Ayni yere kaç defa çivi çakacan?

Dünyada agresif faiz artışları devam eder iken Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası sürpriz kararı ile %14 olan politika faizini %13’e indirdi. Yüksek enflasyonun altında kalan (TÜFE %79.60 ve ÜFE %144.60) reel negatif faiz veren politika faizi %13’e park etmiş durumda.

Geçen hafta İngiltere’de enflasyon 40 yıldan sonra ilk defa iki haneli rakamı görerek %10.01 oldu. İngiltere Merkez Bankası hatırlayacaksınız 27 yılın en sert faiz artışını yaparak 50 baz puan artışla %1.75 politika faizini belirlemişti. Yüksek enflasyon baskıları altında ülke ekonomisi için yaklaşık bir yıllık resesyon yani ekonomik durgunluk uyarısı yapılır iken, gaz fiyatlarındaki artışlardan dolayı ekim ayında enflasyonun daha da artacağı öngörülürken, 2023 yılı için de fiyatların tepede kalacağını belirtiyorlar. Amerika ise 2023 yılının ikinci çeyreğinde her şey yolunda giderse ancak faizlerin indirimini konuşabiliriz diyor.

Ülkemizde ise enflasyon oranı temmuz ayı için bir önceki yılın ayni ayına göre %116.56 seviyelerine ulaşmış durumda. Brend petrol diğer taraftan ekonomideki durgunluktan yani resesyondan korktuğu için fiyatlar düşüşte ve dalgalı gidiyor. Yazımı yazdığım şu an için 93.75 usd seviyelerini görmüş durumda. Özellikle ülkemizde de ekim ayında enflasyon daha da artış gösterecek gibi görülüyor. Ekonomik durgunluk, taleplerin azalması, enerji ve petrol fiyatlarının tepeye ulaşması dünya çapında uyarılar yapılması dikkate alınmalıdır. Her ne kadar politika faizi düşük olsada piyasadaki bankaların faizleri iki katından başlıyor. Piyasa bu faizi kabul etmiş görülmüyor. Türkiye’de faizler piyasalarda iki katını da aşmış durumda.

2023 yılı da anlaşılan yerine oturmayacak gibi görülüyor. Hem salgın da muhtemelen kış ayında bir defa daha vurmadan gitmeyecek gibi görünüyor. Kısacası 2023 için de politika yapıcılar mutlaka tüm bunları göz önüne alıp ona göre şimdiden çalışmalarına lazım başlasınlar. Ülkemize para girişi lazım, özellikle döviz girişleri. Esnafın kalkınması ve her türlü desteği alması lazım. Daha önce belirttiğim gibi dükkanı sabah açmak artık büyük giderler barındırıyor. Çalışan maaşları ve sabit giderlere bakıldığında, en az bir çalışanınız var ise ve en basit sabit giderler ile aylık minimum 14,000 TL gideriniz var demektir ki bu parayı da çıkartmak için neler yapmanız gerekiyor ne kadar kar marjı ve ne kadar satış yapmanız lazım tüm bunları bir de siz düşünün Gerçekten her şey çok zorlaştı.

Sanırım Kıbrısımızın en güzel dönemleri 80 ve 90’lı yıllardı. Belki o dönemler biz çocuktuk da farklı gelirdi ama benim için başkaydı asında. Ekonomi bir şekilde dönüyordu ve her şey ahenk içerisindeydi. Samimiyet vardı ve rahattık. Herkes birbirine güven duyuyordu ve güven içerisinde yaşıyorduk. Her şey çok kolay ve basitti. Bir şeye ihtiyaç olduğunda anında çözebiliyordunuz. Tabi dünya dönüyor ve teknoloji de gelişiyor. Ayak uydurmak lazım ama ayak uydururken de artık bazı duygu ve değerleri maalesef feda etmek zorunda kalıyorsunuz. Heba ediyorsunuz. Dünya ile ayni anda dönmek ve tüm ülkelere uyum sağlamak zorundasınız. Dünyanın dışında izole olarak kalamayız. Tüm bunları yaparken biz sanki plan ve program yapmadık. Sanki bir düzen karmaşası var; hafif bir kaos var gibi geliyor bana. Dediğim gibi biraz çaba, biraz program, vizyon ve misyon ile geleceği görerek çalışmalıyız. Ayni yere sürekli çivi çakamayız, çünkü o duvar artık çivi tutmuyor.