Kaplumbağa yumurtlama alanları kirlilik ve yapılaşma tehdidi altında

İster ülke insanı, ister başka ülke insanlarının bulundukları yerlerden denize attıkları çöpler ile gemilerden denize boşaltılan çöp ve atıklar, hem kaplumbağa ölümlerine hem de kaplumbağaların yumurtladığı sahillerin kirlenmesine neden oluyor. Caretta carettaların yaşam mücadelesinde karşılaştığı en büyük sorunlardan biri, denize atılan naylon poşetler. Denizanası yiyerek beslenen caretta carettalar, naylon poşetleri de denizanası zannederek yutuyor ve boğularak yaşamını yitiriyor.

Sahillerdeki yapılaşmalar da, deniz kaplumbağalarının yumurtlama alanlarını bozuyor; onları, belki de binlerce yıldır ev sahibi oldukları alanlardan kovuyor.

Her bin yavrudan erişkinliğe erişme şansına ulaşabilen ve doğduğu sahile 20-25 yıl sonra yumurtlamaya gelebilen kaplumbağa sayısının sadece 2 veya 3 olması, nesilleri tehlike altına olan bu kaplumbağalara yönelik koruma faaliyetlerinin ne dedenli önemli olduğunu da gösteriyor.

Her yıl, yumurtlama döneminde, 150-200 arasında caretta caretta ve yeşil deniz kaplumbağası, gün batımlarının ardından yumurta bırakmak için özellikle Alagadi ve Karpaz yarımadasının kuzey sahilleri ile Altın Kuma çıkıyor.

Karpaz bölgesine rağbet eden yeşil kaplumbağalar, bölgedeki doğa güzelliğinin, yaban eşeklerinin ve Apostolos Andreas Manastırı'yla birlikte en önemli turizm ürünleri arasında sayılıyor.

Yetişkin hallerinde 130-180 kg civarında birer canlı olan kaplumbağalar, iri cüsselerine rağmen korunması gereken canlılar arasında bulunuyor.

KAPLUMBAĞALARI KORUMA

Çevre Koruma Dairesi ile Deniz Kaplumbağalarını Koruma Derneği, doğanın bir armağanı olan ve nesilleri tükenmekte olan kaplumbağaların korunması için çaba harcayan devlet birimleri ve sivil toplum örgütleri arasında yer alıyor.

Çevre Koruma Dairesi ile Deniz Kaplumbağalarını Koruma Derneği, kaplumbağaların bıraktığı yumurtaların korunması, çıkan yavruların uzun yıllar yaşam mücadelesi verecekleri denize ulaşabilmelerinin sağlanması için çaba harcıyor.

Çevre Koruma Dairesi tarafından yürütülen "Kaplumbağaları Koruma Projesi" kapsamında 17 sahilde koruma faaliyetleri sürdürülüyor. Bu çerçevede Yeşil Kaplumbağaların ve Caretta Caretta Kaplumbağalarının yoğun olarak yumurtladığı bazı bölgeler "Özel Çevre Koruma Bölgesi" olarak ilan edilmiş durumda.

Buna rağmen, koruma bölgelerinde, imarın yasak olmasına rağmen yapılaşmalar yaşandığı belirtiliyor.

ÜNLÜSOYER: "ÇEVRE PLANI İSTİYORUZ"

TAK muhabirinin görüşüne başvurduğu Çevre Koruma Dairesi Müdürü Eşref Ünlüsoyer, "kaplumbağaların yumurtlama için kullandığı, Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilen bazı sahillerde imarın yasak olmasına rağmen yapılaşma var" dedi. Altın Kum bölgesinde bulunan ahşap pansiyonlara atıfta bulunan Eşref Ünlüsoyer, Özel Koruma Bölgesi dahilinde olan orman arazileri kiralanıp üzerlerine küçük pansiyonlar inşa edildiğini belirtti ve bunların sorun yarattığını söyledi.

Ünlüsoyer, var olan pansiyonları kaldırma düşüncesinde olmadıklarını, ancak pansiyonculuğu içerecek, çevreyi koruyacak, kaplumbağaların sahile çıkmalarına engel olmayacak bir "Çevre Planı" çıkarılmasını istediklerini belirtti.

SAHİLLERDEKİ KİRLİLİK

Eşref Ünlüsoyer, sahillerde yaşanan kirlilik konusunda ise, ilgili belediyeleri, sahillerin temizlenmesi için sürekli olarak uyardıklarını ancak yasalar çerçevesinde başka bir şey yapamadıklarını söyledi.

TEDBİRLER

Eşref Ünlüsoyer, AB sınırları içerisinde oluşturulan Doğal Çevre Koruma Ağı Natura 2000'e dahil edilen Alagadi, Akdeniz, Alevkayası ve Karpaz bölgelerindeki doğal hayatın düzenli olarak izlenmesi için, "Doğal Hayatı İzleme Memurları"nın istihdam edilmesinin kararlaştırıldığını; bunların söz konusu bölgelere AB finansmanıyla yapılmakta olan Doğa Koruma Merkezi binalarının tamamlanmasıyla göreve başlayacaklarını anlattı.

SAYILAR VE KORUMA FAALİYETLERİ…

Verilen bilgiye göre, Birleşmiş Milletlerin Kırmızı Listesinde yer alan deniz kaplumbağaları ve onların yumurtlama alanları için tüm dünyada yürütülen çalışmalara paralel olarak 1992 yılından itibaren KKTC'de de koruma çalışmaları yapılıyor.

Çevre Koruma Dairesi'nin öncülüğünde ve ilgili kuruluşlar ile gönüllü olarak katılan öğrencilerle yapılan çalışmalarla, ülkedeki popülasyonun belirlenmesi ve koruma çalışmalarının sürdürülmesi amaçlanıyor.

Tüm Akdeniz sahillerine yılda 300-400 adet yeşil kaplumbağa, 2 bin de caretta caretta yumurtluyor.

KKTC'de sürdürülen araştırma sonuçlarına göre Yeşil Deniz Kaplumbağalarının yüzde 30'u ve Caretta Caretta'ların yüzde 10'u KKTC sahillerini tercih ediyor.

1979 yılında yapılan küresel bir araştırmada tüm dünya denizlerinde 100-200 bin ergin Caretta Caretta dişi kaldığı tespit edilmişti. Kaplumbağa popülasyonundaki azalma, karada ve denizde olan yırtıcılar, deniz kirliliği ve insanoğlunun yaptığı tahribattan kaynaklanıyor.

Kaplumbağa yumurtaları ve yumurtadan çıkan yavruların karşı karşıya olduğu pek çok tehdide karşı, ayrı ayrı önlemler alınması gerekiyor. Bu çerçevede, kaplumbağaların yumurtlama döneminden, yavruların çıkmasına ve denize ulaşmalarına kadar, sahillerin temizlenmesinden balıkçılara kaplumbağaları öldürmemesi için bilinç kazandırılmasına kadar pek çok çalışmalar yürütülüyor.

Koruma faaliyetleri ergin dişi kaplumbağanın karaya ayak basması ile başlıyor. Yumurtlamak için ışıksız, kum seviyesi yeterli, sakin ve yapılaşma olmayan, temiz sahillere ihtiyaçları var. Bunun için Çevre Koruma Dairesi çalışanları ve gönüllü öğrenciler, ideal ortamı bozacak herhangi bir yapılaşmanın veya insan faaliyetinin olmadığını kontrol etmek için her gece belli sahillerde kontrol yapıyor. Dönem dönem sahillere yığılan çöplerin temizlenmesi için de bazen öğrenciler bazen de belediye işbirliği ile temizlik çalışmaları yürütülüyor.

AYNI SAHİLE ÇIKMAYA ÇALIŞIYORLAR

Kaplumbağalar her yıl yönlerini bulup aynı sahile çıkmaya çalışıyor. Buna bağlı olarak dünyanın dört bir yanından gelen bazı turistler bile, kaplumbağaların sahile çıkışını veya yumurtalardan çıkan kaplumbağaların denize ulaşmasını izlemek için Çevre Koruma Dairesi personeli veya gönüllü öğrenciler rehberliğinde geceleri sahile iniyor.

Sahile çıkarışlarda kaplumbağaları rahatsız etmeyecek mesafede ve ışık kullanmadan durulması gerekiyor.

Çevre Koruma Dairesi çalışanlarının yorucu görevi sabah saat 5:00'de başlıyor ve toplamda 17 sahilde yapılıyor. O gece sahile bırakılan yumurtalar, deniz suyu ile temas etmesi durumumda bozulacağından, görevliler tarafından oldukları yerden alınarak aynı sahilde emniyetli alana taşınıyor, üstleri de tilkilerden korunmak için telle örtülüyor.

Kaplumbağaların daha da ilgi çekici ve gizemli faaliyeti, yavru kaplumbağaların denize ulaşma yarışıdır. Bölgedeki bir ışık yavruların yönlerini kaybetmesine neden olabiliyor. Bunun yanında çevrede martı, karga, tilki ve yengeç gibi canlıların bulunması denize intikalin olabildiğince hızlı olmasını zorunlu kılıyor. Burada korumacıların görevi daha da bir önem kazanıyor.

TAK