Gyrocopter'ler hayli vukuatlı!

Aslında bugüne CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman ile Kıbrıs Genç TV'de yapmış olduğumuz mükemmel söyleşiyi kaleme alacaktım. Oldukça iyi bir program oldu ve Tufan Hoca partisinin görev vermesi halinde Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olabileceğini söyledi.

İşte bu konuyu uzun uzadıya yazacaktım ama bildiğiniz gibi dün son derece üzücü bir olay yaşandı ve iki vatandaşımız hayatını kaybetti. Gyrocopter'ler son zamanlarda kısa ulaşım mesafelerinde oldukça popüler araçlar olarak kullanılıyor. Ağustos ayında gittiğim İspanya'da özellikle bu duruma tanık oldum. Birkaç yüz Euro'ya bir saatlik mesafelere Gyrocopter'ler ile gidebiliyorsunuz.

Hayatını kaybeden pilotlar öğrendiğime göre İspanya'da da eğitim almış kişilerdi. Kıbrıs üzerinde pek uçak kazalarına alışık değiliz ama ne yazık ki zaman zaman olabiliyor. Her ne kadar en güvenli araçlar olsa da uçaklar, düştüğü zaman yüzlerce insan hayatını kaybedebiliyor.

Gyrocopter kazaları sık yaşanıyor

İnternette yaptığım kısa bir araştırma sonrasında her ne kadar popüler bir ulaşım aracı olsa dahi Gyrocopter'lerin çok sık kaza yaptığı ve kaza yapması halinde hayat kaybının kaçınılmaz olduğunu öğrendim.

Kazalar genelde pilotaj hatası

İnternette İngilizce bir kaynaktan edindiğim bilgiye göre 1985-2005 tarihleri arasında gerçekleşen 223 Gyrocopter kazasında kazaların ağırlıklı olarak pilotaj hatasından gerçekleştiği bilgisi yer alıyor. Önemli bir istatistiksel araştırma olan bu yazının Türkçesini sizler için linkiyle beraber yayınlıyorum.

Gyroplane kazaları epidemiyolojik analiz ve pilot faktörler

Giriş:

Gyroplanes (autogyros) nispeten güvenli ve istikrarlı bir genel havacılık uçağı tipi olarak kabul edilir. ABD Federal Havacılık İdaresi onları spor pilotu / hafif spor uçağı olarak sınıflandırıyor ve jiplanik kaza raporları kamuya açık bir veri tabanında bulunuyor. Pilot deneyim ve uçak bakımı ile ilgili konuların, uçak hasarları ve ölümlerle belirtilen kazaların ciddiyetini etkileyebileceğini varsaydık.

Yöntemler:

1985-2005 dönemi Ulusal Ulaştırma Güvenliği Kurulu veritabanında yapılan bir araştırma 223 jiplan kazası raporunu vermiştir. Bu raporlardan elde edilen bilgiler pilot performans arızaları ve bağlamsal bilgilerle derlenmiş ve bunlara çapraz referans verilmiştir. Veriler daha sonra İnsan Faktörleri Analiz ve Sınıflandırma Sistemi kullanılarak analiz edildi.

Sonuçlar:

Pilot deneyimin kaza sonuçları üzerinde güçlü bir etkisi vardı; Daha deneyimli pilotlarla karşılaştırıldığında, aynı marka / model jiproplane'de 40 uçuş saatinden daha az pilot bulunan kazaların, uçağı imha etme ihtimalinin iki katına, ölümcül olma riskini dört katına düşürme ihtimalinin daha fazla olması, kontrol kaybına neden olma ihtimalinin beş katıydı. Öte yandan, 40'tan fazla marka / model saati olan pilotların dahil olduğu kazaların algı temelli performans dağılımına bağlı olması daha muhtemeldir. Bu çarpışma örneklerinde bakım konularının önemli bir rol oynadığı görülmedi.

Sonuç:

Sonuçlar, pilot deneyiminin jiroplanlarda kaza ölümünün önemli bir göstergesi olduğu hipotezini desteklemektedir. Spor pilotu ve hafif spor uçağı (2004) için yeni FAA düzenlemelerinde uygulanmakta olan pilotların deneyim seviyesine uyarlanmış eğitim, jiroplan kazalarının sıklığını ve ciddiyetini azaltmaya yardımcı olabilir.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18856189

Bir başka Gyrocopter kaza raporu

Güney Afrika Sivil Havacılık Otoritesi (SACAA) Üzerine Kazma Gyro kazalarıyla ilgili bazı ilginç okumalar için yapılan kaza kayıtları. Eylül 2000 - Ocak 2017 arasında, Gyros ile ilgili 61 kaza meydana geldi, 61 kazadan 14'ü ölümcül oldu ve toplam 19 kişi hayatını kaybetti.

Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün (ICAO) Ortak Taksonomi Ekibi tarafından geliştirilen oluşum kategorilerini kullanarak, olayları sınıflandırmanıza ve daha yüksek düzeyde veri analizine izin vermenize olanak tanır. Oluşma kategorisi tasarımının önemli bir unsuru, birden fazla kategorinin ortaya çıkmasıyla ilişkilendirilmesine izin vermesidir. Yani, örneğin, bir motor arızası meydana gelirse ve ardından kontrol kaybı olursa, bu olay her iki kategoride de kodlanır.

Ölümle sonuçlanan jiroskop kazalarına bakıldığında, en büyük katilin tellerle çarpıştığı anlaşılıyor. Bu ölümcül kazalardan birinde pilot, içinde bulunduğu önceki bir kazada olduğu gibi, sahilde bir dokunmaya ve gitmeye çalıştığından, şanssız kaldı. O ve yolcusu bu kazadan kurtuldu, ancak telefon tellerine çarptığında (açıkçası) çok alçaktan uçarken o kadar şanslı değildi.

İkinci en büyük katil, mal sahibi tarafından Gyro üzerinde bakım hizmeti veriyor veya yapıyor. Ölümcül kazaların üçü, mekanik iş yapan / tamir eden kendiliğinden rotor uçağı sahipleri nedeniyle meydana geldi. Üç kazadan ikisinde, rotor kanatları makineyi terk etti ve uçuş sırasında kontrol kaybına neden oldu. Asansör kaybı söz konusu değil. Yanlış yakıt ve servis bültenine uyulmaması, iki ölümcül kazayla sonuçlandı.https://www.saflyermag.com/single-post/2018/02/27/Why-do-Gyros-Crash

Ivan Louv adında bir Gyrocopter pilotu bu araçla ilgili oldukça ilginç bir değerlendirme yapmış ve Gyrocopter ölümlerinin genellikle pilotaj hatasından kaynaklandığını ifade etmiştir.

Louv: "Ben Gyrosların insanları öldürmediği, insanların da Gyrosları öldürdüğü kanısındayım. Ağacın zirvesinde uçmaktan uzak durun, onaylı bir kişi değilseniz, jiroskop üzerinde bakım yapmayın, kalkış yaparken rüzgâr suyunu izleyin ve inerken jiroskopunuza sıkışmış bir plaj şemsiyeniz olduğunu unutmayın. Bu kaza istatistiklerine göre, kendimizi öldürmenin zekice yollarını yeniden icat etmediğimiz, ancak başkasının hatalarını tekrarladığımız anlaşılıyor. Gyroslar gizemli bir şekilde patlarlar ya da havada ayrılmazlar, sadece istedikleri için inişe geçmezler, ya da istemeyerek yere çarpmazlar. Ve kesinlikle, eğer onlara kötü muamele yaparsanız sizi ısırmaya daha az eğilimli değillerdir. Kaza ile ihmalkârlık arasında bir fark var".

********************

Günün Sözü

Hayatın en hüzünlü anı, deli gibi sevdiğin insanın buna değmediğini gördüğün andır. Ve en büyük kaybın ona harcadığın zamandır.

Paul Auster