Türkiye'den KKTC'ye 10 yılda 9 milyar TL

Anadolu Ajansı muhabirinin derlediği bilgilere göre, 15 Kasım 1983'te bağımsızlığını ilan eden KKTC, bu tarihten itibaren gerek diplomatik gerek ekonomik anlamda en büyük desteği Türkiye'den gördü. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin bağımsızlık ilanını kınamasına karşın Türkiye, yıllardır verdiği destek ve kurulan ticari ilişkilerle KKTC ekonomisinin gelişmesinde önemli rol oynadı.

Ekonomik büyümenin önemli unsurlarından olan dış ticaret açısından bakıldığında KKTC ve Türkiye arasındaki ilişkiler son 5 yılda önemli gelişme kaydetti. Küresel krizin etkilerine rağmen, dış ticaret konusunda yaşanan olumlu gelişmeler, KKTC ekonomisi açısından Türkiye'nin önemini bir kez daha ortaya koydu.

Dış ticaret hacmi yüzde 60 arttı

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, KKTC'ye uygulanan ambargo ve çeşitli kısıtlamalara rağmen iki ülke arasındaki dış ticaret hacmi 2005-2014 yılları arasında yaklaşık yüzde 60 artarak yaklaşık 1,3 milyar dolara ulaştı.

Geçen yıl itibarıyla KKTC'ye Türkiye'nin ihraç ettiği ürünler arasında ilk sırayı 402 milyon dolarla mineral yakıtlar ve yağlar aldı. Bu ürün grubunu, 71 milyon dolarla kazan, makine ve mekanik cihazlar, 57,2 milyon dolarla plastik ve mamulleri izledi.

KKTC'nin ise geçen yıl itibarıyla Türkiye'ye sattığı ürünlerin başında ise 27 milyon dolarla süt ürünleri, yumurta, bal, diğer yenilebilir hayvansal menşeli ürünler geldi. Bunu 15 milyon dolarla meyve, 8,8 milyon dolarla demir-çelik takip etti.

Türkiye-KKTC ilişkilerinde ekonomik anlamda önemli yer tutan unsurlardan bir tanesini de KKTC'nin bütçe dengesini sağlamak adına Türkiye'den yapılan yardımlar oluşturdu. Bu kapsamda KKTC'deki memur maaşlarının ödenmesi de dahil birçok merkezi hükümet giderinin karşılanmasında Türkiye'nin etkin konumu bulunuyor. Buna göre, Türkiye'nin 2006 yılından bugüne kadar KKTC'ye güvenlik, yatırım, kredi ve teşvikleri kapsayan ödeneklerin tutarı 9 milyar liraya yaklaştı. Söz konusu dönemde 2013 yılı 1,7 milyar lira ile en fazla ödenek ayrılan yıl oldu.

Adanın ekonomik ve sosyal açıdan gelişmesinde üniversite öğrencisi sayısındaki artış da etkide bulundu. Yüksek öğretimin sektörel anlamda öneminin kavranmasıyla KKTC'deki üniversite sayısı hızla arttı. Bu açıdan bakıldığında 2013-2014 akademik yılında KKTC'deki öğrenci sayısı bir önceki akademik yıla göre yüzde 13 artarak 62 bin 726'ya ulaştı, bunun 34 bin 858'ini Türkiye'den giden öğrenciler oluşturdu.

Su projesi

Türkiye'nin KKTC'ye desteği bütçe ve dış ticareti kapsayan konularla sınırlı kalmadı. 80 kilometre uzunluğundaki borularla bu ülkeye sulama ve içme suyu aktarılmasını sağlayacak "KKTC İçmesuyu Temini Projesi" de büyük önem taşıyor. Proje tamamlandığında Anamur-Dragon Çayı üzerinde inşa edilecek Alaköprü Barajı'ndan sabit debi esasına göre alınacak yıllık 75 milyon metreküp su, KKTC'ye akıtılacak. Bunun 37,76 milyon metreküpü (yüzde 50,3) içme-kullanma suyuna ve 37,24 milyon metreküpü (yüzde 49,7) sulama suyuna tahsis edilecek.

Projeyle dünyada bir ilk gerçekleştirilerek Alaköprü Barajı'ndan alınacak su, deniz yüzeyinden 250 metre derinlikte askıdaki bir boru hattı aracılığıyla Girne yakınlarındaki Geçitköy Barajı'na aktarılacak. Projenin hayata geçirilmesiyle KKTC'nin 50 yıllık su ihtiyacının karşılanması öngörülüyor.