Kök hücreler yeniden programlandı

Japonya dünyada bir ilke imza attı.

Ülkenin batısındaki Kobe Hastanesi tarafından önerilen proje kapsamında ilk klinik deneylere yaşa bağlı maküla dejenerasyonuna (YBMD) yakalanan 6 hasta katılacak. Masayano Takahaşi ve ekibi, hastaların kolundan deri hücrelerini alıp bunları pluripotent kök hücrelerine (iPS) dönüşmesi için yeniden programlamayı, daha sonra da hastanın gözüne yerleştirmek üzere retina hücreleri olarak kullanmayı hedefliyor.

İlk deneylerin Japonya'da başlamasının rastlantı olmadığ belirtiliyor. Zira Kyoto Üniversitesi'nden Japon bilim insanı Shinya Yamanaka, geçen yıl İngiliz John B. Gurdon ile klonlama ve kök hücreler konularındaki çalışmaları nedeniyle Nobel Tıp Ödülü'ne layık ödüle layık görülmüştü.

Japon bilim insanı, 2006'da hücrelerde yeniden programlamanın yumurtadaki dört belirli gen kontrol ajanı ile yapılabileceğini keşfetmiş, bu dört ajanı yetişkin bir hücreye enjekte ederek o hücreyi kök hücreye çevirmeyi başarmıştı.

Bu yolla üretilen ve iPS (induced pluripotent) hücreleri denen kök hücreler, herhangi türde bir başka yetişkin hücreye dönüştürülebiliyor. Dünya genelinde YBMD'nin tedavisi için embriyo kök hücreleri kullanılıyor. Bu yöntem, etik nedenler ve dokunun reddine sık rastlanması yüzünden tartışmalara yol açıyor.

Gözün, okumak, dikiş dikmek ya da araba kullanmak gibi işlerde gerek duyulan "merkezi keskin görme" yeteneğini etkileyen YBMD, retinanın maküla adı verilen merkezi bölgesini etkiliyor.Gelişmiş ülkelerde 60 yaşından sonraki görme kayıplarının en önde gelen nedeni olan YBMD, Türkiye'de de oldukça sık rastlanan bir hastalık.