İdare korkak olursa, yok demektir

Hem akademideki derslerimde hem de yazılarımda sıkça dile getiririm. Romantizm, esas olarak o bizim bildiğimiz anlamı taşımıyor sadece. Bir akımın da adıdır. Bir düşünme yönteminin de adıdır. Hatta öylesine bir izm'dir ki, nice romantizm hareketi aktivistleri kendi tarihlerinde yok edildiler. Romantizm uğruna.

Her devrin, fedakarları vardır. Genellikle yazık ki kendilerini devrin insanları ve onların gelecekleri için feda ederler. Genellikle de sonraları, son derece haklı çıkarlar. Nazım Hikmet gibi,

Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Deniz Gezmiş gibi, Menderes gibi, her ülkenin kendine has, sonradan haklı çıkan yok edilmiş insanları vardır. Toplumsal ölçekte geleceğin güzelliği için uğraşırlar ama bunu canlarını feda ederek yaparlar.

Her ülkenin ayrı acıları vardır.

Faşist Fransa'nın ünlü şairi André Marie de Chénier gibi.

(Kendi döneminin barbarlığından ya da faşist düşüncenin hakimiyetinden bahsetmiyorum sadece. Fransa deyince, yıllarca bu ülkeyi ve yönetimlerini incelediğimden, tüm tarihlerinde faşist olduklarını özellikle vurguluyorum.)

Dünyanın önemli şairlerinden ve düşünce insanlarından olan Chénier, duyarlı ve duygusal bir tarzla yazılan şiirleri ile, romantizm hareketinin müjdecisi sayılır. 1794 yılında Fransız İhtilali sonrasındaki kargaşa döneminde devlete karşı işlenmiş suçlar nedeniyle giyotinle idam edildi. Tamamen bir komploya kurban gitti. Andre Chenier, ihtilal yıllarındaki yaşamıyla Umberto Giordano'nun metnini yazdığı dört perdelik operasına da konu olmuştur. Ölüme giderken elleriyle kafasını göstererek "bunun içinde daha çok şey vardı" dediği belirtilir.

İstanbul'da Galata semtinde şairin doğduğu eski evin üzerinde tarihsel önemini belirten bir plaka ve Chénier aile arması bulunmakta. Ünlü şair 30 Ekim 1762'de İstanbul'da doğmuştur. Bugün doğum günü.

Bahsettiğim gibi romantizm siyasal akımı gibi edebi akımının da ilk ayak sesleri olan şair, bir çok coğrafyadaki gibi, sözde idareye karşı düşünce sergilemekten yok edilmiştir.

Oysa bir idare, eleştiri veya karşı görüşle yok olacak kadar korkaksa, zaten yok demektir.

Yolunuz düşerse Galata'da bu evi görün.

Anmak anlamlı olacaktır.