Enerji güvenliğinden sorumlular ‘güvenlik sorununun’ ta kendisi…

Enerji güvenliği…

Arzı…

Sürdürülebilirlik…

Fizibilite…

Ve sair…

**

Günde 4-8 saati bulan elektrik kesintileri ve “belirsiz akıbet” içinde KKTC’de son günlerin meşhur kelimeleri bunlar…

“İlişkilerin” tosladığı duvarlardan biri sadece…

2016'ten beri çanlar bu konuda şiddetle çalmasına rağmen, “popülizm yapmayın” diye diye bizi adeta terk edilmiş bir vahşi ormanda bırakmasını bildiler!

**

Her ne kadar bu meseleler teknik konular çerçevesinde tartışılsa da enerjinin, stratejik olarak devletlerarası ilişkilerde önemli bir rolü var...

Bunun en önemli ayağı ise ‘ENERJİ GÜVENLİĞİ’dir.

Kritik ortak tanımı şu;

Bir ülkenin vatandaşlarına SÜRDÜRÜLEBİLİR VE GÜVENİLİR YAKIT İLE enerji hizmetinin sağlanmasının garanti altına alınması…

Enerji güvenliğinin tanımı bu…

Yani güvenlik; enerji kaynaklarını arama, üretim, iletme ve pazarlama sürecinde ortaya çıkabilecek sorunları ele alır…

Enerji arz güvenliği, talep güvenliği, ulaşım yolları güvenliği ekonomik yanı olmasından ötürü fiziksel olan terörizm ya da ikili ilişkilerde sıkıntı içinde olunan devletler sebepli güvenlik anlayışından ayrılır.

Enerji güvenliği herkes için ortak bir takım yaklaşımlara sahipse bile ülkeden ülkeye farklılık arz edebiliyor; Rusya ile ABD’nin veya İran’ın enerji güvenliği konusunda yaklaşımlarının çok farklı olması gibi…

Enerji güvenliği, yeni nesil güvenlik tehditleri kategorisindedir ve bu konuda “kitapta” realist, liberal, inşacı ve gramscici yaklaşımlar var.

Mesela, uluslararası tek aktör olarak devleti kabul eden REALİST YAKLAŞIM enerji güvenliğinin sağlanması hususunda özel veya uluslararası kuruluşların etki ve gücünü reddeder…

İNŞACI KURAM daha çok kimlik-ulusal çıkar gibi kavramlar üzerinden olayları okur ve bu kurama göre devletler arası ilişkilerde sosyal anlamlar etkilidir; Tarihi ilişkiler, fikirler, normlar inançlar…

Bu kapsamda, inşacı yaklaşım enerji arz güvenliğine iki aktör arasındaki sosyal anlam içeren ilişkiler kapsamında yaklaşır.

Buna en iyi örnek olarak her ne kadar hala yüksek oranlı bağımlı olsa bile Avrupa Birliği’nin enerji arzı konusunda Rusya yerine ucuz olmasına rağmen rasyonel olmayarak farklı tercihleri kullanması verilebilir.

GRAMSCİCİ ANLAYIŞ iç sosyal “güçlü güçler” kavramına vurgu yapar ve dış politika analizlerinde en önemli unsur olarak sosyal aktörleri dikkate alır.

Enerji güvenliği çerçevesinde ele alındığında ise küresel enerji piyasası ve üretim düzeyinin durumu sosyal güçlerin davranışlarını mutlak surette etkiler. Bu yüzden enerji ithali veya ihracı yapan ülkelerde bu eylemlerin durumuna bakarak doğrudan yorum yapmak bu yaklaşıma göre yanıltıcıdır.

Rusya ve Kazakistan hükümetleri arasında imzalanmış olan Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu buna örnektir, denir.

LİBERAL ANLAYIŞIN kitabında devletin yegâne görevi, bireyleri ön planda tutarak onlara hizmet edip özgürlüklerini ve çıkarlarını korumak olduğu yazıyor.

Yine Realizmden aykırı olarak devletlerarası ilişkilerde aktör olarak sadece devletleri değil, uluslararası kuruluşları ve devlet dışı aktörleri de kabul ederler…

Liberal görüşte bu aktörler kendi çıkarlarını maksimize etmek için uğraşacaklarından dolayı aldıkları kararlar -kendileri açısından- rasyoneldir.

Liberal yaklaşım karşılıklı iş birliği, bağımlı hale gelmektense kazan-kazan ilişkisi çerçevesinde iki ülkenin birbirine her yönden geliştirmesi olarak tanımlanır.

Realizmde asıl önemli unsur askeri güçken, liberal anlayışta askeri güç kullanımı masrafları artıracağı için başvurulması gereken en son güç olarak savunulur…

**

120 MW kapasiteli Teknecik Santrali’nin Türkiye tarafından 1995 yılında kurulmasıyla KKTC’de arz güvenliği sağlanmıştı…

27 yıl sonra KKTC’de enerji güvenliği, hem burada hem de Türkiye’de son dönemin politika yapıcıları tarafından yok edildi…

Yani ENERJİ GÜVENLİĞİNDEN “SORUMLU” OLANLAR, GÜVENLİK SORUNUNUN TA KENDİSİNE dönüştü!

Bu -ta kendisi olanlar, özünde milli güvenlik sorunu haline gelen, boğazın iki yakasından ve Atlantik’ten umut bekleyen gürûhtur. 

Size verse verse medet umduğunuz coğrafya ve uzantıları ancak bir süre daha can suyu verir…