Avrupa ülkeleri tecavüzü, rızasız cinsel ilişkiden nasıl ayırıyor?

Yargıya taşınan tecavüz vakalarında. ilişkide mağdurun rızasının olup olmaması ya da şiddet kullanılıp kullanılmaması hukuki açıdan verilen kararları ve cezaları etkileyebiliyor.

Uygulamalar ülkeden ülkeye değişiyor. Peki taciz ve tecavüz suçunu hangi ülke nasıl tanımlıyor?

Uluslararası Af Örgütü'nün Avrupa kadın hakları araştırmacısı Anna Blus, Avrupa kıtası genelinde cinsel taciz ve tecavüzde rıza kavramını euronews'e değerlendirdi.

7 AVRUPA ÜLKESİ RIZASIZ İLİŞKİYİ TECAVÜZ OLARAK TANIMLIYOR

Uluslararası Af Örgütü'nün Avrupa kadın hakları araştırmacısı Anna Blus son çalışmasında kıta çapındaki tecavüzle ilgili yasaları inceledi. Araştırma sonucunda yalnızca 7 batı Avrupa ülkesinin ve AB'nin rızasız cinsel ilişkiyi tecavüz olarak tanımladığı ortaya çıktı. Bu ülkeler Birleşik Krallık (Kuzey İrlanda, İskoçya, İngiltere ve Galler'deki mahkemeler), Belçika, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Lüksemburg, İzlanda, İrlanda ve Almanya. İsveç de son yasa değişikliğiyle bu listeye dahil oldu. İzlanda'da da benzeri bir yasa değişikliğinin yapılması tartışılıyor.

Uluslararası Af Örgütü'nün tecavüz tanımı uluslararası insan hakları hukukuna dayanıyor ve Avrupa Konseyi'nin İstanbul Sözleşmesi'ne atıfta bulunuyor. İstanbul Sözleşmesi kadına karşı şiddetle mücadele çerçevesinde ve tecavüzün tanımı açısından en kapsamlı mevzuat olarak kabul ediliyor. Sözleşme tecavüzü rızanın bulunmaması olarak tanımlıyor ve "rıza mutlaka kendi iradesiyle verilmelidir" şeklinde ifade ediyor. Sözleşmeye göre, taraf olan bütün ülkelerin iç mevzuatlarında tecavüzü bu şekilde tanımlamaları gerekiyor.

Anna Blus'un yaptığı araştırmaya göre İstanbul Sözleşmesi'ni 20 Avrupa ülkesi onayladı, ancak çoğunluğu henüz iç mevzuatını sözleşmeyle uyumlu hale getirmedi. Sözleşme’yi imzalayan ve onaylayan ilk ülke olan Türkiye'de 15 yaşından büyüklerin ilişkide rızasının bulunmaması suç durumu oluşuturmaktadır.

TECAVÜZ MEVZUATI AVRUPA'DA NE KADAR ETKİLİ?

Anna Blus, rızasız ilişkiyi tecavüz olarak sayan ülkelerdeki uygulamalarda bile bazı sorunlar yaşandığına dikkat çekiyor. Uygulamalarda yaşanan zorluklara değinen Blur, yaygın kanıları, önyargıları ya da mahkemelerde mağdura yöneltilen "alkollü müydün?" benzeri olayda sorumluluk payı arayan yaklaşımı örnek gösteriyor.

Blur ayrıca ceza davası sürecinde yer alan yargıçlar, savcılar ve polisin de cinsel taciz durumunda mağdura ne olduğu konusunda eğitilmeleri gerektiğinin altını çiziyor: "Örneğin, cinsel tacize uğramış insanların çoğu donup kalıyor. Bu nedenle dava sürecinde görev alan herkesin bu sorunlara yaklaşımını, cinsel şiddetin engellenmesini ve cinsiyete dayalı klişelerin ayırt edilmesini öngören bir eğitim paketi üzerinde çalışıyoruz."