Küreselleşen olumsuzluklar...

Küreselleşme olgusu dünyamızda en eski olgulardan bir tanesi… Bu olgu ekonomik, sosyal ve kültürel etkileşimin-entegrasyonun dünya genelinde gerçekleşmesi şeklinde tanımlanıyor…   Küreselleşmenin ilk evresini Büyük İskender’e (Alexander) kadar götürmek mümkündür…  Kristof Kolomb’un Amerika kıtasına ayak basması küreselleşmenin deniz aşırı bir boyut kazanmasında bir dönüm noktası olmuştur diyebiliriz…  Ardından ticaretin ve kitlesel göçlerin yaygınlaşması ve Batıda sanayileşmenin ortaya çıkışıyla birlikte küreselleşme süreci daha belirgin bir olgu olarak yaşanmaya başlanmıştır. Anthony Giddens’a göre küreselleşme aslında çok karmaşık bir süreçtir ve farklı süreçlerin bir araya gelmesidir…

Küreselleşme bir anlamda Batı merkezli bir modernite anlayışının sonucudur… Diyalektik anlamda, ihtiyaçların karşılanması bağlamında başvurulan bir süreç… Buna emperyal güçlerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere yürürlüğe koydukları bir süreç de diyebiliriz… Kavramsal olarak tanımlayacak olursak buna emperyalizm denir… Diğer bir deyişle kapitalizmin krizden kurtulması için başvurulan kaçınılmaz bir süreç…

1980’lerin ortalarından itibaren hem Soğuk Savaş’ın hızının kesilmesi hem de teknolojinin gelişmesiyle küreselleşme ayrı bir boyut kazanmıştır…

Bu boyutun muhtevasında ulaşım ve iletişim ilk sırlarda yer almışlardır… 

Gıda ürünlerinin hızlı bir şekilde bir yerden bir yere ulaşması sağlanmaya başlanmıştır; Örneğin Senegal’daki balık pazarındaki bir ürün 7-8 saat içerisinde Kıbrıs’a ulaşabiliyor…  Ticaret duvarlarının yıkılmasıyla birlikte Finlandiyalılar artık ucuza Arjantin veya Hollanda bonfilesi yiyebiliyorlar… İnsan 12 saat içerisinde 3-4 farklı ülkede bulunabiliyor…  Hiç unutmuyorum uçuş rotam gereği Helsinki’de sabah kahvaltımı yapmıştım, Öğle yemeğimi ise Budapeşte’de yemiştim… Gece ise İstanbul Bakırköy’de kokoreç yeme zevkimi yerine getirmiştim… Sabahleyin ise Lefkoşa’daydım…

1990’lı yılların başında dünya evimize önce uydu antenleriylegirdi, bunu takiben internet ve şimdilerde ise sosyal medya küresel bir sembol haline geldi…

Geçtiğimiz günlerde Brezilya’da çekilmiş bir film ( Airplane Mode) izlemiştim, en büyük küresel olumsuzluklardan olan sosyal medya bağımlılığını ve doğal yaşamdan kopuşu tartışan bir film…  Sosyal medya kullanım çılgınlığında olan bir kişinin bir trafik kazasıyla doğal yaşama ve insani ilişkilere kırsalda dönüş süreci yalın bir şekilde anlatılıyor…

Daha önceki yazılarımda dile getirdiğim göç ve mülteci konuları da aslında küreselleşen olumsuzlukların başında geliyor…

Ülkelerindeki siyasal baskı ve savaş nedeniyle kaçmak zorunda kalanların dışında bir de hayallerinin peşine düşen insanların göç ettikleri ülkelerde gettolarda yaşamaya ve ucuz iş gücü adına çalışmaya mahkûm olmaları da küresel olumsuzlukların başında geliyor…  Batı merkezli görselliklerin kendilerine “rüya gibi fırsatları” sunmaları küresel düzeyde modern yanılgıların da artmasına neden olmaktadır…

Tüketim toplumunu yansıtan özelliklerin de küreselleşmesi, nitelikten çok niceliğe önem veren bir yaklaşımın da küresel düzeyde ayrı bir olumsuzluk olarak önümüze çıkarıyor…

Akademiden, siyasete ve ekonomiye kadar nitelikten çok niceliği konuşur bir hale geldi tüm dünya insanlığı…

Son 10 yıl içerisinde Kuş Gribi, Domuz Gribi derken son olarak da Corona virüsü gündemimize geldi… Küreselleşmenin olumlu yanları olduğu gibi olumsuzlukları da ön plana çıkıyor… Corona virüsünün ve benzer virüslerin dünya genelinde görülmesinin bir nedeni de yoğun yaşanan küreselleşme… İnsanların ve üretilen ürünlerin küresel düzeyde dolaşımı…

Küreselleşmenin olumlu yanlarından bir tanesi bilgi paylaşımının kolaylaşması, diğer bir ifadeyle bilgiye ulaşmanın kolaylaşması… Ancak nitelikli bilgilere insanların kaçta kaçı ulaşıyor ve bu bilgilerden hareket ederek sosyal davranışlarını ve siyasal duruşlarını belirliyor diye sormadan edemiyoruz…

Küreselleşen olumsuzlukların arttığı bir dönemden geçiyoruz… Doğayla barışık bir yaşam felsefesini küreselleştirdiğimiz zaman sanırım küresel olumluluklar daha fazla olacaktır…