Kıbrıs Postası’na konuşan BTrade Enerji kurucusu Burcu Hati, akaryakıt krizlerini değerlendirdi

Türkiye’de BTrade Enerji kurucusu N. Burcu Hati, küresel enerji krizi çerçevesinde önce İngiltere’de ardından Avrupa ile Amerika’da gözlemlenen akaryakıt krizi hakkında değerlendirmeler yaptı.

Doğalgaz arzındaki problemler, petrol fiyatlarının artması, sanayi tesislerinin kapanması, elektrikte maliyetlerin yüksek boyutlara çıkması, iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında elektrik üretiminin karbondan arındırılmasına yönelik politikalar dünya ekonomisini etkileri uzun sürecek bir krize doğru sürüklendiğine dikkati çekti.

“Tedarik zincirleri, artan enerji maliyetleri sebebiyle sıkıntılı sürece geçebilir” değerlendirmelerine katılan Hati, krizin nedeninin hem arz hem talep hem de piyasa tarafında, çok fazla unsurun bir araya gelmesiyle ortaya çıktığı görüşünde…

Kıbrıs Postası’na konuşan BTrade Enerji kurucusu N. Burcu Hati, “Kriz, çok fazla unsurun bir araya gelmesiyle ortaya çıktı. Finansal piyasalardaki spekülatif işlemler eklenince Avrupa bir enerji krizine girdi. Yükselen fiyatlar dünyanın kalanına da sıçradı. Piyasa koşulları ve diğer etkenler dönem dönem tüm dünyayı saran enerji krizinin büyümesine sebep oldu. Kıbrıs’ta, orada yaşadığınız ve geçtiğimiz hafta Türkiye medyasına da yansıyan sıkıntılara da bu çerçevede bakıyorum…” dedi.

DOĞALGAZ ARZINDAKİ PROBLEMLER, PETROL FİYATLARININ ARTMASI

BTrade Enerji kurucusu N. Burcu Hati şu değerlendirmeyi yaptı;

“Pandeminin etkisiyle düşen enerji talebi, 2021 yılının ikinci diliminde pandemi kısıtlamalarının gevşetilmesiyle birlikte artış trendine girmiştir. İş merkezleri yeniden açılmış, ticari faaliyetler yeniden canlanmıştır. Dünyada döngüsel olarak her dönem enerji krizi yaşıyoruz. Son yıllarda yaşananlardan daha ciddi bir kriz ile karşı karşıyayız. Doğalgaz arzındaki problemler, petrol fiyatlarının artması, sanayi tesislerinin kapanması, elektrikte maliyetlerin yüksek boyutlara çıkması, iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında elektrik üretiminin karbondan arındırılmasına yönelik politikalar dünya ekonomisini etkileri uzun sürecek bir krize doğru sürüklüyor.

Dünya enerji sisteminde dışa bağımlı konjonktürde olan Türkiye’nin de bu krizden etkilenmemesi mümkün değil. İlk kez kamuoyunun İngiltere tedarik zinciri krizi ile birlikte yaşadığı petrolde yaşanan kriz Avrupa’nın ardından bilindiği gibi Amerika’da da gündeme geldi.

Bu alandaki teşviklerden yararlanabilmek ve pandemi koşullarındaki dalgalanmadan istifade edebilmek amacıyla yatırımların yenilenebilir enerji kaynaklarına kaydığı görülüyor… Piyaslaarda ki genel kanaat de bu… Başta doğal gaz arz talep durumu, fiyat dalgalanmaları, hızlı ilerleyen teknoloji , çevre ve iklim değişimi gibi nedenlerle belirsizlikler artmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimine ağırlık verilirken, planlamaların sağlıklı yapılmamış olması, küresel enerji krizini tetikleyen unsurlardan bir diğeridir. Tedarik zincirleri, artan enerji maliyetleri sebebiyle sıkıntılı sürece geçebilir. Gıda fiyatları bu sebeple daha da artabilir, enflasyona yansıyacaktır.”

“KIBRIS’TA YAŞADIĞINIZ SIKINTILARA DA BU ÇERÇEVEDE BAKIYORUM…”

Aslında krizin nedeni, hem arz hem talep hem de piyasa tarafında, çok fazla unsurun bir araya gelmesiyle ortaya çıktı. Finansal piyasalardaki spekülatif işlemler eklenince Avrupa bir enerji krizine girdi. Yükselen fiyatlar dünyanın kalanına da sıçradı. Kıbrıs’ta, orada yaşadığınız ve geçtiğimiz hafta Türkiye medyasına da yansıyan sıkıntılara da bu çerçevede bakıyorum… Avrupa’daki hükümetler krizle ilgili önlem almalarına rağmen Çin’de kapatılan fabrikalar İngiltere’de iflas eden şirketler, İspanya’da elektrik faturasındaki yüksek artış Fransa’da enerjiden elde edilen kazanca getirilen fahiş vergiler giderek artmaktadır. Bilindiği gibi geçtiğimiz hafta İngiltere Başbakanı Boris Johnson kaosu engellemek için istasyonlara askerî güç sevk etti. İnsanların panik durumları sebebiyle istasyonlarda yakıt sıkıntısı yaşanıyor ki bu henüz aşıldı…

Avrupa'nın karşı çıktığı Kuzey Akım 2 boru hattı projesini Rusya'nın bu vesile ile kabul ettirme gayreti gösteriliyor.

Bu yıl Avrupa gaz fiyatlarında şimdiye kadar yüzde 500'e varan bir yükseliş yaşandı. Bu da elektrik fiyatlarına yansıdı; Yükselen gaz fiyatları, gaz ithal ettiği ülkelerle sözleşmelerinin bu yıl sona ermesi sebebiyle Türkiye'nin gaz alım maliyetini ortalama yüzde 30 civarı artacağı öngörüyor.

Avrupa'da baş gösteren bu krize doğalgazın neredeyse tamamını ithal eden Türkiye'nin 2021 yılının sonuna kadar bitmesi beklenen ithalat sözleşmeleri var…”

“LNG FİYATLARININ DA YÜKSELMESİ DE ENERJİ FATURASININ YÜKSELMESİNE YOL AÇACAK”

“Ancak Rusya ile uzun süreli doğal gaz anlaşmasının olması fiyat avantajı sağlamasına rağmen enerji çok pahalı olduğu bir döneme giriyoruz ve bizim enerji maliyetlerimiz de bundan olumsuz etkilenecek.  Doğalgazın ihtiyacı karşılayamadığı durumlarda ya da taşınamadığı yerlerde LNG devreye giriyor.

LNG fiyatlarının da yükselmesi de enerji faturasının yükselmesine yol açacak.

Türkiye, doğalgazı Rusya, Azerbaycan ve İran'dan boru hatlarıyla, LNG'yi de Cezayir, Nijerya ve diğer ülkelerden gemilerle satın alıyor.

“TÜRKİYE, UZUN VE ORTA VADEDE ENERJİ POLİTİKALARIMIZI ETKİLEYECEK OLAN PARİS İKLİM ANLAŞMASI’NI ONAYLADI”

Doğalgaz ve kömürde yaşanan tedarik sıkıntıları ve fiyat artışları yüzünden elektrik üretimi için petrole olan talep de artıyor. Petrol fiyatları, küresel enerji krizinin devam etmesiyle yükselmeye devam ediyor. Türkiye’de halen kömür ve doğalgaza dayalı santrallerin elektrik üretiminde yarıya yakın paya sahip olması hem maliyet hem de karbon emisyonları sebebiyle yüksek oranda arttı. Brent petrol yüzde 100’un üzerine çıkarak 85 dolar seviyesine ulaştı. 

Diğer yandan, yaşanan enerji krizi Çin’de ekonominin yavaşlamasına da neden oldu.

Türkiye, uzun ve orta vadede enerji politikalarımızı etkileyecek olan Paris İklim Anlaşması’nı onayladı. Bundan sonra dünyaya hâkim olan yeni iklim değişikliği yeni finansman ve teknoloji akımlarına dâhil olabilir. Bu sebeple uluslararası işbirlikleri ve ortaklıklar geliştirmek mecburiyetindeyiz…”

Amerika Başkanı Biden’ın, birçok ekonomi uzmanının aksine enflasyonun uzun süre artmaya devam edeceğini düşünmediğini belirterek, "Benzin fiyatlarında bu yıl düşüş beklenmiyor. 2022'de bunu bekleyebiliriz" diyor… ABD Başkanı, fiyatların, ülkenin önümüzdeki birkaç yılda yenilenebilir enerjiye geçmesi ile birlikte, “nihayetinde” düşeceğini ifade ederek bu konuda “geçiş sürecinin” önemine işaret ediyor…”