Nokta atışı…
Sürekli okuyucularım ve izleyicilerim bilecektir, ülkede düzgün istatistik ve veri olmaması konusunu sürekli gündem eden birisiyim. Bu bağlamda her seçim dönemi yapılan anketlere de sürekli eleştiri yapan, bunların ucuz siyaset için bir enstrüman haline getirilmesini son derece talihsiz olarak niteleyen birisiyim.
Modern ülkelerde anket ya da kamuoyu araştırmaları, o toplum algısını ölçmek ve o ülkenin yöneticilerinin doğru siyaset yapabilmeye ya da karar almasını kolaylaştırma açısından hayati önemde hususlardır.
Öte yandan ülkedeki siyasetin itibar kaybetmesinin önemli bir sebebinin de halk tarafından inandırıcı bulunmamasının en büyük sebeplerinden bir tanesini de halkın aklıyla dalga geçen ve boş manipülasyondan ileriye gidemeyen anket sistemi olarak değerlendiririm.
Ancak son dönemlerde bir elin parmaklarını geçmeyecek birtakım kurumlarımızın anketler konusunda olumlu işler yaptığını, halkı doğru yönlendirdiğini söylememek haksızlık olur.
Bu kurumlardan bir tanesinin de Rauf Denktaş Üniversitesi bünyesinde oluşturulan, direktörlüğünü Sosyolog Kudret Akay’ın yaptığı Sosyal Araştırmalar ve Politikalar Merkezi (POLMER) olduğunu düşünüyorum.
Ancak makaleye geçmeden önce bir takım background bilgilerden bahsetmek istiyorum.
Kudret abiyi yakından tanırım. Onunla siyaset konuşmayı ve değerlendirmeyi de çok severim. Bence bir sosyolog olarak toplumun durumunu iyi okuyan birisidir. Seçimlerden bir hafta kadar önceydi. Kudret abi beni aradı ve Lefkoşa ile ilgili yaptığı en son anketin sonuçlarını bir zarfa koyduğunu, sonra Alsancak’taki bir notere götürüp mühürlettiğini ve seçimlerden sonra açılmak kaydı ile sadece benim alabileceğim bir paket haline getirdiğini söyledi.
Sonra da benden sonuç ne çıkarsa çıksın, bu ankete bakarak değerlendirme yapmamı da sözlerine ekledi.
Seçimler bitti, araya yılbaşı, kızımın ziyareti gibi şeyler girince, zarfı almakta geciktim.
Bu gecikme dolayısıyla affına sığınıyorum ama zarfı açınca ve sonuçları görünce etkilenmedim desem yalan olur.
Bu makale içinde noter tasdiki ve sonuçların bir kısmını da foto olarak vereceğim, sizler de durumu göreceksiniz.
POLMER’in seçimlerden 1 hafta önce 16-19 Aralık 2022 tarihinde, 450 seçmenle yüz yüze Lefkoşa genelinde yaptığı anket sonuçları kelimenin tam anlamıyla ‘nokta atışı’ bir sonuç ortaya çıkarmış.
Dünya standardı olan yüzde 4’lük bir yanılma payıyla raporlanan anketin Grafik 1 adı altında verilen sonucuna göre Mehmet Harmancı’nın oy oranı yüzde 31.3 olarak görülüyor. Sıla Usar’ın oy oranı yüzde 14.2 ve Sadık Gardiyanoğlu’nun oy oranı ise yüzde 11.3 olarak çıkmış. Aynı grafikte kime oy vereceğini ‘belirtmek istemeyenlerin’ oranı yüzde 28.5 gibi ciddi bir rakam çıkıyor. Yine aynı sonuca göre Lefkoşalıların yüzde 13.7’si de oy vermeyi düşünmüyordu.
Kudret Akay da anketle ilgili yazdığı raporda ‘belirtmek istemeyen’ oranını bir sorun olarak niteleyip, ilk önce yüzde 13.7’lik oy vermeyecekler sonucunu oransal olarak dağıtmış ve haliyle oy oranları yükselmiştir. İkinci grafikte gösterilen bu şekilde dağıtılmış sonuçlarda Harmancı yüzde 36.3, Usar yüzde 16.5, Gardiyanoğlu ise yüzde 13.2’lik bir oy oranına ulaşmış oldu. Oransal olarak dağıtılan sonuçlarda ‘belirtmek istemiyorum’ diyenlerin oranı ise yüzde 33’e çıktı.
Akay raporunda oyunu belirtmeyenlerin oy verecekler arasındaki oranının yüksek olmasından dolayı herhangi bir dağılım veya ağırlıklandırmanın riskli ve yanıltıcı olabileceğini söylemektedir. Ancak yine Akay’a göre ‘belirtmek istemeyen’ seçmenlerin özelliklerine detaylı olarak bakmak, sonuçlar hakkında bazı ipuçları verebilmektedir.
Nitekim raporun ilgili kısmında (Grafik 4) bu kümedeki seçmenlerin yüzde 58.8’inin Kıbrıs, yüzde 38.2’sinin ise Türkiye doğumlu olduğu görülmektedir. Akay bu durumun önce Gardiyanoğlu, sonra da Harmancı için bir avantaj olduğunu raporunda vurgulamaktadır. Nitekim öyle de olmuştur.
Tüm bunlar göz önüne alınıp, ‘belirtmeyenlerin’ oranı da adaylara dağıtıldığı zaman Mehmet Harmancı’nın yüzde 54.1, Sıla Usar’ın yüzde 24.6 ve Sadık Gardiyanoğlu’nun yüzde 19.6’lık bir oy oranına sahip olduğu görülmektedir.
Nitekim üç iddialı adayın resmi seçim sonuçları sırasıyla Harmancı yüzde 49.44, Usar yüzde 26.4 ve Gardiyanoğlu yüzde 22.5 şeklindedir.
Akay, anket raporunun sonuç kısmında alınacak netice ile ilgili “Bulgular, çok önemli, seçim sonuçlarına etki yapacak yeni bir durum ortaya çıkmaması halinde, Harmancı’nın bu seçimi farklı bir şekilde kazanacağına işaret etmektedir” ifadelerini kullanmıştır.
Gerçekten de resmi sonuçlar su götürmeyecek bir şekilde POLMER’in ortaya koyduğu rakamlardır.
Yazımın başında da dediğim gibi, ülkede son yıllarda hakim olan anket yapma anlayışına karşı çok fazla anti-ifadem olduğu için, POLMER’in yaptığı araştırmada neredeyse nokta atışı yapacak oranda bir sonuç elde etmesini değerli biliyorum.
Ve yine en başta belirttiğim gibi, modern ülkelerde siyasete ve halkın isteklerine bir yön, şekil vermek için kullanılan kamuoyu araştırmalarının ne derece önemli olduğunun farkına en başta siyaset yapma iddiasında olanlar varmalıdır diye düşünüyorum.
Post-hakikat çağında, sürekli yanlı algılar, çarpıtılmış sonuçlar ve diğer manipülatip işlerle siyaset yapmak eninde sonunda duvara toslayacak bir modeldir.
En iyisi halkın ne istediğini iyi ölçmek, toplumun refahı ve geleceği için siyaset yapmak ama bundan da önemlisi ucuz siyaset adına halkla dalga geçercesine yanıltıcı araştırmalardan vazgeçmektir.
Lafın kısası, POLMER’i ve Kudret abiyi kutlarım.
Yıllar sonra ciddi bir anket sonucu görebildik…
Not: Grafikler aşağıdadır
Yorumlar
Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.