Putin sadece Donetsk ve Lugansk’ı tanımıyor, tarihi de tanımlıyor!

Rusya ve Batı arasındaki gerilim artarken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyet’ini tanınmalarına ilişkin attığı imza ve dünya tarihinde çok önemli bir yere sahip olabilecek konuşması haftanın ilk gününde gündeme oturdu...

Nisan 2014’te bağımsızlıklarını ilan eden, iki de facto cumhuriyetin yapılarına ve yaşanan süreçlere ilişkin geçtiğimiz yıl köşe yazılarımda yer vermiştim...

Donetsk ve Lugansk konuları sadece 2 cumhuriyetin tanınmasından ibaret değiller,  Karadeniz’den, Akdeniz ve Afrika’ya kadar uzanan bir jeopolitik mücadelenin parçaları...

Öncelikle bu iki de facto cumhuriyetin Rusya tarafından tanınmalarının ne ifade ettiğine bir bakalım...

İki cumhuriyetin tanınmaları Abhazya ve Güney Osetya’nın tanınmalarını bize anımsattı, ancak burada küçük, ancak önemli bir  bir fark var...

Abhazya ve Güney Osetya Rus Çarlığı dönemine dair iyi algılamalar sahip değiller... Hatta negatif algılamaları yüksek diyebiliriz, ancak Gürcistan’a karşı Rusya ile stratejik ortaklık kurma bağlamında topraklarında Rus birliklerini konuşlandırıyorlar...

Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetlerinde ise durum daha farklı, Rusya ile aynı dili konuşan ve aynı kültüre sahip halk kitleleri mevcut... Böylesi bir durum da Rusya’yı daha da rahatlatıyor.

Donetsk ve Lugansk’ın bağımsızlık sürecine gitmesinde Ukrayna merkezi hükümetinin yıllardır uyguladığı baskıcı ve yasakçı politikaların etkisi görmezlikten gelinemez !

Gelelim bundan sonrasına, Rusya iki de facto cumhuriyeti tanıyarak onlarla diplomatik ilişki kurma ve askeri işbirliği anlaşmaları yapma durumuna geldi, Rusya’nın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyesi olması nedeniyle de BM çerçevesinde bir yaptırıma uğraması muhtemel değil... Yaptırımlar ABD ve Avrupa birliği eksenli olacak, öncelikle para transfer sistemi SWIFT konusuna odaklanılıyor... Öyle ki, Rusya bunu farkına vardı ve 2014’te Kırım’ın Rusya’ya katılma sürecinde olduğu gibi para transferleri ‘’bavullarla’’ yapılıyor!

Putin’in konuşmasını tarih ve felsefe boyutuyla değerlendirmek gerekir diye düşünüyorum.....

Putin konuşmasında öncelikle Rusya’nın Ukrayna’nın borçlarını anımsatıyor, daha sonra ise Sovyet tarih-felsefi anlayışını ve uygulamalarını eleştirerek devam ediyor...

Putin, Ukrayna merkezi iktidarının milliyetçi politikalarını eleştirerek neo-nazi bir karakterde iktidar anlayışı olduğunun altını çiziyor...

Kavramsal anlamda da milliyetçiliği ret eden bir konuşma...

Bununla birlikte Donetsk ve Lugansk’ta halkın korunması için her şeyi yapabileceklerini söylüyor, bu diğer bir deyişle uluslararası ilişkilerde kullanılan ‘’Koruma Sorumluluğu (R2P) ‘’  konseptine gönderme...

Putin’in Sovyetler Birliği’nin uygulamalarına ilişkin eleştirileri gerçekten tarih ve felsefe anlayışı bakımından oldukça önemli... Putin’in konuşması bir anlamda Avrasyacı tarih anlayışının dışa yansıması...  Sovyetler Birliği’nin milletler politikasına bir eleştiri!

Georgii Vernadsky, Peter Savitsky, Nikoly Trubetskoi ve  Lev Gumilêv gibi bilim insanlarını okunmadan Putin’in söylediklerini anlamlandırmak pek kolay değil... O yüzden tarih ve felsefe anlayışının resmi olarak yeniden dillendirildiği bir süreç, bu süreci uluslararası ilişkiler disiplini bağlamında sanırım ‘’Constructivist-(inşacılık)’’ yaklaşımıyla açıklamak mümkün, bunu yaparken de diğer yaklaşımlarla bağlantı kurmak pek mümkündür... Bunu yaparken de uluslararası ilişkiler disiplinini Rusya’daki Avrasyacı tarih, coğrafya, felsefe-devlet anlayışından bağımsız düşünmeden yapmamız gerekiyor...

Çok kutuplu dünya sisteminde farklı tarih, felsefe ve ekonomi anlayışlarına tanıklık ediyoruz...

Süreç devam ediyor...