EkoFin

Yrd. Doç. Dr. Şükrü UMARBEYLİ
sukruumarbeyli@hotmail.com
Yrd. Doç. Dr. Şükrü UMARBEYLİ

Sterline ne oldu?

Yayın Tarihi: 03/10/22 07:00
okuma süresi: 5 dak.

Evet, Sterlin düştü ki ne düştü. Özellikle son 20 yılın en düşük seviyelerine gelirken dolar karşısında ise %20 değer kaybı yaşayan bir para birimine dönüşmüştü. Gbp/usd paritesi geçen pazartesi günü 1.03 seviyelerine kadar gerilemişti. Peki ama bunun sebebi ne idi? Bir anda böyle bir durum yaşandı esas merak edilen işte buydu.

İngiltere maliyesinin yaptığı açıklama ile 50 yılın en büyük vergisel kesintilerinin yapılmasının öngörüsü ardından hemen sterlin büyük tepki ile değer kaybına başlamıştı. Vergi indirimi demek kamu maliyesine zarar verebilecek, ekonomik büyümeyi düşürecek, resesyonu tetikleyecek ve Avrupa’da yaşanan enerji krizleri ile birlikte tamamen birleşip büyük bir durgunluk ile resesyon ihtimallerini artıracaktı. Bu olayların büyük sıkıntılar yaratabileceği üzerine sterlinde rekor seviyede düşüşleri izledik.

İngiltere Merkez Bankası geçici olarak uzun vadeli tahvil alımlarına, piyasadaki dengesizliği düzenlemek için geçen hafta işlemlere başlamıştı.İlk etapta 5 milyar sterlin tutarları konuşuldu. İngiltere Merkez Bankası aksiyon planında 14 ekime kadar gerçekleştireceği tahvil alım ihalelerinde 20 yıl ve üzerindeki vadelerdeki devlet tahvillerini alacağını belirtti. 

İngiltere Şubat 2020 yılından itibaren Avrupa Birliğinden ayrıldıktan sonra sadece enflasyon ile uğraşmıyor. Başbakan değişimi bildiğiniz gibi 7 Eylül’de gerçekleşmişken, diğer taraftan yine 8 Eylül’de ise Kraliçe II. Elizabeth'in ölümüyle kraliyette 70 yıllık bir dönemin bitmesi ile üst üste gelen bu süreçlerde sıkıntıları ortaya çıkarmıştı.

İngiltere’de ağustos ayı enflasyonu %9.9 oranlarına geldi. Temmuz ayında ise 40 yılın zirvesi %10.1 rakamları konuşulmaktaydı. Enerji krizleri ve enflasyonla mücadele kapsamlarında İngiltere’nin ilk hamlesi hane halklarına destek için mali yardım paketlerinin belirlenmesiydi.

Başbakan Liz Truss, ekim ayı başından itibaren hane halklarının enerji faturalarının toplamının yıllık en fazla 2,500 sterlin olacak şekilde iki yıl boyunca sabit tutulacağını ifade ederek büyük bir adım atmıştır. Gerçekten enerji giderleri iki katına çıkmak üzereyken bu adım ortamı biraz yumuşatmıştır. Diğer taraftan ek olaraktan enerji faturaları için 400 sterlin ek yardım da yapılabileceği belirtilmiştir. Tüm bunların maliyeti ise 100 milyar sterlin bunu da hükümet borçlanarak yapacak gibi görülüyor; çünkü İngiltere eski İngiltere değil.

Eylül ayında açıklanan başta dediğim gibi çok büyük vergi indirimleri ile enerji faturalarının düşülmesi hedeflenmişti. Bu da 5 yıllık bir dönem için yaklaşık 45 milyar sterlin devlet hazinesine kayıp yaşatacak demek oluyor. Bu vergi indirimleri tabi ki diğer taraftan ise eşitsizliği artırabilecek bir karardı. Bunun üzerine tepki olarak zaten neler oldu gördük; sterlin büyük düşüş yaşadı.

IMF ise yaptığı açıklamada "İngiltere dahil birçok ülkede yüksek enflasyon baskısı göz önüne alındığında, bu noktada büyük ve hedefe yönelik olmayan mali paketler önermiyoruz" diye İngiltere’yi uyardı.

Maliye Bakanı Kwarteng'in açıklamalarının hemen ardından sterlinde kayıp %2'yi aşarak, sterlinin dolar karşısında son 37 yılın en düşük seviyesinin görmesini sağlamıştı. İngiltere Merkez Bankası, yükselen enflasyonu kontrol altına alma için önümüzdeki 13 iş günü içinde günde 5 milyar sterline kadar uzun vadeli tahvil satın alma sözü vermiş durumda. Bu da türbülansın başladığı noktaya sterlinin gelmesini sağladı.

Amerikan Merkez Bankası'nın (Fed) faizleri şahin bir duruşla artırdıkça dolar diğer para birimleri karşısında güçleniyor. Diğer taraftan Rusya-Ukrayna savaşı kızıştıkça derinleşen enerji sorunlarının verdiği sıkıntılar artarak devam ediyor. Dünyada ve Avrupa'da meydana gelen yüksek enflasyon oranları, ortaya çıkması beklenen ekonomideki resesyon beklentileri ortalığı çok karıştırmış durumda.

Son mali planlarda sterlin değer kayıplarının daha da durdurması planlıyor. İngiltere ekonomisi 2. çeyrekte geçen yıla göre yılın ayni dönemine bakacak olursak %4.4 büyüyerek, %2.9 beklenen büyüme oranının üzerinde kaldı. Bir önceki çeyreğe göre ise %0.2 büyüme kaydetti ki beklentiler %0.1 oranında küçülme idi. Toparlanma sinyalleri yavaş yavaş geliyor. Son bir not sterlin gerilese, değer kaybetse bile yine geldiği yeri unutmaz ve tekrardan mutlaka yerine gelir.

#mesajınızvar
Levent ÖZADAM'dan
#mesajınızvar
Gözden Kaçmadı
#gozdenkacmadi

Yorumlar

Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

Diğer Yrd. Doç. Dr. Şükrü UMARBEYLİ yazıları