küçük ülke için küçük çapta ele alınabilir sanıyorum:

1-Dünya finansal güçler, hep birlikte, bankaların sermaye yapılarının yeniden düzenlenmesini gerektiren ulusal planları açıklamalı,

2-Tüm mevduat garanti edilmeli,

3-Faiz oranlarında büyük bir indirim yapılmalı,

4-Otoriteler, finansal sisteme likiditenin enjekte edileceğini taahhüt etmeli,

5-Tüm sanayileşmiş ülke ve yükselen piyasalar, küresel talepteki düşüşten kaynaklanan zararlarını silebilmek için etme önemli bir mali genişlemeyi gerçekleştirmeli,

6-Mortgage almış ev sahiplerine yönelik destek programları geliştirilmeli.

KKTC'ye gelince; Kıbrıs sorunundan ötürü başını kaşıyacak zamanı olmayan iktidarın, Özel sektörle,her türlü finans kurumları ile ve elbette var olan üretgen sanayi ile bir araya gelmesi ve 8 Üniversiteden de yararlanması gerekmektedir. Bilim adamlarına fırsat verilmeli;politik karar sonra gelmelidir.Dıştan ülkeye para akıtma yöntemleri geliştirilmelidir.ABD ve AB ülkeleri de uyguladıklarına göre varolan mevduat için tam devlet garantisi sağlanmalıdır.