EkoFin

Yrd. Doç. Dr. Şükrü UMARBEYLİ
sukruumarbeyli@hotmail.com
Yrd. Doç. Dr. Şükrü UMARBEYLİ

Ahh Gadriye Abam şimdi sen ne yapacaksın?

Yayın Tarihi: 23/11/20 07:00
okuma süresi: 6 dak.

Merkez Bankası politika faizi geçen hafta %10,25’den 475 baz puan yükseltilerek %15 oldu. Böylece faiz konusundaki bu artırım oranı ile dövizde hafif gerileme oldu. Bu oran zaten piyasa tarafından satın alınmış ve beklenen bir orandı ki beklenen olunca kısa süreli piyasaya yansımaları elbette olmuştur. Daha sonra merkez bankası sadeleştirme adımlarında ise bir ay vadeli repo ihalelerinin ve geç likidite penceresine imkân veren fonlamalarını ise bir haftalık repo ihaleleri ile yapılmaya başlayacağını duyurmuştu. Çok istisnai hallerde geç likidite penceresi fonlaması olacaktı. Bunun da oranı %19,50 olarak belirlenmiştir. Gecelik fonlama yeni faizi %16,50 olarak belirlenirken 27 Kasım tarihine kadar %15 olarak uygulamalar devam edileceğini duyurmuştu.

Genel olarak milyarlarca dolar rezerv harcayarak kurların düşmemesi ve rezervlerin erimesi ile birlikte faiz silahı ile bir nebze olsun bu sistemde aleyhimize de olsa işe yaradığı bir kez daha öne çıkmış durumdadır. Faizin artırılması kısa sürede döviz kurları için çaredir. Daha öncelerinde söylediğim gibi sermaye hareketleri ile ilk başta sıcak para ve döviz girişleri olması ve daha sonra da uzun vadede cari işlemler dengesi ile kurların dengesi sağlanabilir. Ekonomideki düzenlemelere ilk önce sosyal ve siyasal alanlarda adımlar ile başlanması gerekmektedir. Bununla beraber kurların yukarıya gitmesi durumunda ise TCMB normal şartlarda yine geç likidite penceresi yolu ile dolaylı yollardan yine faizlerini yükseltmek zorunda kalacaktır.

Tüm bunların yanında dış yatırımcılar için güven verilmesi çok önemlidir. Cds primlerinin kabul edilebilir seviyelere inmesi, bütçe açığı ve cari açığın dengesi, merkez bankası rezervleri, ülke notunun yatırım yapılabilir seviyelere gelmesi, işsizlik ve enflasyon oranlarındaki denge, dış borçlarımızın oranları ile genel olarak dışardan bakan yatırımcılar ve girişimciler için tüm bu veriler çok büyük önem taşımaktadır.

Sıkılaştırıcı ve daraltıcı para politikaları ile talebin kısılması ile para arzının piyasalarda azalması ve taleplerin kısılması ile enflasyonda düşüş amaçlanmaktadır. Diğer taraftan maliyet enflasyonu ile de dış girdilerin döviz kurlarındaki düşüş ile hammadde ve mamul ürünlerin daha uyguna alınması amaçlanarak bu şekilde de maliyetlerin düşürülmesi amaçlanmaktadır.

Dünya borç üzerine kurulu bir sistem içerisinde dönmektedir. Dünyanın küresel borcu rekor seviyede 272 trilyon doları aşmış durumdadır. Küresel borçların milli gelire olan oranları ise %364 seviyelerine ulaşmış durumdadır. Bireysel hane halkı ve reel sektör firmaları borçlu durumdadır. Satın alma gücünün düştüğü ve taleplerin kısıldığı bu süreçte tasarruf tedbirleri de büyük önem taşıyacaktır. Pandemi süreci ile ekonominin büyük kayıplar ile daraldığı bu günlerde, faizlerin de artışı ile kişilerin gelirlerine göre ve kazandıkları para birimine göre borç almaları kendileri için büyük önem taşımaktadır. Faiz artışı üretimi de etkileyecektir. İşsizlik ile enflasyonun ters orantılı olduğu da zaten Philips eğrisi teorisinde bilinen bir gerçek bu süreçte işsizlikler de artacaktır. Tüm bunların yanında jeopolitik risklerde aynı zamanda belirsizliğini sürdürmektedir.

***

Ahh Gadriye abam şimdi sen ne yapacaksın?

Gadriye abam tabi ki tüm bu gelişmeler maalesef seni de etkilemektedir. Gadriye abamın çocuğu şu an için pandemi ve ekonomik daralmalar sürecinde iş bulmada biraz sıkıntı yaşayacaktır. Enflasyon dövizdeki durumdan dolayı satın alma gücü bakımından zayıfladığı için eline daha az para kaldığından dolayı kredi çekerken daha dikkatli olmak zorunda ve tasarrufu da unutmaması gerekmektedir. Alışveriş ve dışarıdaki harcamaları keşke artsa ama gerek pandemi gerekse de ekonomik durumdaki sıkılaştırıcı politikalar ile daha kısıtlı halde olacaktır. Yabancı yatırımcıların doğrudan yatırım yapması ile dövizin bollaşması ülkeye sıcak para girişi olması ile dövizde gerileme olması durumunda ithal mallardaki düşüşte gerçekleşecektir. Diğer gelişmiş ülkelerin faiz kararları ile de büyük önem taşıyan faiz politikamız ülkemizdeki yabancıların kararlarını etkilemektedir. Kısacası Gadriye abam bu günlerde biraz temkinli ve dikkatli olarak yeniden bütçeni düzenlemelisin. Taleplerini kısarak idare etmelisin ve az da olsa tasarruf yapmalısın. Borçlanacağın zaman ise ihtiyacın kadar ve kazandığın para birimi ile dengeli bir biçimde hayatını idame ettirecek şekilde planlamanı yapmalısın. Gadriye abama selamlar…

#mesajınızvar
Levent ÖZADAM'dan
#mesajınızvar
Gözden Kaçmadı
#gozdenkacmadi

Yorumlar

Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

Diğer Yrd. Doç. Dr. Şükrü UMARBEYLİ yazıları